سیستم‌های تهویه در سالنهای پرورش طیور
برای تأمین اکسیژن، دفع رطوبت، آمونیاک و نگهداری درجه حرارت مناسب باید به طور مرتب در سالنهای پرورش طیور هوا جریان داشته باشد. حرکت هوا در سالن باید در تمام نقاط آن یکنواخت باشد و جریان هوا نیز به یک سمت باشد. این کار با انجام تهویه در سالن های پرورش طیور انجام می گیرد. هر سیستم تهویه از دو قسمت هواده و هواکش تشکیل می شود.
برحسب مکانیسم، سیستم های تهویه به انواع زیر تقسیم می شوند :
۱) تهویه طبیعی (آزاد ) :
در این نوع تهویه از نیروهای طبیعی و آزاد نظیر صعود هوای گرم و جایگزین شدن آن با هوای سرد و همچنین جریان طبیعی هوا (باد) استفاده می شود و به این ترتیب هوای آلوده و کثیف سالن به خارج هدایت می شود. به منظور تهویه معمولاً از دریچه های سقفی یا پنچره در سالن استفاده می کنند. برای بهبود کیفیت تهویه معمولاً پنجره های جنوبی سالن را نزدیک کف (یک متری کف ) و پنجره های شمالی را نزدیک سقف (نیم متری) در نظر می گیرند و ضروری است در این حالت نسبت سطح ورودی هوا به خروجی آن کمتر از ۲ به ۱ باشد.
۲) تهویه مصنوعی با فشار منفی (مکنده ) :
در سیستم تهویه با فشار منفی یا سیستم مکنده، خروج هوای سالن از راه هواکش ها صورت می گیرد، و در اثر کاهش فشار هوای داخل سالن، هوای تازه به درون سالن مکیده می شود. در این سیستم با در نظر گرفتن میزان هوای مورد نیاز نباید منافذ دیگری در سالن وجود داشته باشد.عیب این روش این است که چون هواکش ها به طور مستقیم با هوای سالن در تماس هستند، در این صورت امکان کثیف شدن و کاهش مدت زمان بهره دهی آن ها وجود دارد. همچنین نوع، اندازه و محل قرار گرفتن ورودی هوا بایستی متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه و ظرفیت هواکش ها باشد. این سیستم در هوای سرد برای تأمین حداقل احتیاجات تهویه مورد نیاز پرنده استفاده می شود و در این شرایط تأمین هوای تازه و گرم از طریق کوره هوای گرم و مادر مصنوعی می باشد. حداکثر هوای مورد نیاز در سیستم تهویه فشار منفی ۷-۴ مترمکعب در ساعت برای هر کیلوگرم وزن زنده می باشد.در این سیستم جهت تخلیه ۱۰۰۰ مترمکعب هوا در ساعت، سطحی برابر با ۳/۰ مترمربع هواده لازم است.
۳) تهویه مصنوعی با فشار مثبت (دمنده) :
در سیستم تهویه با فشار مثبت یا سیستم دمنده، هوای تمیز به وسیله هواکش ها به طور مستقیم به داخل سالن هدایت می شود که در اثر این عمل یک فشار مثبت (بالا) ولی خفیف ایجاد می شود و با این روش از ایجاد کوران در اثر وجود منافذ احتمالی جلوگیری می شود و امکان توقف حرکت هوا در سالن از بین می رود. مزیت روش بالا این است که هوای آلوده به گازهای سمی، رطوبت دو گرد و خاک سالن بطور مستقیم با هواکش ها در تماس نیست و از طرف دیگر هوای ورودی می تواند قبل از ورود بر حسب نیاز گرم، سرد، خشک، مرطوب و یا ضدعفونی شود، اما مشکل آن این است که د راثر فشار زیاد، هوای سالن می تواند به محوطه های مجاور، منافذ و مصالح ساختمانی نفوذ کند و باعث ایجاد رطوبت و تخریب شود.
۴) تهویه مصنوعی با فشار مساوی:
در این نوع تهویه هم ورود و هم خروج هوا بوسیله هواکش ها انجام می گیرد و مزیت ها و مشکلات دو روش قبل در خصوص این روش هم وجود دارد.
روش های تهویه سالن های پرورش طیور
با توجه به نوع سالن و شرایط اقلیمی روش های مختلفی برای تهویه به شرح زیر وجود دارد:
۱) تهویه عرضی : د راین روش تهویه، هواکش ها و هواده ها در دیوار طول یسالن نصب می شوند و به این ترتیب تهویه بصورت عرضی انجام می گیرد. این روش مناسب تهویه سالن های با عرض ۸ تا ۱۲ متر است، زیرا اگر عرض سالن از ۸ متر کمتر باشد، در سالن کوران ایجاد می شود و اگر از ۱۲ بیشتر باشد، امکان تهویه مناسب سالن مقدور نخواهد بود. در این روش ضروری است هواکش ها و هواده ها (پنجره ها) روبه روی هم نباشند تا نقطه کور و کوران هوا بوجود نیاید.
۲) تهویه طولی:
د راین روش دریچه های ورود هوا د رانتهای یک طرف سالن در منتهی الیه دیوارهای طولی و هواکش ها در انتهای دیگر سالن در منتهی الیه دیوارهای طولی (یا دیوارهای عرضی) قرار دارند. این نوع تهویه در سالن هایی با طول کمتر از ۶۰ متر قابل اجراست. چناچه طول سالن بیشتر باشد، می توان دریچه های ورود هوا را در دو انتهای سالن و هوتکش ها را در وسط سالن و یا برعکس نصب کرد. در هر حال فاصله هواکش ها و هواده ها با فاصله ذکر شده در چند قسمت نصب شوند.
۳) تهویه سقفی: در این روش می توان دریچه های ورود یا خروج هوا را در سقف و دیوارها در نظر گرفت. این نوع تهویه برای منطقه های بسیار سرد یا بسیارگرم و یا سالن های با عرض بیش از ۱۲ متر مناسب است.
۴) تهویه فن جت :
می توان کانال هایی به نام فن جت(Fanjet) در ارتفاع ۳۰ سانتی متری از سقف در مرکز سالن نصب کرد و این کانال ها معمولاً پلاستیک یا ورقه آهن گالوانیزه به شکل استوانه و به قطر ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی متر ساخته می شوند و دارای سوراخ هایی به قطر ۵ تا ۲۰ سانتی متر در اطراف بدنه هستند. انتهای این کانال بسته و در ابتدای آن یک فن (هواده) قوی، هوا را بشدت به داخل کانال هدایت می کند تا هوای دمیده شده از سوراخ ها ی کانال به طرف کف سالن خارج شود و باعث جریان یافتن هوای گرم زیر سقف، به طرف پایین شود. مزیت روش بالا این است که هوای ورودی در صورت لزوم گرم، سرد، ضدعفونی، خشک یا مرطوب می شود و تهویه در کل سالن به صورت یکنواخت صورت می گیرد.
۵) تهویه تونلی:
این نوع تهویه در شرایط آب و هوای گرم استفاده می شود. در این سیستم هواده ها در انتهای آشیانه و هواکش ها در انتهای دیگر قرار دارند. هوا در طول آشیانه حرکت کرده و سپس خارج می گردد. این سیستم به منظور تأمین دمای کمتر از ºc۳۰ در داخل آشیانه در هوای گرم می باشد. در این سیستم جریان هوا بایستس با سرعت ۱۲۰ متر بر دقیقه (۴۰۰ ft/min) از روی سر پرندگان عبور کند. این جریان هوا باعث خنک کردن پرندگان به میزان ºc ۷-۵ می گردد. در شرایط هوای گرم و خشک می توان از سیستم های تبخیرکننده آب شامل استفاده از مه پاش و یا پوشال (Pad cooling) برای خنک کردن پرندگان استفاده نمود.
تعداد هواکش های مورد نیاز در سیستم تهویه تونلی :
سرعت مناسب هوا در آشیانه (۱۲۰m/min) ×متوسط ارتفاع آشیانه(m) ×عرض آشیانه(m) = تعداد
هواکش
ظرفیت هواکش(مترمکعب در دقیقه)
محاسبه ظرفیت هواکش ها
مقدار هوایی که باید در سالن جا به جا شود به سیستم تهویه، دما و رطوبت محیط و نوع وزن زنده و تعداد طیور در سالن بستگی دارد. برای محاسبه جریان هوای گرم مورد نیاز در سالن های پرورشی طیور با فشار منفی (پایین) می توان از دستورالعمل زیر استفاده کرد. برای تهویه با فشار منفی بر اساس استاندارد در سالن معمولی برای هر کیلوگرم وزن زنده طیور به ازای هر دریچه فارنهایت دمای محیط ۰۰۰۷۵/۰ مترمکعب در دقیقه Cubic Meter per Minute(CMM) هوا لازم است. این مقدار در سالن های بسته و کنترل شده و یا سالن های مجهز به سیستم خنک کننده پوشال، باید تقریباً ۶۰ درصد بیشتر از میزان بالا باشد. به عبارت دیگر برای تهویه در سالن های معمولی برای هر پوند وزن زنده طیور به ازای هر درجه فارنهایت دمای محیط ۰۱۲/۰ فوت مکعب در دقیقه cubic feet per minute(CFM) جریان هوا لازم است. در درجه حرارت های معمولی (در حدود ۲۷ درجه سانتی گراد ) این میران در سالن های معمولی حدود ۰۶/۰ مترمکعب در دقیقه یا ۶/۳ مترمکعب در ساعت به ازای هر کیلوگرم وزن طیور است.
محاسبه قدرت و تعداد هواکش ها:
قدرت و تعداد هواکش ها در یک سالن بستگی به گرمای محیط و تراکم طیور موجود در سالن دارد. برای محاسبه تعداد و قدرت هواکش ها در سالن های پرورش طیور :به ازای هر پوند از وزن طیور زنده (۴۵۴/۰ کیلوگرم) و هر یک درجه فارنهایت از دمای منطقه در سالن های باز(پنجره دار) ۲/۱ درصد فوت مکعب در دقیقه و در سالن های بسته(Window less) ۲ درصد فوت مکعب در دقیقه هوا محاسبه می شود.پس از محاسبه قدرت هواکش ها، قدزت بدست آمده برای کل سالن را بخش بر قدرت یکی از هواکش ها کرده، تعداد هواکش لازم در سالن بدست می آید.
درجه کارایی هواکش ها:
درجه کارایی هواکش ها(VER) عبارتست از نسبت حجم جریان هوا بر حسب فوت مکعب در دقیقه توسط هواکش به میزان مصرف برق بر حسب وات.در هنگام انتخاب هواکش توجه به کارایی آن بسیار اهمیت داشته زیرا، زمانی که هواکش ها با یکدیگر مقایسه می شوند با محاسبه VERاختلاف هزینه حتی به ۵۰ درصد نیز می رسد.
نکات کلیدی در ارتباط با سیستم تهویه
۱) تعداد هواکش ها را باید زیاد در نظر گرفت تا فاصله بین آنها کم شود و نقطه کور در سالن کاهش یابد.
۳) محاسبه هواکش ها باید بر اساس حداکثر گرمای تابستان و حداکثر وزن زنده طیور باشد.
۴) در مواقعی که به تهویه کمتر نیاز است با محاسبه هوای مورد نیاز فقط تعداد هواکش مورد نیاز را روشن کنید.
۵) اکر هیترها در یک سر سالن قرار دارند، هواکش های مورد نیاز را در سر دیگر سالن روشن کنید.
۶) ورود هوا از ناحیه سقف سالن هایی که ایزوله نشده باشند، توصیه نمی شود.
۷) استفاده از انواع کرکره سبب کاهش قدرت تهویه شده و به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
برای تأمین اکسیژن، دفع رطوبت، آمونیاک و نگهداری درجه حرارت مناسب باید به طور مرتب در سالنهای پرورش طیور هوا جریان داشته باشد. حرکت هوا در سالن باید در تمام نقاط آن یکنواخت باشد و جریان هوا نیز به یک سمت باشد. این کار با انجام تهویه در سالن های پرورش طیور انجام می گیرد. هر سیستم تهویه از دو قسمت هواده و هواکش تشکیل می شود.
برحسب مکانیسم، سیستم های تهویه به انواع زیر تقسیم می شوند :
۱) تهویه طبیعی (آزاد ) :
در این نوع تهویه از نیروهای طبیعی و آزاد نظیر صعود هوای گرم و جایگزین شدن آن با هوای سرد و همچنین جریان طبیعی هوا (باد) استفاده می شود و به این ترتیب هوای آلوده و کثیف سالن به خارج هدایت می شود. به منظور تهویه معمولاً از دریچه های سقفی یا پنچره در سالن استفاده می کنند. برای بهبود کیفیت تهویه معمولاً پنجره های جنوبی سالن را نزدیک کف (یک متری کف ) و پنجره های شمالی را نزدیک سقف (نیم متری) در نظر می گیرند و ضروری است در این حالت نسبت سطح ورودی هوا به خروجی آن کمتر از ۲ به ۱ باشد.
۲) تهویه مصنوعی با فشار منفی (مکنده ) :
در سیستم تهویه با فشار منفی یا سیستم مکنده، خروج هوای سالن از راه هواکش ها صورت می گیرد، و در اثر کاهش فشار هوای داخل سالن، هوای تازه به درون سالن مکیده می شود. در این سیستم با در نظر گرفتن میزان هوای مورد نیاز نباید منافذ دیگری در سالن وجود داشته باشد.عیب این روش این است که چون هواکش ها به طور مستقیم با هوای سالن در تماس هستند، در این صورت امکان کثیف شدن و کاهش مدت زمان بهره دهی آن ها وجود دارد. همچنین نوع، اندازه و محل قرار گرفتن ورودی هوا بایستی متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه و ظرفیت هواکش ها باشد. این سیستم در هوای سرد برای تأمین حداقل احتیاجات تهویه مورد نیاز پرنده استفاده می شود و در این شرایط تأمین هوای تازه و گرم از طریق کوره هوای گرم و مادر مصنوعی می باشد. حداکثر هوای مورد نیاز در سیستم تهویه فشار منفی ۷-۴ مترمکعب در ساعت برای هر کیلوگرم وزن زنده می باشد.در این سیستم جهت تخلیه ۱۰۰۰ مترمکعب هوا در ساعت، سطحی برابر با ۳/۰ مترمربع هواده لازم است.
۳) تهویه مصنوعی با فشار مثبت (دمنده) :
در سیستم تهویه با فشار مثبت یا سیستم دمنده، هوای تمیز به وسیله هواکش ها به طور مستقیم به داخل سالن هدایت می شود که در اثر این عمل یک فشار مثبت (بالا) ولی خفیف ایجاد می شود و با این روش از ایجاد کوران در اثر وجود منافذ احتمالی جلوگیری می شود و امکان توقف حرکت هوا در سالن از بین می رود. مزیت روش بالا این است که هوای آلوده به گازهای سمی، رطوبت دو گرد و خاک سالن بطور مستقیم با هواکش ها در تماس نیست و از طرف دیگر هوای ورودی می تواند قبل از ورود بر حسب نیاز گرم، سرد، خشک، مرطوب و یا ضدعفونی شود، اما مشکل آن این است که د راثر فشار زیاد، هوای سالن می تواند به محوطه های مجاور، منافذ و مصالح ساختمانی نفوذ کند و باعث ایجاد رطوبت و تخریب شود.
۴) تهویه مصنوعی با فشار مساوی:
در این نوع تهویه هم ورود و هم خروج هوا بوسیله هواکش ها انجام می گیرد و مزیت ها و مشکلات دو روش قبل در خصوص این روش هم وجود دارد.
روش های تهویه سالن های پرورش طیور
با توجه به نوع سالن و شرایط اقلیمی روش های مختلفی برای تهویه به شرح زیر وجود دارد:
۱) تهویه عرضی : د راین روش تهویه، هواکش ها و هواده ها در دیوار طول یسالن نصب می شوند و به این ترتیب تهویه بصورت عرضی انجام می گیرد. این روش مناسب تهویه سالن های با عرض ۸ تا ۱۲ متر است، زیرا اگر عرض سالن از ۸ متر کمتر باشد، در سالن کوران ایجاد می شود و اگر از ۱۲ بیشتر باشد، امکان تهویه مناسب سالن مقدور نخواهد بود. در این روش ضروری است هواکش ها و هواده ها (پنجره ها) روبه روی هم نباشند تا نقطه کور و کوران هوا بوجود نیاید.
۲) تهویه طولی:
د راین روش دریچه های ورود هوا د رانتهای یک طرف سالن در منتهی الیه دیوارهای طولی و هواکش ها در انتهای دیگر سالن در منتهی الیه دیوارهای طولی (یا دیوارهای عرضی) قرار دارند. این نوع تهویه در سالن هایی با طول کمتر از ۶۰ متر قابل اجراست. چناچه طول سالن بیشتر باشد، می توان دریچه های ورود هوا را در دو انتهای سالن و هوتکش ها را در وسط سالن و یا برعکس نصب کرد. در هر حال فاصله هواکش ها و هواده ها با فاصله ذکر شده در چند قسمت نصب شوند.
۳) تهویه سقفی: در این روش می توان دریچه های ورود یا خروج هوا را در سقف و دیوارها در نظر گرفت. این نوع تهویه برای منطقه های بسیار سرد یا بسیارگرم و یا سالن های با عرض بیش از ۱۲ متر مناسب است.
۴) تهویه فن جت :
می توان کانال هایی به نام فن جت(Fanjet) در ارتفاع ۳۰ سانتی متری از سقف در مرکز سالن نصب کرد و این کانال ها معمولاً پلاستیک یا ورقه آهن گالوانیزه به شکل استوانه و به قطر ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی متر ساخته می شوند و دارای سوراخ هایی به قطر ۵ تا ۲۰ سانتی متر در اطراف بدنه هستند. انتهای این کانال بسته و در ابتدای آن یک فن (هواده) قوی، هوا را بشدت به داخل کانال هدایت می کند تا هوای دمیده شده از سوراخ ها ی کانال به طرف کف سالن خارج شود و باعث جریان یافتن هوای گرم زیر سقف، به طرف پایین شود. مزیت روش بالا این است که هوای ورودی در صورت لزوم گرم، سرد، ضدعفونی، خشک یا مرطوب می شود و تهویه در کل سالن به صورت یکنواخت صورت می گیرد.
۵) تهویه تونلی:
این نوع تهویه در شرایط آب و هوای گرم استفاده می شود. در این سیستم هواده ها در انتهای آشیانه و هواکش ها در انتهای دیگر قرار دارند. هوا در طول آشیانه حرکت کرده و سپس خارج می گردد. این سیستم به منظور تأمین دمای کمتر از ºc۳۰ در داخل آشیانه در هوای گرم می باشد. در این سیستم جریان هوا بایستس با سرعت ۱۲۰ متر بر دقیقه (۴۰۰ ft/min) از روی سر پرندگان عبور کند. این جریان هوا باعث خنک کردن پرندگان به میزان ºc ۷-۵ می گردد. در شرایط هوای گرم و خشک می توان از سیستم های تبخیرکننده آب شامل استفاده از مه پاش و یا پوشال (Pad cooling) برای خنک کردن پرندگان استفاده نمود.
تعداد هواکش های مورد نیاز در سیستم تهویه تونلی :
سرعت مناسب هوا در آشیانه (۱۲۰m/min) ×متوسط ارتفاع آشیانه(m) ×عرض آشیانه(m) = تعداد
هواکش
ظرفیت هواکش(مترمکعب در دقیقه)
محاسبه ظرفیت هواکش ها
مقدار هوایی که باید در سالن جا به جا شود به سیستم تهویه، دما و رطوبت محیط و نوع وزن زنده و تعداد طیور در سالن بستگی دارد. برای محاسبه جریان هوای گرم مورد نیاز در سالن های پرورشی طیور با فشار منفی (پایین) می توان از دستورالعمل زیر استفاده کرد. برای تهویه با فشار منفی بر اساس استاندارد در سالن معمولی برای هر کیلوگرم وزن زنده طیور به ازای هر دریچه فارنهایت دمای محیط ۰۰۰۷۵/۰ مترمکعب در دقیقه Cubic Meter per Minute(CMM) هوا لازم است. این مقدار در سالن های بسته و کنترل شده و یا سالن های مجهز به سیستم خنک کننده پوشال، باید تقریباً ۶۰ درصد بیشتر از میزان بالا باشد. به عبارت دیگر برای تهویه در سالن های معمولی برای هر پوند وزن زنده طیور به ازای هر درجه فارنهایت دمای محیط ۰۱۲/۰ فوت مکعب در دقیقه cubic feet per minute(CFM) جریان هوا لازم است. در درجه حرارت های معمولی (در حدود ۲۷ درجه سانتی گراد ) این میران در سالن های معمولی حدود ۰۶/۰ مترمکعب در دقیقه یا ۶/۳ مترمکعب در ساعت به ازای هر کیلوگرم وزن طیور است.
محاسبه قدرت و تعداد هواکش ها:
قدرت و تعداد هواکش ها در یک سالن بستگی به گرمای محیط و تراکم طیور موجود در سالن دارد. برای محاسبه تعداد و قدرت هواکش ها در سالن های پرورش طیور :به ازای هر پوند از وزن طیور زنده (۴۵۴/۰ کیلوگرم) و هر یک درجه فارنهایت از دمای منطقه در سالن های باز(پنجره دار) ۲/۱ درصد فوت مکعب در دقیقه و در سالن های بسته(Window less) ۲ درصد فوت مکعب در دقیقه هوا محاسبه می شود.پس از محاسبه قدرت هواکش ها، قدزت بدست آمده برای کل سالن را بخش بر قدرت یکی از هواکش ها کرده، تعداد هواکش لازم در سالن بدست می آید.
درجه کارایی هواکش ها:
درجه کارایی هواکش ها(VER) عبارتست از نسبت حجم جریان هوا بر حسب فوت مکعب در دقیقه توسط هواکش به میزان مصرف برق بر حسب وات.در هنگام انتخاب هواکش توجه به کارایی آن بسیار اهمیت داشته زیرا، زمانی که هواکش ها با یکدیگر مقایسه می شوند با محاسبه VERاختلاف هزینه حتی به ۵۰ درصد نیز می رسد.
نکات کلیدی در ارتباط با سیستم تهویه
۱) تعداد هواکش ها را باید زیاد در نظر گرفت تا فاصله بین آنها کم شود و نقطه کور در سالن کاهش یابد.
۳) محاسبه هواکش ها باید بر اساس حداکثر گرمای تابستان و حداکثر وزن زنده طیور باشد.
۴) در مواقعی که به تهویه کمتر نیاز است با محاسبه هوای مورد نیاز فقط تعداد هواکش مورد نیاز را روشن کنید.
۵) اکر هیترها در یک سر سالن قرار دارند، هواکش های مورد نیاز را در سر دیگر سالن روشن کنید.
۶) ورود هوا از ناحیه سقف سالن هایی که ایزوله نشده باشند، توصیه نمی شود.
۷) استفاده از انواع کرکره سبب کاهش قدرت تهویه شده و به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
دیدگاه ها