با گسترش روزافزون گلخانه ها و علاقه مندی کشاورزان به کشت محصولات گلخانه ای بدلیل بازده مناسب وصرفه ی اقتصادی ، لزوم استفاده از تجهیزات گلخانه جهت بالا بردن کیفیت محصول وافزایش راندمان کار ضرورت می یابد . گلخانه ها با بکارگیری تجهیزات نوین ، قابلیت تولید محصول در تمام فصول سال را دارند و این یکی از مزیتهای بزرگ گلخانه ها است که به کمک تکنولوژی محقق گردیده .
سیستمهای فن و هواکش گلخانه یکی از این تجهیزات است که در این مقاله کارشناسان ما در سایت بازار بزرگ کشاورزی شما را با کاربردها و عملکرد ان اشنا می کنند .
سیستم هواکش گلخانه با هدف گردش هوا و ایجاد هوایی معتدل و پایدار در محیط گلخانه ، که امکان کاشت همه نوع محصول را در تمام فصول سال میسرمی نماید تولید گردیده است . این سیستم باعث گردش هوا ، حفظ رطوبت و دما در محیط گلخانه می گردد . که این دمای یکنواخت و معتدل موجب طراوت و رشد بهتر گیاهان می شود .چرا که گیاهان برای رشد مطلوب نیاز به محیط و شرایط دمایی ایده ال دارند .
کاربردهای هواکش گلخانه
هواکش گلخانه یکی از تجهیزات پر کاربرد در گلخانه است که مزایای متعددی دارد ، در ذیل به جزییات این مزایا می پردازیم :
۱- کنترل دمای هوای گلخانه با هواکش گـلـخانه ای
متعادل سازی دما و کنترل دما در محیط گلخانه یکی از وظایف اصلی هواکش ها است. زمانی که دمای محیط کاهش یا افزایش پیدا می کند، فن سریعا عمل کرده و با افزایش یا کاهش دبی ورودی و خروجی هوا ، باعث ایجاد تعادل می شود و دمای محیط را به حالت یکنواخت و معتدل بر می گرداند . معمولاً گیاهان گلخانه ای بیشتر از اینکه از سرما بمیرند از گرمای بیش از حد گلخانه می میرند و پژمرده می شوند. دمای ایده آل برای یک گلخانه بین 10 الی 22 درجه سانتی گراد است. بسیاری از گیاهان نسبت به گرما بسیار حساس بوده و پژمرده می شوند و دیگر رشد نمی کنند. با نصب سیستم هواکش گلخانه ای می توان دمای محیط را پیوسته در حالت یکپارچه و متعادل نگه داشت . و به رشد مطلوب و طراوت گیاهان کمک نمود.
۲. جلوگیری از آفت زدگی گیاهان بوسیله هواکش گلخــانـه ای
نصب هواکش گلخانه باعث از بین رفتن افات در محیط گلخانه می گردد .این هواکشها با ایجاد گردش هوا در محیط ، مانع از رشد و تکثیر افات می شوند . و این امر نیاز ما را به استفاده از سمپاشی گیاهان گلخانه کم می کند و در نتیجه باعث کیفیت محصول می گردد . با قرار دادن هواکش در نزدیکی گیاهانی که در معرض آفاتی مانند حشره سفید قرار گرفته اند، می توان این موجودات مزاحم را به طور کامل از بین برد .
۳. تنظیم میزان گردش هوا توسط فن گلخانه ای
هواکش گلخانه ای با گردش هوای داخل گلخانه، شادابی و طراوت گیاهان را تامین می نماید و از پژمردگی و پلاسیدگی گیاهان جلوگیری کرده و عملکرد رشد آنها را افزایش می دهد.
۴. افزایش میزان گرده افشانی گیاهان
عمل گرده افشانی گیاهان در طبیعت ، از طریق جریان هوا و باد صورت می گیرد . در گلخانه ها که باد به طور طبیعی وجود ندارد ،این عمل بر عهده هواکش ها می باشد. که با ایجاد جریانات مصنوعی به وسیله فن ها شرایط گرده افشانی برای گیاهان را فراهم می نماید .هوایی که در جریان است گیاهان را به آرامی لرزانده و به آن ها اجازه می دهد گرده افشانی کنند . این عمل در گیاهانی نظیر گوجه فرنگی که خود گرده افشان هستند، بسیار مهم است. چنانچه متوجه شدید که گیاهان شما محصول نمی دهند نشان دهنده این امر است که باید جریان هوا را در گلخانه افزایش دهید. فشار آرام ناشی از جریان هوا بر روی گیاهان باعث تشویق آن ها به تقویت سیستم های ساقه و ریشه می شود و سلامت کلی گیاهان را بهبود می بخشد . همچنین ممکن است در کنار هواکش گلخانه ای از گرده افشانی دستی نیز برای افزایش گرده افشانی استفاده کنید که این به شرایط و اندازه گلخانه بستگی دارد.
۵. تامین دی اکسید کربن برای فتوسنتز گیاهان
همه ی گیاهان برای عمل فتوسنتز به دی اکسید کربن نیاز دارند. این دی اکسید کربن از طریق تنفس دیگر جانداران و سوزاندن هیدروکربن ها در طبیعت تولید می شود ، گیاهان ازاین طریق به حیات خود ادامه می دهند. در گلخانه ها با نصب انواع هواکش می توان این تعادل در میزان دی اکسید کربن را با انتقال دی اکسید کربن خارج از گلخانه به داخل گلخانه حفظ کرد .تا در مواردی که سطح دی اکسید کربن گلخانه در فصول مختلف سال کاهش پیدا می کند رشد گیاهان به مخاطره نیفتد .
۶. تنظیم رطوبت گلخانه
قسمت اعظم تنظیم رطوبت در محیط گلخانه بر عهده هواکش ها می باشد . همانطور که می دانید میزان رطوبت مورد نیاز گیاهان متفاوت است ، گیاهان مختلف به میزان مشخصی از رطوبت نیاز دارند . به عنوان مثال گیاه کاکتوس به رطوبت زیاد نیاز ندارد . عدم وجود هواکش در گلخانه باعث ازدیاد یا کمبود رطوبت موجود در هوای گلخانه می شود. از پیامدهای افزایش یا کاهش رطوبت در محیط گلخانه می توان به کاهش رشد گیاهان ، افزایش بیماری ها، خشک شدن گیاه ، وجود کندانساسیون ، لقاح ناقص و ریزش شکوفه ها ی گیاهان اشاره کرد .
تهویه اتوماتیک چیست ؟
با پیشرفت فناوریهای دیجیتال و ورود ان به عرصه ی صنایع مختلف از جمله صنعت کشاورزی ، شاهد تغییرات زیادی در این حوزه هستیم . برخی از تجهیزات کشاورزی با تغییر ساختار، از دستی به اتوماتیک و نیمه اتوماتیک تبدیل شده اند . به عنوان مثال فن گلخانه ای دستی و نیمه اتوماتیک امروزه به سمت اینترنتی شدن گام بر می دارد . که نتیجه این امر کاهش مصرف هزینه ها و هم چنین صرفه جویی در استخدام نیروی کار می باشد. هواکش گلخانه ای اتوماتیک به جای خاموش و روشن کردن دستی در زمان اضطرار، با استفاده از حسگرهای نصب شده روی آن ،هوای محیط را آنالیز کرده و در اختیار مسئول مربوطه قرار می دهد. در حقیقت این فن ، امکان کنترل از راه دور دبی هوای ورودی و خروجی را فراهم می نماید . نصب این دستگاه ، نقش مهمی در کنترل درجه حرارت ومیزان رطوبت گلخانه ، انجام فتوسنتز کامل گیاهان ، عدم رشد وتکثیر افات در محیط گلخانه و جلوگیری از آلودگی گیاهان به آفات، گرده افشانی و … دارد.
انواع هواکش گلــخـانه
از نظر تخصصی فن های گلخانه به دو دسته فن اکسیال و فن سانتریفیوژال تقسیم می شوند که هر کدام از انها شامل چندین مدل هستند. معمولابرای خرید فن گلخانه ای دومدل هواکش ( فن سیرکوله ) و( فن اگزاست ) که بسیار رایج و کاربردی هستند معرفی می شوند. این نوع ازفن ها جزء فن آکسیال هستند اما عملکرد انها متفاوت است .
تفاوت عمده ی این دو مدل ازهواکش این است که فن سیرکوله درزیر سقف گلخانه نصب می شود و برای خارج کردن هوای گلخانه استفاده می گردد اما فن اگزاست بر روی دیواره های گلخانه نصب می شود و هوای خارج و داخل محیط گلخانه را تبادل می کند.
فن های اگزاست در دو سایز ۱۰۰ و ۱۴۰ عرضه می گردند که معمولا مدل ۱۴۰ آن بیشترین کاربرد را دارد و محل نصب مناسب برای آن روی دیوار می باشد. فن دایره ای که در زیر سقف نصب می شود دارای فن سیرکوله و جت فن گلخانه ای می باشد و در تهویه هوا گلخانه که به آن گیاه خانه یا گرم خانه هم گفته می شود نقش موثری دارد .
دلیل ایجاد یک چنین محیطی این است که دمای ثابت و پایداری در گلخانه بوجود بیاید و هوای خیلی سرد یا خیلی گرم وارد گلخانه نشود تا یک محیط کاملا ایده آل برای رشد گیاهان بوجود بیاید. بدلیل رفت و آمدی که داخل گلخانه انجام می شود، بطور مداوم گردش هوا در آنجا وجود دارد و به همین دلیل هم نیاز است که در یک چنین محیط هایی از سیستم فن گلخانه ای استفاده شود. در واقع با استفاده از این فن ها یک توده هوای پایدار ومتعادل در محیط ایجاد می گردد که به ارامی در کل محیط جا به جا می شود. بنابراین یکی از الزامات در گلخانه ها نصب سیستم فن و تهویه ی هوا در محیط گلخانه است .
انتخاب هواکش مناسب برای گلخانه
با در نظر گرفتن انواع مختلف هواکش گلخانه و با توجه به کارکرد و مزایای انواع ان در مورد انتخاب یک فن مناسب برای محیط گلخانه ، باید مواردی همچون شرایط و فضای داخلی گلخانه و بزرگ و کوچک بودن محیط را درنظر گرفت و متناسب با آن فن را انتخاب نمود. در صورت انتخاب فن نامناسب ، تعدیل دما و رطوبت صورت نمی گیرد. دربهترین حالت محل نصب فن خروجی باید درکنارسقف گلخانه و درمقابل درب نصب شود اما اگرشرایط محیط گلخانه برای فن های خروجی مناسب نباشد می توان ازفن های گردش هوا استفاده کرد.
فن گلخانه اگزاست
فن های اگزاست که به آن فن مکنده نیز می گویند در دو مدل ، به صورت فن 100 اگزاست و 140 اگزاست موجود می باشد . عملکرد این فن اینگونه است که هوای گرم گلخانه را می مکد و به بیرون گلخانه هدایت می کند. در واقع جهت هدایت گرما و سرما استفاده می شود. . فن 140 یا فن 100 با استفاده از فرمان ترموستات محیطی شروع به کار می کنند، و به محض رسیدن دما به مقدارتعیین شده خاموش می شوند. فن 100 اگزاست توان کمتری نسبت به مدل 140 اگزاست درجریان خارج ساختن هوا دارد. قدرت جابجایی فن 140 اگزاست درحدود 42000 متر مکعب برساعت می باشد. جنس بدنه و تیغه های این فن از استیل یا پلیمری سخت ساخته شده که دارای تیغه ای با 6 پره به ضخامت 2/1 میلی مترمی باشد. اتصالات فن 140 اگزاست ازجنس فلز مس ضد زنگ است که دربرابراستهلاک مقاوم می باشد. این فن ها دارای بلبیرینگ ازجنس مرغوب با عمرطولانی است . طول پروانه فن اگزاست حدود 127 سانتی متر می باشد. فن 140 هوا را به طور یکسان از خود عبود می دهد در نتیجه فضای داخل گلخانه خیلی سرد یا خیلی گرم نمی شود. این فن گلخانه ای روی دیوار ها و معمولاً پشت به باد نصب می شود. فن های اگزاست دارای موتور سه فاز 1400 دور می باشد، که این موتور بنا به تقاضای مشتری می تواند تک فاز نیز باشد. فن اگزاست گلخانه دارای دو نمونه دمپر می باشد. دمپر اتوماتیک و دمپر گریز از مرکز.
فن گلخانه سیرکوله
فن سیرکوله به صورت دایره ای می باشد که در زیر سقف گلخانه نصب می گردد و مناسب برای محیط ها و فضاهای بزرگتر است و جهت خارج کردن، یکسان سازی و سیرکوله هوای گلخانه استفاده می گردد. کاربرد همه ی فن ها در گلخانه ها ، مرغداری ها و محیط های صنعتی می باشد. این نوع از فن به نام جت فن شناخته می شود و فاقد لرزش است. فن سیرکوله گلخانه از تغییرات شدید رطوبت هوا در محیط گلخانه که به گیاهان اسیب می رساند جلوگیری می کند . هم چنین با افزایش یا کاهش ناگهانی دما در قسمتی از گلخانه ، فن سیرکوله دما را به طور یکنواخت در تمام محیط گلخانه به جریان می اندازد .
فن های سیرکوله در سایزها و قطر های مختلفی تولید شده اند. سایز و قطر فن سیرکوله گلخانه 40، 50، 60 سانتی متر می باشد. که قدرت تخلیه و تهویه هوایی آن حدود 42000 مترمکعب برساعت است. ازویژگی های دیگر این فن قدرت موتور آن است که حدود 180 تا 414 وات می باشد هم چنین نوع بدنه ی این فن از اهمیت ویژه ای برخورداراست، درهردوطرف بدنه ازتوری با جنس استیل به همراه زنجیر آویز استفاده شده است.فن سیرکوله گلخانه دارای تعداد پره های متفاوت و متنوع بوده و این تعداد پره ها شامل 3، 4، 6 و 9 پره با موتور تک فاز 1400 RPM یا موتور سه فاز می باشد. بدنه فن سیرکوله معمولا از استیل بوده و پروانه های آن از مواد مقاوم پلاستیکی می باشد.
مزایای فن سیرکوله گلخانه
- تنظیم و بهبود دمای داخلی گلخانه
- کاهش میزان رطوبت گلخانه در فصل زمستان
- بهبود تنفس گیاهان موجود در گلخانه
- افزایش سرعت تخلیه هوای گرم موجود در گلخانه در فصل تابستان
- جلوگیری از تکثیر و رشد افات گیاهان و همچنین بهبود تعرق گیاهان موجود در گلخانه
- عملکرد مناسب جهت توزیع گرما در صورت استفاده از سیستم بخاری و یا سیستم هیتر گلخانه
- نصب بسیار آسان و همچنین صدای بسیار کم
نحوه قرار گیری هواکش گلخانه
جهت نصب سیستم هواکش گلخانه ای به نکات زیر توجه نمایید :
- چنانچه محیط گلخانه فاقد پد سلولزی بود، در این صورت فن ها روبروی دریچه ورودی هوا قرار گیرد.
- اگر سیستم پد سلولزی در گلخانه وجود داشت ، فن 140 دقیقاً روبروی سیستم پد قرار گیرد.
- برای گلخانه هایی با متراژ کمتر از 50 متر بهتر است از فن های دمنده جهت ورود هوای تازه به گلخانه استفاده گردد. این فن ها معمولا روی دیواره های جانبی و یا انتهایی گلخانه نصب می گردند .
چگونه تعداد هواکش مورد نیاز گلخانه را محاسبه کنیم ؟
برای انتخاب فن مناسب و هم چنین محاسبه تعداد فن مورد نیاز گلخانه و محل قرار گیری ان ، باید به یک سری از نکات توجه نمود، این نکات عبارتند از:
-دمای محل قرارگیری گلخانه ، به این معنی که گلخانه در کدام شهر و منطقه واقع شده است.
- میزان رطوبت منطقه ای که گلخانه در ان واقع شده است .
- شدت تابش نور خورشید منطقه
- شدت جریان باد در منطقه ای که گلخانه قرار دارد .
- دمای مورد نیاز گلخانه
- طول و عرض فنی محیط گلخانه
- عرض و ضخامت پد موجود در گلخانه
- ارتفاع بستر کشتی که در گلخانه وجود دارد.
- ارتفاع سازه گلخانه
- نوع فن موجود در گلخانه از نظر ابعاد و اندازه و قدرت موتور به کار رفته در فن و همچنین دبی فن
روش محاسبه تعداد پد و فن مناسب برای گلخانه
اکنون با یک مثال ساده ، تعداد پد و فن مناسب برای گلخانه و همچنین دبی خروجی مورد نیاز پمپ و حجم مخزن را محاسبه می نماییم .
فرض کنیم گلخانه ی ما 1000 متر مربع مساحت دارد و در این گلخانه از پد سلولزی با ارتفاع 2 متر استفاده می گردد .
طبق مطالعات و پژوهش های انجام شده نیاز جابجایی هوا در هر متر مربع از مساحت سطح گلخانه برابر با 2.5 متر مکعب در دقیقه است. (2500 متر مکعب در دقیقه برای گلخانه ای با مساحت 1000 متر مربع)
قدرت جابجایی هوا با فن 140 گلخانه برابر با 42000 متر مکعب در ساعت است. (700 متر مکعب در دقیقه)
قدرت جابجایی هوا توسط فن 100 گلخانه برابر با 25000 متر مکعب در ساعت است (416.6 متر مکعب در دقیقه)
هر 9 متر مربع از پد سلولزی با ضخامت 10 و 15 سانتی متر می تواند به ترتیب 75 و 105 متر مکعب در دقیقه هوا را از خود عبور دهد. (هر یک متر مربع پد با ضخامت 10 و 15 سانتیمتر به ترتیب 8.33 و 11.66 متر مکعب در دقیقه)
محاسبه تعداد فن گلخانه
برای محاسبه تعداد فن از روش زیر استفاده می کنیم. حجم مورد نیاز جابجایی هوا را تقسیم بر قدرت جابجایی هوا توسط فن می کنیم.
2500 ÷ 700 = 3.57 (تعداد فن 140)
2500 ÷ 416.6 = 6 (تعداد فن 100)
در گلخانه از فن 140 استفاده می شود و عدد به دست آمده را رو به بالا گرد می کنیم. یعنی در هر 1000 متر مربع 4 عدد فن 140 گلخانه نیاز است. توصیه ما این است که در هر 1000 متر مربع 5 عدد فن 140 گلخانه را در نظر بگیریم تا به فن ها فشار کمتری وارد شود و همیشه یک فن را در حالت استندبای داشته باشیم. همچنین در مناطق گرم تعداد فن را باید 5 عدد در نظر گرفت.
هواکش خانگی و تهویه گلخانه خانگی
برخی از سایزهای فن گلخانه یا فن تهویه گلخانه ، کاربرد خانگی داشته و می توان از ان به عنوان فن گلخانه خانگی برای منازل استفاده نمود. و به منظور تولید، تکثیر و نگهداری گل و گیاه و کشت سبزیجات ارگانیک مورد استفاده قرار داد .
سیستمهای فن و هواکش گلخانه یکی از این تجهیزات است که در این مقاله کارشناسان ما در سایت بازار بزرگ کشاورزی شما را با کاربردها و عملکرد ان اشنا می کنند .
سیستم هواکش گلخانه با هدف گردش هوا و ایجاد هوایی معتدل و پایدار در محیط گلخانه ، که امکان کاشت همه نوع محصول را در تمام فصول سال میسرمی نماید تولید گردیده است . این سیستم باعث گردش هوا ، حفظ رطوبت و دما در محیط گلخانه می گردد . که این دمای یکنواخت و معتدل موجب طراوت و رشد بهتر گیاهان می شود .چرا که گیاهان برای رشد مطلوب نیاز به محیط و شرایط دمایی ایده ال دارند .
کاربردهای هواکش گلخانه
هواکش گلخانه یکی از تجهیزات پر کاربرد در گلخانه است که مزایای متعددی دارد ، در ذیل به جزییات این مزایا می پردازیم :
۱- کنترل دمای هوای گلخانه با هواکش گـلـخانه ای
متعادل سازی دما و کنترل دما در محیط گلخانه یکی از وظایف اصلی هواکش ها است. زمانی که دمای محیط کاهش یا افزایش پیدا می کند، فن سریعا عمل کرده و با افزایش یا کاهش دبی ورودی و خروجی هوا ، باعث ایجاد تعادل می شود و دمای محیط را به حالت یکنواخت و معتدل بر می گرداند . معمولاً گیاهان گلخانه ای بیشتر از اینکه از سرما بمیرند از گرمای بیش از حد گلخانه می میرند و پژمرده می شوند. دمای ایده آل برای یک گلخانه بین 10 الی 22 درجه سانتی گراد است. بسیاری از گیاهان نسبت به گرما بسیار حساس بوده و پژمرده می شوند و دیگر رشد نمی کنند. با نصب سیستم هواکش گلخانه ای می توان دمای محیط را پیوسته در حالت یکپارچه و متعادل نگه داشت . و به رشد مطلوب و طراوت گیاهان کمک نمود.
۲. جلوگیری از آفت زدگی گیاهان بوسیله هواکش گلخــانـه ای
نصب هواکش گلخانه باعث از بین رفتن افات در محیط گلخانه می گردد .این هواکشها با ایجاد گردش هوا در محیط ، مانع از رشد و تکثیر افات می شوند . و این امر نیاز ما را به استفاده از سمپاشی گیاهان گلخانه کم می کند و در نتیجه باعث کیفیت محصول می گردد . با قرار دادن هواکش در نزدیکی گیاهانی که در معرض آفاتی مانند حشره سفید قرار گرفته اند، می توان این موجودات مزاحم را به طور کامل از بین برد .
۳. تنظیم میزان گردش هوا توسط فن گلخانه ای
هواکش گلخانه ای با گردش هوای داخل گلخانه، شادابی و طراوت گیاهان را تامین می نماید و از پژمردگی و پلاسیدگی گیاهان جلوگیری کرده و عملکرد رشد آنها را افزایش می دهد.
۴. افزایش میزان گرده افشانی گیاهان
عمل گرده افشانی گیاهان در طبیعت ، از طریق جریان هوا و باد صورت می گیرد . در گلخانه ها که باد به طور طبیعی وجود ندارد ،این عمل بر عهده هواکش ها می باشد. که با ایجاد جریانات مصنوعی به وسیله فن ها شرایط گرده افشانی برای گیاهان را فراهم می نماید .هوایی که در جریان است گیاهان را به آرامی لرزانده و به آن ها اجازه می دهد گرده افشانی کنند . این عمل در گیاهانی نظیر گوجه فرنگی که خود گرده افشان هستند، بسیار مهم است. چنانچه متوجه شدید که گیاهان شما محصول نمی دهند نشان دهنده این امر است که باید جریان هوا را در گلخانه افزایش دهید. فشار آرام ناشی از جریان هوا بر روی گیاهان باعث تشویق آن ها به تقویت سیستم های ساقه و ریشه می شود و سلامت کلی گیاهان را بهبود می بخشد . همچنین ممکن است در کنار هواکش گلخانه ای از گرده افشانی دستی نیز برای افزایش گرده افشانی استفاده کنید که این به شرایط و اندازه گلخانه بستگی دارد.
۵. تامین دی اکسید کربن برای فتوسنتز گیاهان
همه ی گیاهان برای عمل فتوسنتز به دی اکسید کربن نیاز دارند. این دی اکسید کربن از طریق تنفس دیگر جانداران و سوزاندن هیدروکربن ها در طبیعت تولید می شود ، گیاهان ازاین طریق به حیات خود ادامه می دهند. در گلخانه ها با نصب انواع هواکش می توان این تعادل در میزان دی اکسید کربن را با انتقال دی اکسید کربن خارج از گلخانه به داخل گلخانه حفظ کرد .تا در مواردی که سطح دی اکسید کربن گلخانه در فصول مختلف سال کاهش پیدا می کند رشد گیاهان به مخاطره نیفتد .
۶. تنظیم رطوبت گلخانه
قسمت اعظم تنظیم رطوبت در محیط گلخانه بر عهده هواکش ها می باشد . همانطور که می دانید میزان رطوبت مورد نیاز گیاهان متفاوت است ، گیاهان مختلف به میزان مشخصی از رطوبت نیاز دارند . به عنوان مثال گیاه کاکتوس به رطوبت زیاد نیاز ندارد . عدم وجود هواکش در گلخانه باعث ازدیاد یا کمبود رطوبت موجود در هوای گلخانه می شود. از پیامدهای افزایش یا کاهش رطوبت در محیط گلخانه می توان به کاهش رشد گیاهان ، افزایش بیماری ها، خشک شدن گیاه ، وجود کندانساسیون ، لقاح ناقص و ریزش شکوفه ها ی گیاهان اشاره کرد .
تهویه اتوماتیک چیست ؟
با پیشرفت فناوریهای دیجیتال و ورود ان به عرصه ی صنایع مختلف از جمله صنعت کشاورزی ، شاهد تغییرات زیادی در این حوزه هستیم . برخی از تجهیزات کشاورزی با تغییر ساختار، از دستی به اتوماتیک و نیمه اتوماتیک تبدیل شده اند . به عنوان مثال فن گلخانه ای دستی و نیمه اتوماتیک امروزه به سمت اینترنتی شدن گام بر می دارد . که نتیجه این امر کاهش مصرف هزینه ها و هم چنین صرفه جویی در استخدام نیروی کار می باشد. هواکش گلخانه ای اتوماتیک به جای خاموش و روشن کردن دستی در زمان اضطرار، با استفاده از حسگرهای نصب شده روی آن ،هوای محیط را آنالیز کرده و در اختیار مسئول مربوطه قرار می دهد. در حقیقت این فن ، امکان کنترل از راه دور دبی هوای ورودی و خروجی را فراهم می نماید . نصب این دستگاه ، نقش مهمی در کنترل درجه حرارت ومیزان رطوبت گلخانه ، انجام فتوسنتز کامل گیاهان ، عدم رشد وتکثیر افات در محیط گلخانه و جلوگیری از آلودگی گیاهان به آفات، گرده افشانی و … دارد.
انواع هواکش گلــخـانه
از نظر تخصصی فن های گلخانه به دو دسته فن اکسیال و فن سانتریفیوژال تقسیم می شوند که هر کدام از انها شامل چندین مدل هستند. معمولابرای خرید فن گلخانه ای دومدل هواکش ( فن سیرکوله ) و( فن اگزاست ) که بسیار رایج و کاربردی هستند معرفی می شوند. این نوع ازفن ها جزء فن آکسیال هستند اما عملکرد انها متفاوت است .
تفاوت عمده ی این دو مدل ازهواکش این است که فن سیرکوله درزیر سقف گلخانه نصب می شود و برای خارج کردن هوای گلخانه استفاده می گردد اما فن اگزاست بر روی دیواره های گلخانه نصب می شود و هوای خارج و داخل محیط گلخانه را تبادل می کند.
فن های اگزاست در دو سایز ۱۰۰ و ۱۴۰ عرضه می گردند که معمولا مدل ۱۴۰ آن بیشترین کاربرد را دارد و محل نصب مناسب برای آن روی دیوار می باشد. فن دایره ای که در زیر سقف نصب می شود دارای فن سیرکوله و جت فن گلخانه ای می باشد و در تهویه هوا گلخانه که به آن گیاه خانه یا گرم خانه هم گفته می شود نقش موثری دارد .
دلیل ایجاد یک چنین محیطی این است که دمای ثابت و پایداری در گلخانه بوجود بیاید و هوای خیلی سرد یا خیلی گرم وارد گلخانه نشود تا یک محیط کاملا ایده آل برای رشد گیاهان بوجود بیاید. بدلیل رفت و آمدی که داخل گلخانه انجام می شود، بطور مداوم گردش هوا در آنجا وجود دارد و به همین دلیل هم نیاز است که در یک چنین محیط هایی از سیستم فن گلخانه ای استفاده شود. در واقع با استفاده از این فن ها یک توده هوای پایدار ومتعادل در محیط ایجاد می گردد که به ارامی در کل محیط جا به جا می شود. بنابراین یکی از الزامات در گلخانه ها نصب سیستم فن و تهویه ی هوا در محیط گلخانه است .
انتخاب هواکش مناسب برای گلخانه
با در نظر گرفتن انواع مختلف هواکش گلخانه و با توجه به کارکرد و مزایای انواع ان در مورد انتخاب یک فن مناسب برای محیط گلخانه ، باید مواردی همچون شرایط و فضای داخلی گلخانه و بزرگ و کوچک بودن محیط را درنظر گرفت و متناسب با آن فن را انتخاب نمود. در صورت انتخاب فن نامناسب ، تعدیل دما و رطوبت صورت نمی گیرد. دربهترین حالت محل نصب فن خروجی باید درکنارسقف گلخانه و درمقابل درب نصب شود اما اگرشرایط محیط گلخانه برای فن های خروجی مناسب نباشد می توان ازفن های گردش هوا استفاده کرد.
فن گلخانه اگزاست
فن های اگزاست که به آن فن مکنده نیز می گویند در دو مدل ، به صورت فن 100 اگزاست و 140 اگزاست موجود می باشد . عملکرد این فن اینگونه است که هوای گرم گلخانه را می مکد و به بیرون گلخانه هدایت می کند. در واقع جهت هدایت گرما و سرما استفاده می شود. . فن 140 یا فن 100 با استفاده از فرمان ترموستات محیطی شروع به کار می کنند، و به محض رسیدن دما به مقدارتعیین شده خاموش می شوند. فن 100 اگزاست توان کمتری نسبت به مدل 140 اگزاست درجریان خارج ساختن هوا دارد. قدرت جابجایی فن 140 اگزاست درحدود 42000 متر مکعب برساعت می باشد. جنس بدنه و تیغه های این فن از استیل یا پلیمری سخت ساخته شده که دارای تیغه ای با 6 پره به ضخامت 2/1 میلی مترمی باشد. اتصالات فن 140 اگزاست ازجنس فلز مس ضد زنگ است که دربرابراستهلاک مقاوم می باشد. این فن ها دارای بلبیرینگ ازجنس مرغوب با عمرطولانی است . طول پروانه فن اگزاست حدود 127 سانتی متر می باشد. فن 140 هوا را به طور یکسان از خود عبود می دهد در نتیجه فضای داخل گلخانه خیلی سرد یا خیلی گرم نمی شود. این فن گلخانه ای روی دیوار ها و معمولاً پشت به باد نصب می شود. فن های اگزاست دارای موتور سه فاز 1400 دور می باشد، که این موتور بنا به تقاضای مشتری می تواند تک فاز نیز باشد. فن اگزاست گلخانه دارای دو نمونه دمپر می باشد. دمپر اتوماتیک و دمپر گریز از مرکز.
فن گلخانه سیرکوله
فن سیرکوله به صورت دایره ای می باشد که در زیر سقف گلخانه نصب می گردد و مناسب برای محیط ها و فضاهای بزرگتر است و جهت خارج کردن، یکسان سازی و سیرکوله هوای گلخانه استفاده می گردد. کاربرد همه ی فن ها در گلخانه ها ، مرغداری ها و محیط های صنعتی می باشد. این نوع از فن به نام جت فن شناخته می شود و فاقد لرزش است. فن سیرکوله گلخانه از تغییرات شدید رطوبت هوا در محیط گلخانه که به گیاهان اسیب می رساند جلوگیری می کند . هم چنین با افزایش یا کاهش ناگهانی دما در قسمتی از گلخانه ، فن سیرکوله دما را به طور یکنواخت در تمام محیط گلخانه به جریان می اندازد .
فن های سیرکوله در سایزها و قطر های مختلفی تولید شده اند. سایز و قطر فن سیرکوله گلخانه 40، 50، 60 سانتی متر می باشد. که قدرت تخلیه و تهویه هوایی آن حدود 42000 مترمکعب برساعت است. ازویژگی های دیگر این فن قدرت موتور آن است که حدود 180 تا 414 وات می باشد هم چنین نوع بدنه ی این فن از اهمیت ویژه ای برخورداراست، درهردوطرف بدنه ازتوری با جنس استیل به همراه زنجیر آویز استفاده شده است.فن سیرکوله گلخانه دارای تعداد پره های متفاوت و متنوع بوده و این تعداد پره ها شامل 3، 4، 6 و 9 پره با موتور تک فاز 1400 RPM یا موتور سه فاز می باشد. بدنه فن سیرکوله معمولا از استیل بوده و پروانه های آن از مواد مقاوم پلاستیکی می باشد.
مزایای فن سیرکوله گلخانه
- تنظیم و بهبود دمای داخلی گلخانه
- کاهش میزان رطوبت گلخانه در فصل زمستان
- بهبود تنفس گیاهان موجود در گلخانه
- افزایش سرعت تخلیه هوای گرم موجود در گلخانه در فصل تابستان
- جلوگیری از تکثیر و رشد افات گیاهان و همچنین بهبود تعرق گیاهان موجود در گلخانه
- عملکرد مناسب جهت توزیع گرما در صورت استفاده از سیستم بخاری و یا سیستم هیتر گلخانه
- نصب بسیار آسان و همچنین صدای بسیار کم
نحوه قرار گیری هواکش گلخانه
جهت نصب سیستم هواکش گلخانه ای به نکات زیر توجه نمایید :
- چنانچه محیط گلخانه فاقد پد سلولزی بود، در این صورت فن ها روبروی دریچه ورودی هوا قرار گیرد.
- اگر سیستم پد سلولزی در گلخانه وجود داشت ، فن 140 دقیقاً روبروی سیستم پد قرار گیرد.
- برای گلخانه هایی با متراژ کمتر از 50 متر بهتر است از فن های دمنده جهت ورود هوای تازه به گلخانه استفاده گردد. این فن ها معمولا روی دیواره های جانبی و یا انتهایی گلخانه نصب می گردند .
چگونه تعداد هواکش مورد نیاز گلخانه را محاسبه کنیم ؟
برای انتخاب فن مناسب و هم چنین محاسبه تعداد فن مورد نیاز گلخانه و محل قرار گیری ان ، باید به یک سری از نکات توجه نمود، این نکات عبارتند از:
-دمای محل قرارگیری گلخانه ، به این معنی که گلخانه در کدام شهر و منطقه واقع شده است.
- میزان رطوبت منطقه ای که گلخانه در ان واقع شده است .
- شدت تابش نور خورشید منطقه
- شدت جریان باد در منطقه ای که گلخانه قرار دارد .
- دمای مورد نیاز گلخانه
- طول و عرض فنی محیط گلخانه
- عرض و ضخامت پد موجود در گلخانه
- ارتفاع بستر کشتی که در گلخانه وجود دارد.
- ارتفاع سازه گلخانه
- نوع فن موجود در گلخانه از نظر ابعاد و اندازه و قدرت موتور به کار رفته در فن و همچنین دبی فن
روش محاسبه تعداد پد و فن مناسب برای گلخانه
اکنون با یک مثال ساده ، تعداد پد و فن مناسب برای گلخانه و همچنین دبی خروجی مورد نیاز پمپ و حجم مخزن را محاسبه می نماییم .
فرض کنیم گلخانه ی ما 1000 متر مربع مساحت دارد و در این گلخانه از پد سلولزی با ارتفاع 2 متر استفاده می گردد .
طبق مطالعات و پژوهش های انجام شده نیاز جابجایی هوا در هر متر مربع از مساحت سطح گلخانه برابر با 2.5 متر مکعب در دقیقه است. (2500 متر مکعب در دقیقه برای گلخانه ای با مساحت 1000 متر مربع)
قدرت جابجایی هوا با فن 140 گلخانه برابر با 42000 متر مکعب در ساعت است. (700 متر مکعب در دقیقه)
قدرت جابجایی هوا توسط فن 100 گلخانه برابر با 25000 متر مکعب در ساعت است (416.6 متر مکعب در دقیقه)
هر 9 متر مربع از پد سلولزی با ضخامت 10 و 15 سانتی متر می تواند به ترتیب 75 و 105 متر مکعب در دقیقه هوا را از خود عبور دهد. (هر یک متر مربع پد با ضخامت 10 و 15 سانتیمتر به ترتیب 8.33 و 11.66 متر مکعب در دقیقه)
محاسبه تعداد فن گلخانه
برای محاسبه تعداد فن از روش زیر استفاده می کنیم. حجم مورد نیاز جابجایی هوا را تقسیم بر قدرت جابجایی هوا توسط فن می کنیم.
2500 ÷ 700 = 3.57 (تعداد فن 140)
2500 ÷ 416.6 = 6 (تعداد فن 100)
در گلخانه از فن 140 استفاده می شود و عدد به دست آمده را رو به بالا گرد می کنیم. یعنی در هر 1000 متر مربع 4 عدد فن 140 گلخانه نیاز است. توصیه ما این است که در هر 1000 متر مربع 5 عدد فن 140 گلخانه را در نظر بگیریم تا به فن ها فشار کمتری وارد شود و همیشه یک فن را در حالت استندبای داشته باشیم. همچنین در مناطق گرم تعداد فن را باید 5 عدد در نظر گرفت.
هواکش خانگی و تهویه گلخانه خانگی
برخی از سایزهای فن گلخانه یا فن تهویه گلخانه ، کاربرد خانگی داشته و می توان از ان به عنوان فن گلخانه خانگی برای منازل استفاده نمود. و به منظور تولید، تکثیر و نگهداری گل و گیاه و کشت سبزیجات ارگانیک مورد استفاده قرار داد .
دیدگاه ها