اگر نیاز به ساختن یک گلخانه هستید باید بدانید که مشخصات یک گلخانه خوب چه چیزهائی هستند که در زمان طراحی و اجرا به آنها توجه داشته باشید در مقاله حاظر کارشناسان بازار بزرگ کشاورز تلاش کردند که راهنمائیهای لازم را تقدیم شما بکنند تا ساده تر و سریعتر به اهدافتان برسید
1-نور یکی از مهمترین فاکتورهاست پس گلخانه باید در معرض مستقیم تابش آفتاب باشد و باید در محلی دور از موانع، درختانی که دارای سایه انداز زیاد بوده و یا ساختمان های بلند ساخته شود و با توجه به نقش تعیین کننده نور در فتوسنتز گیاه و تأمین بخشی از دمای گلخانه ، تنظیم نور (شدت ، تابش و نوع منبع روشنائی) درون گلخانه با درنظر گرفتن نوع محصول و اقلیم منطقه صورت گیرد . لازم به ذکر است که شدت نوری لازم برای گیاهان گلخانه ای بین 10000 تا 70000 لوکس می باشد و استفاده از دستگاه نورسنج ، لوکس متر در گلخانه ها با توجه به شرایط اقلیمی منطقه (ابرناکی) الزامی است .
2-تامین دما درکل گلخانه باید به طور یکنواخت در کلیه قسمت های آن تامین گردد .با توجه به نقش تعیین کننده دما در فعالیت رویشی و زایشی گیاه و افزایش عملکرد محصول و کنترل آفات و بیماریها ، استفاده از تجهیزات کنترل کننده دما با توجه به نوع محصول و اقلیم منطقه جهت تأمین دمای مناسب الزامی است . دامنه دمای مناسب تعداد زیادی از محصولات گلخانه ای حداقل 15 درجه و حداکثر 35 درجه سانتیگراد می باشد . لذا استفاده از تجهیزات جهت کنترل و تأمین دمای مناسب منجمله دماسنجهای ماکزیمم و مینمم ( درجه کمینه و بیشینه ) لازم است
3-رطوبت داخل گلخانه با توجه به نقش آن درافزایش کمیت و کیفیت محصول و کنترل آفات و بیماریها ، باید به نحو مقتضی در حد بهینه کنترل گردد و بهترین میزان رطوبت نسبی در گلخانه ها حدود 75% می باشد ، رطوبت نسبی کمتر از 60% توأم با دمای بیشتر از 25 درجه سانتی گراد ، منجر به ریزش غنچه ها و میوه ها می گردد . اگر رطوبت نسبی بالاتر از 75% و دما کمتر از 25 درجه سانتیگراد باشد بیماریهای قارچی افزایش می یابد . بنابراین استفاده از دستگاه رطوبت سنج الزامی است .
4-سیستم های قابل کنترل گرمایشی، برودتی، تهویه، روشنایی، تامین آب و محلول دهی و بخصوص سیستم تغذیه با دی اکسید کربن به درستی نصب شده باشند. باتوجه به نقش دی اکسیدکربن درافزایش فرآیند فتوسنتز و نهایتاً افزایش عملکرد و با توجه به اینکه حداقل تبادلات گازی بین محیط داخل گلخانه با فضای باز اطراف (به خصوص در فصول سردسال) صورت می گیرد تأمین دی اکسیدکربن گلخانه از طرق مناسب (تهویه مناسب ، استفاده از مولدهای دی اکسیدکربن با اولویت استفاده از سوخت گازی و ...) بسته به نوع محصول تولیدی ضروری میباشد.
معمولاً غلظت معمول دی اکسیدکربن موجود در محیط گلخانه ppm 300 میباشد . افزایش سطح دی اکسیدکربن بسته به نوع محصول تا حد 1000 الی 1500 ( ppm) باعث افزایش محصول می شود . لذا اندازه گیری منظم CO2 در گلخانه 125 ـ 25 ( ppm) می باشد که باعث توقف فعالیت گیاه می گردد.
موارد فنی تجهیزات و تأسیسات
ـ اجرای سیستم تهویه مناسب از نظر شکل و قدرت بر اساس اقلیم منطقه و نوع محصول
ـ اجرای سیستم سایه انداز با توجه به جهت ساخت گلخانه و اقلیم منطقه و نوع محصول
ـ اجرای عملیات پیشگیری از گسترش آفات و بیماریها ، رعایت کلیه مفاد مقررات قرنطینه نباتی برای واحدهای تولید محصولات گلخانه ای به ویژه پایه های وارداتی الزامی بوده ، ضمناً تعدادی از بندهای این مقررات بشرح ذیل می باشد :
* تعبیه اتاقک انتظار در محل ورودی گلخانه ها به همراه نصب فن دمنده قوی به منظور جلوگیری از ورود حشرات به داخل محوطه گلخانه و تعبیه حوضچه ضدعفونی در ابتدای درب موردی سالنها
* نصب توری های ضدحشره در دریچه ها
* نصب کارت های جذب حشرات در داخل سالن و جاههای مناسب
* نصب فیلترهای مناسب شامل مخازن شن و فیلترهای توری و یا دیسکی با مش 100 تا 120 برای جلوگیری از ورود ذرات جامد معلق در آب به داخل سیستم آبیاری گلخانه بعد از پمپاژ آب
* تامین و رعایت نور مناسب همانطوریکه در بالا اشاره شد
ـ استفاده از بسترهای مناسب با توجه به نوع محصول و نوع کشت(سیستم خاکی یا هیدروپونیک)
ـ تعبیه زهکش مناسب در بسترهائی که نیاز به آن دارند بسته به نوع سیستم کاشت (خاکی ، هیدروپونیک)
ـ رعایت شیب مناسب بستر کشت(شیب طولی و شیب عرضی)
ـ ضدعفونی اولیه بستر کشت با مواد مناسب و روش های مناسب بر اساس استانداردهای موجود
ـ اجرای سیستم های نوین آبیاری قطره ای مناسب با نوع محصول و نوع کشت (سیستم خاکی یا هیدروپونیک)
ـ تعبیه سیستم های گرمایشی و سرمایشی مناسب با توجه به اقلیم منطقه و نوع محصول و سطح گلخانه:
* ایجاد خزانه های تولید برای پایه مادری و استفاده از بذور اصلاح شده
* استفاده از هورمون های ریشه زایی
* استفاده از جعبه ، شاسی و ... جهت انتقال نشاءهای گیاهان داروئی
ـ در خصوص اجرای طرح ها به ویژه طرح های تولید محصولات ارگانیک رعایت موارد فنی الزامی است و بهره برداران به گونه ای راهنمایی و هدایت شوند که از موارد ارگانیک و روش های بیولوژیک استفاده نمایند .
ـ مجریان استفاده از مواد بیولوژیک و کشت ارگانیک در رابطه با اعطای تسهیلات و خدمات دولتی در اولویت قرار دارند.
ـ دفع علفهای هرز در داخل و حریم بیرونی گلخانه ها تا شعاع مناسب
ـ حذف درختان خشک و آفت زده در شعاع مناسب اطراف گلخانه
مشخصات یک گلخانه خوب چیست ؟
برای ساخت یک گلخانه خوب باید فاکتورهای زیر را مورد توجه قرار دهید1-نور یکی از مهمترین فاکتورهاست پس گلخانه باید در معرض مستقیم تابش آفتاب باشد و باید در محلی دور از موانع، درختانی که دارای سایه انداز زیاد بوده و یا ساختمان های بلند ساخته شود و با توجه به نقش تعیین کننده نور در فتوسنتز گیاه و تأمین بخشی از دمای گلخانه ، تنظیم نور (شدت ، تابش و نوع منبع روشنائی) درون گلخانه با درنظر گرفتن نوع محصول و اقلیم منطقه صورت گیرد . لازم به ذکر است که شدت نوری لازم برای گیاهان گلخانه ای بین 10000 تا 70000 لوکس می باشد و استفاده از دستگاه نورسنج ، لوکس متر در گلخانه ها با توجه به شرایط اقلیمی منطقه (ابرناکی) الزامی است .
2-تامین دما درکل گلخانه باید به طور یکنواخت در کلیه قسمت های آن تامین گردد .با توجه به نقش تعیین کننده دما در فعالیت رویشی و زایشی گیاه و افزایش عملکرد محصول و کنترل آفات و بیماریها ، استفاده از تجهیزات کنترل کننده دما با توجه به نوع محصول و اقلیم منطقه جهت تأمین دمای مناسب الزامی است . دامنه دمای مناسب تعداد زیادی از محصولات گلخانه ای حداقل 15 درجه و حداکثر 35 درجه سانتیگراد می باشد . لذا استفاده از تجهیزات جهت کنترل و تأمین دمای مناسب منجمله دماسنجهای ماکزیمم و مینمم ( درجه کمینه و بیشینه ) لازم است
3-رطوبت داخل گلخانه با توجه به نقش آن درافزایش کمیت و کیفیت محصول و کنترل آفات و بیماریها ، باید به نحو مقتضی در حد بهینه کنترل گردد و بهترین میزان رطوبت نسبی در گلخانه ها حدود 75% می باشد ، رطوبت نسبی کمتر از 60% توأم با دمای بیشتر از 25 درجه سانتی گراد ، منجر به ریزش غنچه ها و میوه ها می گردد . اگر رطوبت نسبی بالاتر از 75% و دما کمتر از 25 درجه سانتیگراد باشد بیماریهای قارچی افزایش می یابد . بنابراین استفاده از دستگاه رطوبت سنج الزامی است .
4-سیستم های قابل کنترل گرمایشی، برودتی، تهویه، روشنایی، تامین آب و محلول دهی و بخصوص سیستم تغذیه با دی اکسید کربن به درستی نصب شده باشند. باتوجه به نقش دی اکسیدکربن درافزایش فرآیند فتوسنتز و نهایتاً افزایش عملکرد و با توجه به اینکه حداقل تبادلات گازی بین محیط داخل گلخانه با فضای باز اطراف (به خصوص در فصول سردسال) صورت می گیرد تأمین دی اکسیدکربن گلخانه از طرق مناسب (تهویه مناسب ، استفاده از مولدهای دی اکسیدکربن با اولویت استفاده از سوخت گازی و ...) بسته به نوع محصول تولیدی ضروری میباشد.
معمولاً غلظت معمول دی اکسیدکربن موجود در محیط گلخانه ppm 300 میباشد . افزایش سطح دی اکسیدکربن بسته به نوع محصول تا حد 1000 الی 1500 ( ppm) باعث افزایش محصول می شود . لذا اندازه گیری منظم CO2 در گلخانه 125 ـ 25 ( ppm) می باشد که باعث توقف فعالیت گیاه می گردد.
موارد فنی تجهیزات و تأسیسات
ـ اجرای سیستم تهویه مناسب از نظر شکل و قدرت بر اساس اقلیم منطقه و نوع محصول
ـ اجرای سیستم سایه انداز با توجه به جهت ساخت گلخانه و اقلیم منطقه و نوع محصول
ـ اجرای عملیات پیشگیری از گسترش آفات و بیماریها ، رعایت کلیه مفاد مقررات قرنطینه نباتی برای واحدهای تولید محصولات گلخانه ای به ویژه پایه های وارداتی الزامی بوده ، ضمناً تعدادی از بندهای این مقررات بشرح ذیل می باشد :
* تعبیه اتاقک انتظار در محل ورودی گلخانه ها به همراه نصب فن دمنده قوی به منظور جلوگیری از ورود حشرات به داخل محوطه گلخانه و تعبیه حوضچه ضدعفونی در ابتدای درب موردی سالنها
* نصب توری های ضدحشره در دریچه ها
* نصب کارت های جذب حشرات در داخل سالن و جاههای مناسب
* نصب فیلترهای مناسب شامل مخازن شن و فیلترهای توری و یا دیسکی با مش 100 تا 120 برای جلوگیری از ورود ذرات جامد معلق در آب به داخل سیستم آبیاری گلخانه بعد از پمپاژ آب
* تامین و رعایت نور مناسب همانطوریکه در بالا اشاره شد
ـ استفاده از بسترهای مناسب با توجه به نوع محصول و نوع کشت(سیستم خاکی یا هیدروپونیک)
ـ تعبیه زهکش مناسب در بسترهائی که نیاز به آن دارند بسته به نوع سیستم کاشت (خاکی ، هیدروپونیک)
ـ رعایت شیب مناسب بستر کشت(شیب طولی و شیب عرضی)
ـ ضدعفونی اولیه بستر کشت با مواد مناسب و روش های مناسب بر اساس استانداردهای موجود
ـ اجرای سیستم های نوین آبیاری قطره ای مناسب با نوع محصول و نوع کشت (سیستم خاکی یا هیدروپونیک)
ـ تعبیه سیستم های گرمایشی و سرمایشی مناسب با توجه به اقلیم منطقه و نوع محصول و سطح گلخانه:
* ایجاد خزانه های تولید برای پایه مادری و استفاده از بذور اصلاح شده
* استفاده از هورمون های ریشه زایی
* استفاده از جعبه ، شاسی و ... جهت انتقال نشاءهای گیاهان داروئی
ـ در خصوص اجرای طرح ها به ویژه طرح های تولید محصولات ارگانیک رعایت موارد فنی الزامی است و بهره برداران به گونه ای راهنمایی و هدایت شوند که از موارد ارگانیک و روش های بیولوژیک استفاده نمایند .
ـ مجریان استفاده از مواد بیولوژیک و کشت ارگانیک در رابطه با اعطای تسهیلات و خدمات دولتی در اولویت قرار دارند.
ـ دفع علفهای هرز در داخل و حریم بیرونی گلخانه ها تا شعاع مناسب
ـ حذف درختان خشک و آفت زده در شعاع مناسب اطراف گلخانه
دیدگاه ها