شرایط نگهداری از طیور، برای تولیدی سالم و با کیفیت بسیار حائز اهمیت است زیرا در صورتی که یکی از عوامل محیطی مانند دما و رطوبت از حالت ایده آل خود خارج شود، باعث تلف شدن یا بیماری طیور می شود. از تجهیزات مرغداری که دما و رطوبت را تنظیم می می کنند می توان به انواع هیتر ها و لوازم خنک کننده اشاره نمود که هر کدام برای نگهداری طیور در سالن ها ضروری هستند اما موارد دیگری از جمله تجهیزات مربوط به تهویه سالن جهت ایجاد اکسیژن کافی برای رشد جوجه ها ، نیز وجود دارد. در این مقاله انواع روش ها و نجهیزات تهویه سالن های مرغداری شرح داده می شود.
تهویه سالن مرغداری چه تاثیری در رشد طیور دارد؟
تمیزی سالن های مرغداری از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا وجود اکسیژن کافی و نبود گاز های آلوده تاثیر بسزایی در رشد و سلامت طیور دارد و وجود تجهیزات مرغداری نظیر تجهیزات تهویه، این امکان را فراهم می کند تا گاز های مضر تولید شده توسط طیور، میکروارگانیسم ها ویا تجهیزات گرم کننده، از محیط خارج شوند و بجای آن هوای تمیز وارد سالن شود.
تجهیزات تهویه در سالن های بسته به دو صورت طبیعی و مصنوعی انجام می شود زیرا در سالن های باز (که سقف دارند ولی دیواره های کناره حدود 1 متر هستند)، به دلیل باز بودن طرفین، نیاز به نصب وسایل تهویه کمتر است.
1. تهویه طبیعی : در این سیستم تهویه به طور طبیعی انجام می شود به این معنی که با استفاده از دریچه های سقفی یا دیواری و تنظیم دریچه های ورودی در دیواره های جنوبی و دریچه های خروجی در دیواره های شمالی یا سقف، هوای داخل سالن تخلیه و هوای تازه وارد می شود. در واقع با تنظیم راه های ورودی و خروجی، هوا تهویه می شود که در سالن های پرده دار، بیشترین بهره را دارد.
برای ارتقا کیفیت تهویه سالن بهتر است پنجره های ورودی نزدیک به کف و خروجی نزدیک به سقف باشند که در صورتی که منطقه بادخیز باشد این نوع از تهویه بهتر اتفاق می افتد اما در سالن های با عرض زیاد و سالن هایی که تراکم جوجه ها زیادند، کارایی نخواهند داشت و استفاده از تهویه مصنوعی در این شرایط توصیه می شود.
2. تهویه مصنوعی : معمولا در سالن های مرغداری تراکم جوجه ها بالا هستند به همین دلیل تهویه طبیعی پاسخگوی نیاز آن ها نیست و لازم است از لوازم مکانیکی مانند هواکش ها برای تهویه استفاده شود. در این روش باید سالن عاری از هرگونه منفذ خروجی یا ورودی هوا باشد و تهویه فقط از طریق دریچه های تعبیه شده انجام گیرد تا بتوان سرد یا گرم ویا رطوبت هوای ورودی را به راحتی تنظیم نمود.
دمپرها یکی دیگر از لوازم و تجهیزات مرغداری هستند که در واقع وسیله ای برای تنظیم جریان هوا هستند که مانند شیر کنترل آب عمل می کنند و می توان ورود یا خروج هوا را با آن ها تنظیم نمود .
تهویه مصنوعی با فشار مثبت و منفی چه تفاوتی با هم دارند؟
در تهویه مصنوعی با فشار منفی، هوای کثیف از طریق هواکش ها از سالن خارج می شود و هوای تمیز به داخل مکیده می شود که در این روش هوای آلوده به راحتی خروج پیدا می کند اما به دلیل تماس مستقیم هوای سالن با هواکش ها، مدت زمان استفاده از ان کم می شود.
در تهویه مصنوعی با فشار مثبت، با استفاده از جت فن ها، هوا به داخل سالن دمیده می شود و هوای آلوده از طریق دریچه های خروجی به خارج از سالن می رود که به دلیل فشار زیاد هوای دارای گاز و رطوبت، امکان تخریب سالن یا اتاق های مجاور آن وجود دارد اما به خاطر توانایی این سیستم در گرم یا سرد کردن و ضدعفونی کردن هوا، مورد استقبال قرار گرفته است.
همانطور که در توضیحات بالا گفته شد، دریچه های تهویه می توانند در دیواره های عرضی، طولی و سقف سالن نصب شوند که برای هرکدام شرایطی لازم است از جمله :
در تهویه عرضی، عرض سالن باید بین 8 تا 12 متر باشد و هواکش ها در طول سالن نصب می شوند که برای تهویه بهتر لازم است هواکش ها و هواده ها روبروی هم نصب نشوند.
در تهویه طولی، در ابتدا دریچه ورودی و انتهای سالن هواکش ها نصب می شوند تا تهویه به صورت طولی انجام گیرد و در این نوع طول سالن حداکثر 60 متر است که برای حل مشکل نقاط کور، لازم است هواکش و دریچه های کوچک در آن نقاط نصب شوند.
در تهویه سقفی، هواکش ها روی سقف و دریچه های ورودی در دیواره ها نصب می شوند که برای مناطق گرمسیری از این روش استفاده می شود اما در مناطق سردسیر بهتر است هواکش ها روی دیواره ها و دریچه ها روی سقف ساخته می شوند تا هوای گرم روی جوجه ها جریان پیدا کند.
در برخی موارد می توان از 2 مورد بالا به طور تلفیقی استفاده کرد که کارایی بهتر و شرایط ایده آل تری را برای طیور به وجود می آورد .
نور مرغداری از چه طریقی تامین می شود؟
نور در مرغداری از عوامل مهم و موثر در رشد جوجه هاست و لازم است در هر شرایطی برای طیور تامین شود؛ در سالن های باز نور از طریق خورشید و به صورت طبیعی تامین می شود اما نور سالن های بسته وابسته به شرایط مصنوعی ست که از لامپ ها استفاده می شود و برای وارد نشدن نور از دریچه ها و هواکش ها، مانعی در آن قسمت ها نصب می کنند. تمام امواج مناسب برای انسان برای طیور هم مناسبند اما نور های طیف نارنجی و زرد و قرمز شرایط بهتری را ایجاد می کنند زیرا نور لامپ ها باید به گونه ای باشند که باعث تحریک غده هیپوفیز طیور تخم گذار شود و تحرکات آن ها را زیاد کند.
سه نوع لامپ برای استفاده در مرغداری مناسب است :
الف) لامپ گازی یا جیوه ای، کارایی خوبی در سالن های سقف بلند دارند زیرا شدت نورشان زیاد است اما هر چند ساعت خاموش می شوند و مدتی طول می کشد تا روشن شوند و از معایب این نوع لامپ هاست.
ب) لامپ معمولی یا تنگستن که از نظر قیمت به صرفه اند اما طول عمر کم و بازدهی پایینی دارند زیرا نورشان از طریق گرم شدن یک رشته تنگستن تامین می شود.
ج) لامپ مهتابی یا فلئورسنت که از نطر کارایی بهتر از لامپ های معمولی هستند اما قیمت بالاتری دارند و به دلیل ساطع کردن طیفی از نور های بنفش، در سالن های طیور استفاده محدود دارند.
تهویه سالن مرغداری چه تاثیری در رشد طیور دارد؟
تمیزی سالن های مرغداری از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا وجود اکسیژن کافی و نبود گاز های آلوده تاثیر بسزایی در رشد و سلامت طیور دارد و وجود تجهیزات مرغداری نظیر تجهیزات تهویه، این امکان را فراهم می کند تا گاز های مضر تولید شده توسط طیور، میکروارگانیسم ها ویا تجهیزات گرم کننده، از محیط خارج شوند و بجای آن هوای تمیز وارد سالن شود.
تجهیزات تهویه در سالن های بسته به دو صورت طبیعی و مصنوعی انجام می شود زیرا در سالن های باز (که سقف دارند ولی دیواره های کناره حدود 1 متر هستند)، به دلیل باز بودن طرفین، نیاز به نصب وسایل تهویه کمتر است.
1. تهویه طبیعی : در این سیستم تهویه به طور طبیعی انجام می شود به این معنی که با استفاده از دریچه های سقفی یا دیواری و تنظیم دریچه های ورودی در دیواره های جنوبی و دریچه های خروجی در دیواره های شمالی یا سقف، هوای داخل سالن تخلیه و هوای تازه وارد می شود. در واقع با تنظیم راه های ورودی و خروجی، هوا تهویه می شود که در سالن های پرده دار، بیشترین بهره را دارد.
برای ارتقا کیفیت تهویه سالن بهتر است پنجره های ورودی نزدیک به کف و خروجی نزدیک به سقف باشند که در صورتی که منطقه بادخیز باشد این نوع از تهویه بهتر اتفاق می افتد اما در سالن های با عرض زیاد و سالن هایی که تراکم جوجه ها زیادند، کارایی نخواهند داشت و استفاده از تهویه مصنوعی در این شرایط توصیه می شود.
2. تهویه مصنوعی : معمولا در سالن های مرغداری تراکم جوجه ها بالا هستند به همین دلیل تهویه طبیعی پاسخگوی نیاز آن ها نیست و لازم است از لوازم مکانیکی مانند هواکش ها برای تهویه استفاده شود. در این روش باید سالن عاری از هرگونه منفذ خروجی یا ورودی هوا باشد و تهویه فقط از طریق دریچه های تعبیه شده انجام گیرد تا بتوان سرد یا گرم ویا رطوبت هوای ورودی را به راحتی تنظیم نمود.
دمپرها یکی دیگر از لوازم و تجهیزات مرغداری هستند که در واقع وسیله ای برای تنظیم جریان هوا هستند که مانند شیر کنترل آب عمل می کنند و می توان ورود یا خروج هوا را با آن ها تنظیم نمود .
تهویه مصنوعی با فشار مثبت و منفی چه تفاوتی با هم دارند؟
در تهویه مصنوعی با فشار منفی، هوای کثیف از طریق هواکش ها از سالن خارج می شود و هوای تمیز به داخل مکیده می شود که در این روش هوای آلوده به راحتی خروج پیدا می کند اما به دلیل تماس مستقیم هوای سالن با هواکش ها، مدت زمان استفاده از ان کم می شود.
در تهویه مصنوعی با فشار مثبت، با استفاده از جت فن ها، هوا به داخل سالن دمیده می شود و هوای آلوده از طریق دریچه های خروجی به خارج از سالن می رود که به دلیل فشار زیاد هوای دارای گاز و رطوبت، امکان تخریب سالن یا اتاق های مجاور آن وجود دارد اما به خاطر توانایی این سیستم در گرم یا سرد کردن و ضدعفونی کردن هوا، مورد استقبال قرار گرفته است.
همانطور که در توضیحات بالا گفته شد، دریچه های تهویه می توانند در دیواره های عرضی، طولی و سقف سالن نصب شوند که برای هرکدام شرایطی لازم است از جمله :
در تهویه عرضی، عرض سالن باید بین 8 تا 12 متر باشد و هواکش ها در طول سالن نصب می شوند که برای تهویه بهتر لازم است هواکش ها و هواده ها روبروی هم نصب نشوند.
در تهویه طولی، در ابتدا دریچه ورودی و انتهای سالن هواکش ها نصب می شوند تا تهویه به صورت طولی انجام گیرد و در این نوع طول سالن حداکثر 60 متر است که برای حل مشکل نقاط کور، لازم است هواکش و دریچه های کوچک در آن نقاط نصب شوند.
در تهویه سقفی، هواکش ها روی سقف و دریچه های ورودی در دیواره ها نصب می شوند که برای مناطق گرمسیری از این روش استفاده می شود اما در مناطق سردسیر بهتر است هواکش ها روی دیواره ها و دریچه ها روی سقف ساخته می شوند تا هوای گرم روی جوجه ها جریان پیدا کند.
در برخی موارد می توان از 2 مورد بالا به طور تلفیقی استفاده کرد که کارایی بهتر و شرایط ایده آل تری را برای طیور به وجود می آورد .
نور مرغداری از چه طریقی تامین می شود؟
نور در مرغداری از عوامل مهم و موثر در رشد جوجه هاست و لازم است در هر شرایطی برای طیور تامین شود؛ در سالن های باز نور از طریق خورشید و به صورت طبیعی تامین می شود اما نور سالن های بسته وابسته به شرایط مصنوعی ست که از لامپ ها استفاده می شود و برای وارد نشدن نور از دریچه ها و هواکش ها، مانعی در آن قسمت ها نصب می کنند. تمام امواج مناسب برای انسان برای طیور هم مناسبند اما نور های طیف نارنجی و زرد و قرمز شرایط بهتری را ایجاد می کنند زیرا نور لامپ ها باید به گونه ای باشند که باعث تحریک غده هیپوفیز طیور تخم گذار شود و تحرکات آن ها را زیاد کند.
سه نوع لامپ برای استفاده در مرغداری مناسب است :
الف) لامپ گازی یا جیوه ای، کارایی خوبی در سالن های سقف بلند دارند زیرا شدت نورشان زیاد است اما هر چند ساعت خاموش می شوند و مدتی طول می کشد تا روشن شوند و از معایب این نوع لامپ هاست.
ب) لامپ معمولی یا تنگستن که از نظر قیمت به صرفه اند اما طول عمر کم و بازدهی پایینی دارند زیرا نورشان از طریق گرم شدن یک رشته تنگستن تامین می شود.
ج) لامپ مهتابی یا فلئورسنت که از نطر کارایی بهتر از لامپ های معمولی هستند اما قیمت بالاتری دارند و به دلیل ساطع کردن طیفی از نور های بنفش، در سالن های طیور استفاده محدود دارند.
دیدگاه ها