به دلیل اینکه مدیریت درستی از جانب کشاورزان و باغداران در راستای تامین مواد مغذی گیاهان و جانواران و خاک که منبع تامین نیازهای ریشه می باشد انجام نگرفته، تعادل عناصر غذایی در گیاهان به هم خورده و این خود عامل بزرگی در کاهش کمی و کیفی محصولات زراعی و باغی می باشد. یکی از عناصری که به دلایل ذکر شده و کاربرد ناصحیح کود ها و حتی آبیاری، کمبود آن در اکثر خاک های کشور مشاهده می شود. یکی از منابع اصلی تامین فسفر مورد نیاز گیاهان، سوپر فسفات ها هستند. سوپر فسفات ها دسته ای از کودها هستند که فسفات را در اختیار محصولات کشاورزی قرار می دهند. در ادامه این مقاله در مورد چگونگی استفاده و خواص این دسته از کود ها صحبت خواهیم کرد.

کود فسفات برای درخت

برای اضافه کردن کود به خاک درختان مختلف باید فاکتورها و عوامل مختلفی را در نظر بگیرید. پیش از هرچیز ابتدا به آزمایش خاک زمین خود بپردازید تا از ترکیبات مواد معدنی خاک زمین کشاورزی خود اطلاعات کاملی را کسب کنید. بعد از آزمایش خاک و دریافت دستورالعمل‌ها و توضیحات مربوطه از مهندس کشاورزی، اقدام به تهیه کود فسفات در مقدار مورد نیاز کنید. برای اضافه کردن کود به درختان باید به نوع خاک زمین کشاورزی خود نیز توجه داشته باشید.
هرچه خاک عمیق‌تر و قابل نفوذتر باشد، ریشه‌های درخت نیز به اعماق بیشتری نفوذ می‌کنند و به همین نسبت کشاورز باید کود را در عمق بیشتری پخش کند تا مواد مغذی مورد نیاز به ریشه گیاه برسد. اما باغ‌هایی که دارای خاک سفت و سنگلاخی هستند، ریشه‌های درختان این باغ به سطح نزدیک‌تر بوده و به همین دلیل پخش کردن کود در لایه‌های نزدیک به سطح برای رساندن مواد مغذی به درخت، کفایت می‌کند.

خواص کود فسفات

کود فسفاته از انواع مواد شیمیایی کشاورزی به شمار می آید که در تولیدات باغی و کشاورزی باعث بهبود ثمردهی محصولات می شود. این کود نقش انکار ناپذیری در رشد و نمو گیاهان دارد چرا که باعث تقویت و حفظ انرژی گیاه می شود.
در مسیر رشد و نمو نیز سطح انرژی گیاه را به سراسر آن منتقل می کند. در مواردی که کشاورزان بخواهند محصول را پیش از موعد برداشت کنند استفاده از این کود به آن ها کمک می کند. از مهم ترین خواصی که می توان برای کودهای فسفاته برشمرد عبارت است از:

1. مقاومت گیاه در آبیاری های با آب سرد
2. پیشگیری از تاخیر رسیدن دانه گیاه
3. بهبود کیفیت محصول و کاهش دانه های پوک و بلااستفاده
4. تقویت دانه و برگ گیاه
5. تغذیه گیاه و بهبود شکل ظاهری برگ ها
6. پیشگیری از ریزش برگ های گیاه
7. افزایش سرعت رشد گیاه
8. ضخیم شدن و تقویت ساقه های گیاه در روند رشد و نمو

انواع کود فسفات

امروزه روش های تولید و انواع مختلفی از کودهای فسفر در بازار وجود دارد که هر کدام ترکیبات خاص خود را دارند. از جمله مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

سوپر فسفات ساده:

سوپر فسفات ساده (SSP) حاوی 20% P₂O₅ بوده و در آب محلول میباشد. این کود با دارا بودن 12% گوگرد باعث تنظیم pH خاک میشود. در مقایسه با مود سوپر فسفات تریپل 20% کلسیم بیشتری دارد. این کود نه تنها باعث محکم شدن بافت خاک نمیشود، بلکه بافت خاک را سست و باعث نفوذ آب تا ریشه گیاه و جذب آن توسط گیاه می شود. در بعضی از مناطق کشور به منظور سبک کردن خاک، این کود را با کودهای گاوی استفاده میکنند. 
عنصر فسفر در کود سوپر فسفات ساده مانع از افتادن برگ های قدیمی در انتهای فصل تابستان و بیشتر شدن میزان گل دهی در فصل بهار می شود و باعث بهتر شدن وضع میوه ها و افزایش ریشه گیاه می شود.

میزان و زمان مصرف کود سوپر فسفات ساده:

درختان میوه: میزان 300 تا 400 گرم با توجه به سن درخت در زمستان به صورت چالکود
محصولات زراعی: میزان 100 تا 200 کیلوگرم در هکتار قبل از کشت به همراه سایر کودها
محصولات گلخانه ای: میزان 8 تا 10 کیلوگرم در 1000 متر در زمان تهیه بستر بذر به همراه سایر کودها

سوپر فسفات تریپل :

کود سوپر فسفات تریپل از مواد مغذی معدنی تشکیل شده است که جهت بازگرداندن مواد غذایی لازم برای کشاورزی استفاده می شود. این کود به شکل دانه های کروی و به رنگ خاکستری است و در بین کشاورزان به کود ساچمه ای، معروف می باشد. همچنین جزء کودهای فسفری بسیار غلیظی است که در آب حل نمی شود و دارای ۴۶ درصد (P2O5) است و برای تغذیه انواع خاکهایی که در محدوده PH بین ۵ تا ۸ قرار دارند مناسب می باشد.

خواص کود فسفات تریپل

1. بیشترین غلظت فسفات را در بین کودهای فسفاته دارد.
2. به گونه‌ای که میزان P₂O₅ در دسترس در آن بین 44-48% و P₂O₅ قابل حل در آب آن، معادل 40-45% است.
3. این ترکیب از آنجایی که فسفر بالایی دارد و حدود 90 درصد از فسفر موجود در ساختار آن محلول می‌باشد به راحتی در دسترس گیاه قرار می‌گیرد.
4. بخشی از فسفر موجود در کود سوپر فسفات تریپل از سنگ فسفات به دست می‌آید که یکی از منابع ارزان فسفات می باشد.
5. این کود حاوی 15 درصد کلسیم است و می‌تواند کمبود این عنصر را نیز در خاک برطرف نماید. به دلیل عدم وجود نیتروژن در این کود می تواند برای گیاهانی که به نیتروژن اضافی نیاز چندانی ندارند (مانند یونجه و لوبیا) مفید واقع شود.
6. فسفات موجود در این کود تنه گیاهان را تقویت کرده و مقاومت آن را در برابر بیماری‌ها و آفات افزایش می‌دهد.

زمان مصرف کود فسفات تریپل

بهترین زمان استفاده از سوپرفسفات ها به دلیل اینکه باعث تشکیل ریشه میشود، در زمان کاشت است. همچنین هنگامی که گیاهان شروع به میوه دادن می کنند، مواد مغذی را برای تولید میوه های بزرگتر تأمین می کنند. در مورد زمان واقعی، توصیه می شود که این محصول هر چهار تا شش هفته در طول فصل رشد استفاده شود. در گیاهان چند ساله، اوایل بهار استفاده کنید تا گیاهان سالم و شکوفا شوند.

فسفات ساده و تریپل

سوپر فسفات‌ها کودهایی هستند که می‌توانند مواد معدنی فسفات را برای گیاهان فراهم کنند. تفاوت اصلی بین سوپر فسفات ساده و سوپر فسفات تریپل در این است که سوپر فسفات ساده از سنگ فسفات و اسید سولفوریک تولید می‌شود، در حالی که سوپر فسفات تریپل از سنگ فسفات و اسید فسفریک تولید می‌شود. ما می‌توانیم سوپر فسفات منفرد را به عنوان SSP، در حالی که سوپر فسفات سه گانه یا همان تریپل را به عنوان TSP نشان دهیم.
علاوه بر این، محتوای فسفر تفاوت دیگری بین سوپر فسفات ساده و سوپر فسفات تریپل است. به این معنا که سوپر فسفات منفرد دارای محتوای فسفر کم است، اما سوپر فسفات تریپل دارای درصد بالایی از فسفر است (حدود دو برابر محتوای فسفر در SSP). علاوه بر این، سوپر فسفات ساده همچنین حاوی مقادیر کمی گوگرد به عنوان یک ریز مغذی است، در حالی که هیچ ماده مغذی گیاهی مهم دیگری در سوپر فسفات تریپل وجود ندارد. بنابراین کمبود مواد ریز مغذی در سوپر فسفات ساده کمتر از سوپر فسفات تریپل است. ولی میزان فسفر محلول در کود سوپر فسفات تریپل بیشتر از کود سوپر فسفات ساده است .

	سوپر فسفات ساده (SSP)	سوپر فسفات تریپل (TSP)
فرمول شیمیایی	Ca(PO4H2)2	Ca (PO4H2)2
تولید شده از	سنگ فسفات + اسید سولفوریک	سنگ فسفات + اسید فسفریک
مواد سازنده	حاوی مونوکلسیم فسفات و گچ	حاوی مونوکلسیم فسفات
فسفر کل P2O5 (درصد)	22	46
فسفر محلول (درصد)	16	39
+سایر عناصر مغذی	گوگرد، کلسیم، منیزیم، آهن، روى و منگنز	_
مقدار گوگرد (درصد)	12	_
مقدار کلسیم (درصد)	20	14
تاثیر بر خاک	بافت خاک را سست و نفوذپذیری آب و ریشه گیاه جهت جذب زا آسان می‌کند.	باعث فشرده شدن و محکم شدن بافت خاک شده و خاصیت نفوذپذیری خاک را کمتر می‌کند.