تشخیص زمان برداشت هندوانه و شرایط نگهداری آن

  • تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۳
  • بازدید : ۱۲۲۸۸
همانطور که می دانید مرحله برداشت مهم ترین مرحله در کشت و کار هندوانه محسوب می شود زیرا تشخیص رسیده بودن هنداونه نیاز به تجربه دارد که اگر میوه بیش از حد در هنگام برداشت نارس باشد دیگر نخواهد رسید.
هندوانه بومی مناطق گرم آفریقا است و از تیره کدوئیان می باشد. و گیاهی یک ساله و یک پایه می باشد که دارای سیستم ریشه ای قوی و کامل است. گیاهیست خزنده که طول شاخه های خزنده آن شاید به 5-4 متر هم برسد. ریشه آن از ریشه های فرعی و تار های کشنده تشکیل می شود و قطر آن در نزدیکی به یقه به یک متر و در هنداونه های خودرو ۵ الی ۷ سانتی متر و به فاصله ۲۵ الی ۳۰ سانتی متر دورتر از یقه به شدت از قطرش کاسته می شود و مانند رشته نازک نخ مانندی عمودی در زمین فرو خواهد رفت. ریشه های فرعی در واقع بلافاصله از قسمت بالای ریشه اصلی به طور مایل منشعب شده و در عمق ۲۰ الی ۳۰ سانتی متری خاک پراکنده می شوند. ریشه های فرعی درجه یک معمولا طویل تر از ریشه اصلی بوده و طول آن ها ممکن است به ۴ الی ۵ متر برسد و همچنین سیستم ریشه های یک بوته هندوانه ممکن است ۷ الی ۱۰ متر مکعب حجم خاک را فرا گیرد. ساقه های گیاه خزنده و طویل هستند و معمولا طول آن ها به ۴ الی ۵ متر هم می رسد. ساقه گیاه دارای مقطع پنج ضلعی مدور و کرک های نازک است و از ساقه اصلی ساقه های فرعی منشعب می شوند. برگ های هندوانه در واقع قلبی شکل با بریدگی های عمیق، دارای دمبرگ طویل، بدون گوشوارک و به رنگ سبز خاکستری هستند. به طور کلی می توان هندوانه را گیاهی یک پایه یعنی گل های نر و ماده از هم جدا بوده ولی روی یک پایه قرار دارند دانست. در این گیاه اغلب گل های نر به صورت چندتایی با هم جمع شده و به شکل یک خوشه در می آیند. گل های ماده نیز به صورت انفرادی بوده و بیشتر در ساقه های درجه ۱ الی ۲ تشکیل شده و به همین خاطر در ساقه اصلی تقریبا چیزی مشاهده نمی شود. البته در برخی ارقام گل های ماده به صورت کامل هم ظاهر می شوند.
از زمان های قدیم، هندوانه را به دو دسته پوست نازک و پوست ضخیم تقسیم بندی می کرده اند.
ارقام پوست نازک بیشتر مصرف محلی دارند مثل هندوانه شریف آبادی که قابلیت تحمل صدمات مکانیکی را ندارد.
ارقام پوست ضخیم چون دارای پوست ضخیم هستند در مقابل ضربات مقاوم ترند و قابلیت حمل و نقل به نقاط دور دست را دارند. مثل رقم دیسکی کوئین که مشابه بهار همدان و دارای پوست کلفت و قابلیت انباری بالاست.
از ارقام خارجی می توان رقم چارلستون گری، دیسکی کوئین ، فیرفاکس، چیلیان بلاک و کونگور را نام برد که معروفیت جهانی دارند و کشت آنها در ایران نتایج خوبی داده است.
رقم دیسکی کوئین مقاوم به بوته میری و رقم چارلستون گری و فیرفاکس مقاوم به آنتراکنوز و پژمردگی فوزاریومی هستند.
از ارقام ایرانی می توان هندوانه های قرق، شریف آبادی، محبوبی و همدانی را نام برد.
هندوانه غیر از آن که منبع ویتامین­ های A و C است، حاوی منیزیم و آنتی اکسیدان لیکوپن است و نسبت به سایر میوه­ ها و سبزیجات، مقدار بیشتری بتاکاروتن­، سدیم و پتاسیم دارد، همچنین سرشار از ویتامین­ های گروه B به ویژه ( B1 و B6) است، که برای تولید انرژی، حیاتی هستند، و به علت آبدار و شیرین بودن و مزه خوب آن بین مردم دنیا طرفداران زیادی دارد.
تشخیص زمان برداشت هندوانه و شرایط نگهداری آن
تشخیص مرحله رسیدن هندوانه بسیار مهم است. هیچ نوع اختلافی در ظاهر هندوانه های رسیده و نارس وجود ندارد. در نتیجه باید از میوه چین های مجرب بهره جست. برای تشخیص رسیدن هندوانه روش های متعددی وجود دارد. یک روش صدایی است که با انگشت روی هندوانه زده می شود. هندوانه نارس صدای تو خالی نسبتا تیزی داشته ولی هندوانه رسیده صدای آرامتری دارد باید توجه داشت هندوانه بیمار یا نارس که زود از ساقه چیده و پلاسیده شده نیز صدای پر و آرامی دارد.
بعضی از افراد از روی پژمرده شدن پیچک و تغییر رنگ آن از سبز به قهوه ای در نزدیکی محل اتصال میوه به ساقه استفاده می کنند.
نحوه دیگر پر شدن ظاهری و کامل به نظر رسیدن میوه است. بعضی افراد ار روی مشخصات خارجی و ظاهر پوست و اندازه میوه رسیده ونارس را تشخیص می دهند.
مطالعات نشان می دهد بهترین علامت رسیدن میوه تغییر رنگ پوست میوه است. به هنگام رسیدن میوه رنگ پوست روشن تر می شود. این تغییر رنگ در نقطه تماس میوه با زمین به خوبی هویدا است. رنگ نقطه تماس میوه نارس سفید متمایل به سبز است ولی پس از رسیدن رنگ این نقطه به زرد روشن تبدیل می شود. در ایران یکی از راه های تشخیص هندوانۀ رسیده فشردن هندوانه بین دو دست است. شنیدن صدای نازک که از شکاف داخلی گوشت بوجود می آید به عنوان علامت تردی میوه شناخته شده و معرف رسیده بودن آن است.
هندوانۀ سفت با شکل یکنواخت و سنگین مطلوب است. اگر رنگ پوست آن کمرنگ و شیری باشد مطلوب نیست.
گوشت آن باید سفت بافت تازه و تخمهای آن کاملا رسیده و پر باشد. زمان برداشت هندوانه موقعی است که مقدار قند آن به حداکثر ممکن رسیده باشد. مقدار قند میوه در وسط یعنی محلی که دارای تخم نیست از سایر نقاط بیشتر است. در طول قطر میوه به طرف خارج مقدار قند کم می شود. مقدار قند دو طرف سر میوه زیادتر است.
از روی تغییرات ظاهری و خارجی میوه باید دربارۀ رسیدن آن و بهترین موقع برداشت محصول قضاوت کرد.
بارسیدن میوه وزن مخصوص آن کم شده ولی مواد جامد و وزن مطلق هندوانه زیاد می شود.مطالعات در روسیه نشان داده که وزن مخصوص هندوانه نارس0/96- 0/99 هندوانه رسیده 0/95 و هندوانه بیش از حد رسیده 0/85-0/89 می باشد.
برای تعیین مغز خالی یا مغز پر هندوانه از دستگاه اشعۀ ایکس استفاده می شود. هندوانه های مغز خالی روی فیلم به خوبی دیده می شوند.
در زمان برداشت محصول موضوع بسیار مهم که باید در نظر گرفته شود احتیاط کامل در کندن میوه از بوته و حمل آن به انبار یا بازار فروش است زیرا ضربه شدید و یا فشار وارد به هندوانه علاوه بر این که ممکن است موجب شکستن و نامرغوبی میوه شود باعث فساد و معیوب شدن داخل میوه نیز می گردد. در موقع برداشت محصول باید مقداری از ساقه یا دم روی میوه بماند و هر اندازه این ساقه درازتر باشد بهتر است.
در موقع چیدن نباید هندوانه را با دست کشیده یا از ساقه قطع کرد بلکه باید با یک چاقو یا قیچی تیز این کار را انجام داد. ضمنا باید قسمتی از ساقه هندوانه تا آنجا که ممکن است به میوه متصل باشد زیرا هر چقدر این قسمت بلند تر باشد احتمال گندیدگی انتهای میوه کمتر می شود. انواع بیضی شکل را نباید روی انتهای آن ها نگه داشت یا در معرض نور شدید آفتاب قرار داد یا بیش از سه ردیف روی هم چید.
هندوانه صبح زود بسیار حساس به شکستن و شکاف برداشتن است زیرا سلول های پوست و گوشت میوه کاملا متورم اند. مطالعات نشان می دهد قسمت اعظم مقاومت در برابر شکاف برداشتن مربوط به مشخصات گوشت است.
مغز تو خالی هندوانه از عواملی است که مقامت هندوانه را در برابر شکاف کم می کند.
غیر از هندوانه های کوچک یخچالی معمولا هندوانه بدون صندوق حمل و نقل می شود . بین هندوانه ها کاه یا پوشال نباید گذاشت زیرا تهویه به خوبی انجام نمی گیرد و میوه زودتر له می شود. هنگام حمل هندوانه کف وسیله نقلیه باید از یک طبقه کلفت کاه و اطراف تریلی یا کامیون نیز باید از پارچه ها یارزان مانند تاشو پوشیده شود. هندوانه را بین کاه در کف انبار تا سه قشر روی هم می توان چید.
پس از جمع آوری محصول معمولا آن ها را در مزرعه تل می کنند یعنی آنها را روی یکدیگر به شکل توده قرار می دهند . در این صورت نباید تعداد طبقات بیش از 5 ردیف باشد مخصوصا در انواع درشت و سنگین که فشار طبقات رویی بر هندوانه های زیرین باعث ترک خوردن بیرون و داخل میوه شده و ارز مرغوبیت آن می کاهد .
هندوانه را نمی توان مدت زیادی انبار کرد . در شرایط مناسب 2 تا 3 هفته قابل نگهداری است.
بهتر است در یخچال نگهداری شود و در غیر این صورت باید در جای خنک و تاریک نگهداری گردد. نور خورشید مستقیم و حرارت زیاد باعث تسریع فساد می شود .
بهترین شرایط برای انبار کردن دمای بین 4/4 -2/2 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 85 تا 90 درصد است . در دمای کمتر از مرغوبیت هندوانه کاسته می شود . سرمای زیاد ممکن است باعث بروز آسیب هوای سرد شده و لکه های نرم آبی ایجاد شود.
گوشت هندوانه در دمای بین 8/0 تا 9/0 درجه سانتیگراد زیر صفر و پوست آن بین 6/0 تا 8/0 درجه سانتیگراد یخ می زند.
هندوانه بریده شده نیز باید با پلاستیک های محافظ پوشش داده شده و در یخچال نگهداری شود.


دیدگاه ها


اگر تصویر خوانا نیست اینجا کلیک کنید

همزمان با تأیید انتشار دیدگاه من، به من اطلاع داده شود.
* دیدگاه هایی كه حاوي توهين است، منتشر نمی شود.
* لطفا از نوشتن دیدگاه های خود به صورت حروف لاتين (فينگليش) خودداري نماييد.