گلخانه ها سازه هایی با پوشش شیشه ای یا پلاستیکی هستند که به محیط کشت مناسبی برای محصولات کشاورزی تبدیل شده اند و به صورت فصلی یا در تمام سال جهت تولید انواع محصولات ، سبزیجات ، گل و گیاهان زینتی و... مورد استفاده قرار می گیرند. محیط های قابل کنترل مانند گلخانه ها و تاسیسات آنها امروزه مورد توجه بسیاری از علاقه مندان به صنعت کشاورزی قرار گرفته است. از جمله مهم ترین دلایل این امر امکان کنترل کلیه شرایط اقلیمی در محیط گلخانه توسط تجهیزات گلخانه می باشد.
گلخانه ها برای کشت و تولید انواع گیاهان به خصوص در فصل های سرد که امکان رشد گیاه در فضای آزاد وجود ندارد بسیار مناسب است و از طریق پوشش های شفاف گلخانه ای که یکی از اصلی ترین تجهیزات در نصب و راه اندازی گلخانه ها به شمار می آیند، میتوان ورود نور به داخل گلخانه را کنترل و محیط را گرم نگه داشت. محیط های کنترل شده گلخانه ها که از طریق انواع تجهیزات گلخانه ساخته و تجهیز شده اند فضای مناسبی را برای تسریع رشد محصول فراهم می آورند.
در ادامه با انواع تجهیزات گلخانه آشنا می شوید.
مهم ترین تجهیزات گلخانه چه هستند ؟
سازه گلخانه
گلخانه ها سازه هایی هستند که شرایط مطلوب رشد گیاه را در تمام سال فراهم می کند. گلخانه های تونلی با هر ارتفاعی باید به گونه ای طراحی شوند که شرایط اقلیمی مناسب گیاه را در مقایسه با فضای آزاد اصلاح کند که از جمله این شرایط ، نور ، دما ، رطوبت، کربن دی اکسید می باشند. مناسب ترین گلخانه، گلخانه ای است که بتواند استحکام کافی داشته باشد و در عین کمترین اتلاف گرمایی ، شرایط بیشترین نفوذ نور را به داخل گلخانه فراهم سازد.
توجه داشته باشید که برای استحکام بیشتر گلخانه و اتلاف انرژی کمتر بهتر است که ارتفاع گلخانه کوتاه باشد اما در مقابل در گلخانه هایی با ارتفاع زیاد کنترل عوامل اقلیمی آسان تر صورت می گیرد. در واقع میتوان گفت بهترین طرح گلخانه ،طرحی است که تعادل را بین عوامل مختلف مثل نفوذ نور، مقاومت گرمایی، استحکام و دمای مناسب داخل گلخانه فراهم کند. سازه گلخانه از اصلی ترین تجهیزات گلخانه ای به شمار می آید.
پوشش گلخانه :
معمولا گلخانه های را از طریق پوشش هایی از جنس شیشه، پلاستیک سخت و پلاستیک های سبک می پوشانند. به طور کلی در تمامی کشور ها پوشش های گلخانه ، نایلون هایی هستند که از جنس پلیمر ساخنه می شوند. به پلاستیک های نرم ترموپلاست و به پلاستیک های سخت دوروپلاست نیز می گویند. میزان جذب و عبور نور با توجه به جنس پوشش ها متفاوت است.
مهم ترین معیار ها در انتخاب نوع پوشش گلخانه چه هست ؟
معیار های زیادی در انتخاب نوع پوشش گلخانه دخیل هستند. میزان انتقال نور، میزان انتقال طول موج مادون قرمز ، میعان بخار آب در زیر پوشش گلخانه ، طول عمر پوشش، ضریب اتلاف گرما و پایداری در برابر باد و تگرگ و برف از جمله مهم ترین این معیار ها به حساب می آیند.
خصوصیات انواع پوشش های گلخانه
شیشه یکی از گرانترین انواع پوشش گلخانه است که طول عمر آن بسیار بالا است و تحت تاثیر میزان نور قرار نمی گیرد و تا زمانی که توسط عوامل خارجی مانند ضربه یا تگرگ و برف آسیب نبیند، پایدارخواهد بود. معمولا ضخامت شیشه های مورد استفاده 5 – 3 میلیمتر در نظر گرفته می شود. شیشه نور های ماوراء بنفس و مادون قرمز را از خود عبور نمیدهد و حدود 89 تا 90 درصد نور مرئی را در صورتی که تمیز باشد عبور می دهد و مقدار کمی از نور را جذب یا منعکس می کند.
به خاطر داشته باشید که نصب شیشه از دیگر پوشش ها، یه دلیل مقاوم نبودن در برابر ضربات، سخت تر است به همین دلیل بهتر است از قطعات کوچک تر از آنها استفاده گردد.
نکته :
1- دقت کنید که شکاف بین شیشه ها کاملا مسدود گردد تا از نفوذ سرما به داخل جلوگیری شده و هزینه گرمایش گلخانه کاهش یابد.
2- در شیشه هایی با میزان کم آهن، انتقال نور از آنها بین 90 تا 92 درصد خواهد بود در حالیکه در شیشه های فاقد آهن انتقال نور به 88 درصد کاهش می یابد.
از انواع پلاستیک های سبک مورد استفاده برای گلخانه پلی اتیلن ها هستند. پلی اتیلن پکی از پر کاربردترین پوشش ها برای استفاده در گلخانه ها محسوب می شوند که البته میزان عبور نور از آنها کمتر از شیشه، حدود 88 تا 90 درصد است. پلی اتیلن های معمولی طول موج های ماوراء بنفش را عبور می دهند که این نور در فصل تابستان سبب از بین رفتن پلاستیک می شود.
توجه : گلخانه داران عزیز می توانند با اضافه کردن مواد جاذب اشعه ماوراء بنفش طول عمر پوشش پلاستیکی گلخانه را تا 3 الی 4 سال افزایش دهند. این مواد باعث تثبیت اشعه ماوراء بنفش شده و و با تغییر دادن این طول موج آن را به طول موج های مفید برای رشد گیاه تبدیل می کند. طول عمر پلاستیک جاذب اشعه ماوراء بنفش معمولا سه تابستان و دو زمستان می باشد.
تفاوت پوشش های پلی اتیلنی و شیشه چیست ؟
• پوشش های پلی اتیلنی حرارت بیشتری را نسبت به شیشه به داخل انتقال می دهند.
• هزینه اولیه در پوشش های پلی اتیلنی کمتر است و در اسکلت های موقتی و دائمی قابل نصب هستند.
• میزان اکسیژن و دی اکسید کربن در گلخانه هایی با پوشش پلی اتیلنی کمنر از گلخانه های شیشه ای است.
• پوشش های پلی اتلین توانایی عبور اکسیژن و دی اکسید کربن را دارند ولی قابلیت عبور دی اکسید کربن از پوشش پلی اتیلنی سه برابر اکسیژن است.
• رطوبت در داخل گلخانه ها با پوشش پلاستیکی زیاد است که سبب افزایش شیوع بیماری های قارچی و سوختگی سطح برگ می شود.
از دیگر پلاستیک های سبک می توان پلی وینیل فلوراید (PVF) را نیز نام برد و از انواع پوشش های پلاستیکی سخت، پلی وینیل کلراید (PVC) ، فایبر گلاس ها و پلی کربنات و اکلریلیک هستند.
گلخانه ها برای کشت و تولید انواع گیاهان به خصوص در فصل های سرد که امکان رشد گیاه در فضای آزاد وجود ندارد بسیار مناسب است و از طریق پوشش های شفاف گلخانه ای که یکی از اصلی ترین تجهیزات در نصب و راه اندازی گلخانه ها به شمار می آیند، میتوان ورود نور به داخل گلخانه را کنترل و محیط را گرم نگه داشت. محیط های کنترل شده گلخانه ها که از طریق انواع تجهیزات گلخانه ساخته و تجهیز شده اند فضای مناسبی را برای تسریع رشد محصول فراهم می آورند.
در ادامه با انواع تجهیزات گلخانه آشنا می شوید.
مهم ترین تجهیزات گلخانه چه هستند ؟
سازه گلخانه
گلخانه ها سازه هایی هستند که شرایط مطلوب رشد گیاه را در تمام سال فراهم می کند. گلخانه های تونلی با هر ارتفاعی باید به گونه ای طراحی شوند که شرایط اقلیمی مناسب گیاه را در مقایسه با فضای آزاد اصلاح کند که از جمله این شرایط ، نور ، دما ، رطوبت، کربن دی اکسید می باشند. مناسب ترین گلخانه، گلخانه ای است که بتواند استحکام کافی داشته باشد و در عین کمترین اتلاف گرمایی ، شرایط بیشترین نفوذ نور را به داخل گلخانه فراهم سازد.
توجه داشته باشید که برای استحکام بیشتر گلخانه و اتلاف انرژی کمتر بهتر است که ارتفاع گلخانه کوتاه باشد اما در مقابل در گلخانه هایی با ارتفاع زیاد کنترل عوامل اقلیمی آسان تر صورت می گیرد. در واقع میتوان گفت بهترین طرح گلخانه ،طرحی است که تعادل را بین عوامل مختلف مثل نفوذ نور، مقاومت گرمایی، استحکام و دمای مناسب داخل گلخانه فراهم کند. سازه گلخانه از اصلی ترین تجهیزات گلخانه ای به شمار می آید.
پوشش گلخانه :
معمولا گلخانه های را از طریق پوشش هایی از جنس شیشه، پلاستیک سخت و پلاستیک های سبک می پوشانند. به طور کلی در تمامی کشور ها پوشش های گلخانه ، نایلون هایی هستند که از جنس پلیمر ساخنه می شوند. به پلاستیک های نرم ترموپلاست و به پلاستیک های سخت دوروپلاست نیز می گویند. میزان جذب و عبور نور با توجه به جنس پوشش ها متفاوت است.
مهم ترین معیار ها در انتخاب نوع پوشش گلخانه چه هست ؟
معیار های زیادی در انتخاب نوع پوشش گلخانه دخیل هستند. میزان انتقال نور، میزان انتقال طول موج مادون قرمز ، میعان بخار آب در زیر پوشش گلخانه ، طول عمر پوشش، ضریب اتلاف گرما و پایداری در برابر باد و تگرگ و برف از جمله مهم ترین این معیار ها به حساب می آیند.
خصوصیات انواع پوشش های گلخانه
شیشه یکی از گرانترین انواع پوشش گلخانه است که طول عمر آن بسیار بالا است و تحت تاثیر میزان نور قرار نمی گیرد و تا زمانی که توسط عوامل خارجی مانند ضربه یا تگرگ و برف آسیب نبیند، پایدارخواهد بود. معمولا ضخامت شیشه های مورد استفاده 5 – 3 میلیمتر در نظر گرفته می شود. شیشه نور های ماوراء بنفس و مادون قرمز را از خود عبور نمیدهد و حدود 89 تا 90 درصد نور مرئی را در صورتی که تمیز باشد عبور می دهد و مقدار کمی از نور را جذب یا منعکس می کند.
به خاطر داشته باشید که نصب شیشه از دیگر پوشش ها، یه دلیل مقاوم نبودن در برابر ضربات، سخت تر است به همین دلیل بهتر است از قطعات کوچک تر از آنها استفاده گردد.
نکته :
1- دقت کنید که شکاف بین شیشه ها کاملا مسدود گردد تا از نفوذ سرما به داخل جلوگیری شده و هزینه گرمایش گلخانه کاهش یابد.
2- در شیشه هایی با میزان کم آهن، انتقال نور از آنها بین 90 تا 92 درصد خواهد بود در حالیکه در شیشه های فاقد آهن انتقال نور به 88 درصد کاهش می یابد.
از انواع پلاستیک های سبک مورد استفاده برای گلخانه پلی اتیلن ها هستند. پلی اتیلن پکی از پر کاربردترین پوشش ها برای استفاده در گلخانه ها محسوب می شوند که البته میزان عبور نور از آنها کمتر از شیشه، حدود 88 تا 90 درصد است. پلی اتیلن های معمولی طول موج های ماوراء بنفش را عبور می دهند که این نور در فصل تابستان سبب از بین رفتن پلاستیک می شود.
توجه : گلخانه داران عزیز می توانند با اضافه کردن مواد جاذب اشعه ماوراء بنفش طول عمر پوشش پلاستیکی گلخانه را تا 3 الی 4 سال افزایش دهند. این مواد باعث تثبیت اشعه ماوراء بنفش شده و و با تغییر دادن این طول موج آن را به طول موج های مفید برای رشد گیاه تبدیل می کند. طول عمر پلاستیک جاذب اشعه ماوراء بنفش معمولا سه تابستان و دو زمستان می باشد.
تفاوت پوشش های پلی اتیلنی و شیشه چیست ؟
• پوشش های پلی اتیلنی حرارت بیشتری را نسبت به شیشه به داخل انتقال می دهند.
• هزینه اولیه در پوشش های پلی اتیلنی کمتر است و در اسکلت های موقتی و دائمی قابل نصب هستند.
• میزان اکسیژن و دی اکسید کربن در گلخانه هایی با پوشش پلی اتیلنی کمنر از گلخانه های شیشه ای است.
• پوشش های پلی اتلین توانایی عبور اکسیژن و دی اکسید کربن را دارند ولی قابلیت عبور دی اکسید کربن از پوشش پلی اتیلنی سه برابر اکسیژن است.
• رطوبت در داخل گلخانه ها با پوشش پلاستیکی زیاد است که سبب افزایش شیوع بیماری های قارچی و سوختگی سطح برگ می شود.
از دیگر پلاستیک های سبک می توان پلی وینیل فلوراید (PVF) را نیز نام برد و از انواع پوشش های پلاستیکی سخت، پلی وینیل کلراید (PVC) ، فایبر گلاس ها و پلی کربنات و اکلریلیک هستند.
دیدگاه ها