پیوستهای سر:
شاخکها :
آنتن یا شاخک عضوی است حسی ، که در تمام حشرات به استثنای حشرات راسته بی شاخکان و بعضی از لاروها در جلو سر وجود دارد . شاخکها دائماً در حرکت هستند و یکی از حساسترین اعضاء بدن و مجهز به ضمائم حسی مختلف نظیر حس شنوائی ، چشائی ، بویائی و تماسی هستند و از تعدادی مفصل تشکیل یافته که از نظر شکل و اندازه یکنواخت نمی باشند و شامل سه قسمت هستند.
شاخک میله ای Stylate : که مفصل سوم یا مفصل انتهائی شاخک مجهز به یک زائده میله ای شکل است به نام Stylate مانند شاخک بعضی از مگسها.
شاخک مودار Aristate: شاخک معمولا کوتاه و سه مفصلی است و مفصل سوم دارای موی درشتی به نام Arista است نظیر غالب مگسها.
اسکاپ Scapus که اولین مفصل شاخک بوده و معمولاً بلندتر و عریضتر از مفصل های دیگر است.
شاخک پروش Plumose که یک طرف یا دو طرف مفصلهای شاخک مجهز به رشته های طویل و گاهی متراکم می باشد نظیر شاخک پروانه پر طاووس گلابی ونر بعضی از پشه ها.
تاژک Flagellum که شامل بقیه مفصل های شاخک از مفصل سوم به بعد می باشد.
اشکال شاخک : شاخک در حشرات به اشکال زیر دیده می شود.
شاخک چماقی Claviform: که عرض مفصلهای شاخک تدریجاً به طرف انتها افزایش می یابد ، مانند سوسکهای خانواده Cucujidae
پدیسل Pedicellus که بعد از اسکاپ قرار دارد و دارای عضو مخصوص حسی به نام عضو جونسون می باشد.
شاخک دوکی Fusiform : که مفصل های ابتدائی و انتهایی شاخک کم عرض و مفصل های وسطی عریض تر است . مانند جنس Acridella
شاخک سنجاقی Capitate : که چند مفصل انتهایی شاخک پهن و به شکل سر گرز یا سنجاق شده است مانند سوسکهاس خانواده Scolytidae
شاخک نخی Filiform: که مفصل های استوانه ای شکل و باریک است . مانند ملخ شاخ کوتاه
شاخک زانوئی Geniculate : که در این نوع شاخک ها اسکاپ طویل و در محل اتصال به پدیسل زاویه ای تشکیل می دهد. مثل مورچه ها
شاخک موئی Setaceous : که مفصل انتهایی شاخک (تاژک) باریک و به صورت موی بلند دیده می شود. مانند سوسری ها
شاخک تسبیحی Moniliform : که مفصل ها به شکل دانه های تسبیح به دنبال یکدیگر قرار دارند مانند موریانه ها .
شاخک اره ای Serrate : که کنار خارجی مفصلهای شاخک مجهز به دندانه های کوتاه و مثلثی شکل است مانند سوسکهای خانواده Buprestidae
شاخک ورقی Lamellate: که چند مفصل انتهایی شاخک پهن و مانند پره های بادبزن فرنگی رویهم قرار می گیرند نظیر سوسک کرم سفید ریشه
شاخک شانه ای Pectinate , Bipectinate که کنار خارجی مفصل های شاخک دارای دندانه بلند است ، اگر یک طرف شاخک دندانه دار باشد Pectinate ، شاخک به شکل شانه یک طرفه است مانند سوسک گوزن پرنده و چنانچه دو طرف شاخک مجهز به دندانه باشد Bipectinate به شکل شانه دو طرفه است مثل پروانه ابریشم.
قطعات دهان :
قطعات دهان در حشرات بسته به رژیم غذایی و فیزیولوژی گونه های مختلف متفاوت بوده و بطور کلی تیپهای ساختمانی ساینده(ملخ) – زننده(پشه) – مکنده (پروانه) – لیسنده(مگس) – مخطط (زنبور عسل ) مشاهده می شود.
تیپ ساینده Chewing – این تیپ ، در حشرات راستهThysanura ، راست بالان ، سخت بالپوشان ، لارو پروانه ها و غیره مشاهده می شود و از قطعات زیر تشکیل یافته است :
۱ لب بالا Labrum : در زیر Clypeus قرار دارد و سطح داخلی آن اپی فارنکس نامیده می شود.
۲ آرواره بالا Mandible : که به شکل هرم مثلثی که لبه داخلی آن دندانه دار است و به تعداد یک جفت در زیر لب بالا قرر گرفته و عمل قرار گرفتن و خورد نمودن مواد غذائی را انجام می دهند.
۳ – آرواره پائین Maxilla : که به تعداد یک جفت در زیر آرواره های بالا قرر دارد و از قطعات زیر تشکیل شده است : پایه Cardo در قاعده آرواره های پائین که به وسیله یک برآمدگی به تانتوریم متصل می گردد. تنه Stipesکه به شکل قطعه بزرگی است و لبه داخلی آن به نام internal lobe یا Lacinia مرسوم است و معمولا مجهز به مژه یا خار می باشد . لبه خارجی آن External lobe یا Galea نامیده می شود و همچنین دارای یک پالپ چند مفصلی است .
۴ لب پائین Labium که قسمت متحرکش به صورت قطعه ای بزرگ و قلبی شکل است و دو لبه داخلی آن تشکیل دو زبانه به نام گلوسا را می دهد که در بعضی حشرات مثل زنبور عسل با هم یکی شده و قطعه نسبتا ً بزرگی به نام زبان یا Ligula را بوجود می آورد.لبه های خارجی تشکیل زبانه های خارجی یا پاراگلوسا را می دهند که پالپهای لب پائین در طرفین آن قرار دارند.
۵ هیپوفارنکس: یک زائده زبان مانندی است که در جلو و یا بالای لب پائین و آرواره پائین قرار گرفته که عضو چشائی بوده و مجاری غدد ترشحی بزاق در زیر قاعده آن باز می شوند.
تیپ زننده (مکنده زننده) Piercing – Sucking در این تیپ آرواره های بالا و پائین به صورت میله ای باریک به نام استایلت تغییر شکل داده و برای سوراخ کردن پوست بدن حیوانات و یا بافتهای گیاهان به منظور مکیدن خون و یا شیره گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد. این میله ها کیتینی و فاقد مو و فلس هستند . در خرطوم مفصلی ها لب پائین به شکل غلاف طویل و ناودان مانندی است که میله ها را در بر می گیرد و آرواره های بالا و پائین به هم چسبیده و دو کانال فوقانی و تحتانی را بوجود می آورند که از کانال تحتانی موسوم به کانال بزاقی آب دهان حشره در بافتهای نباتی و یا بدن حیوانات وارد شده و سبب رقیق شدن شیره نباتی و یا جلوگیری از انعقاد خون می شود و بسهولت از کانال فوقانی به نام کانال غذائی به طرف دهان حشره جریان پیدا می کند . لب بالا به صورت قطعه کوچکی قسمتی از خرطوم را می پوشاند .
تیپ مکنده Siphoning این تیپ قطعات دهان در پروانه ها مشاهده می گردد در این حشرات خرطوم از اتصال دو لبه خارجی آرواره های پائینی به وجود می آید و مجرای بین آنها برای مکیدن مایعات بکار می رود و مجهز به اعضاء حسی متعدد و گاهی زائده های کیتینی است که برای جویدن بافتهای گیاهی بکار می رود. لب پائین به صورت یک صفحه غشائی کوچک و ساده بوده و در طرفین آن پالپ های سه مفصلی قرار دارند ، لب بالا به صورت یک رشته نازک عرضی تغییر شکل داده و آرواره های بالا خیلی کوچک و یا بکلی از بین رفته اند.
تیپ لیسنده Sponging – حشرات لیسنده معمولا ً با خرطوم خود از مایعات تغذیه می کنند . این خرطوم زانویی شکل و متحرک و از رشد لب پایین بوجود آمده است و قاعده آن Rostrum و انتهای آن Haustellum نامیده می شود. و در انتهای قسمت هوستلوم یک قطعه اسفنجی به نام Labella مشاهده می گرددکه سطح آن مجهز به شیارهای متعدد است و هنگام تغذیه با فشار دادن قسمت اسفنجی شیارهای مزبور پر از مایع می شوند و این کانالها در انتها به کانال غذائی مربوط می گردند. کانال غذایی از اتصال دو میله Stylet که یکی از رشد طولی لب بالا و دیگری از رشد زائده لب پائین بوجود آمده است .
تیپ مخطط Chewing – Lapping این تیپ قطعات دهان مخصوص راسته بال غشائیان یا زنبورها می باشد در زنبور عسللب بالا و آرواره های بالا نظیر تیپ ساینده رشد معمولی داشته و لب بالا کوچک و هلالی و یا مستطیلی شکل و آرواره های بالا خمیده و دندانه دارند . خرطوم از رشد طولی آرواره های پائین و لب پائین بوجود آمده است در آرواره های پائین پایه قوسی شکل ، تنه کشیده و ضخیم ، لبه های خارجی خنجری شکل و لبه های داخلی از بین رفته و یا به صورت قطعه کوچکی در قاعده لبه خارجی دیده می شوند . در لب پائین چانه مثلثی شکل و زبانه های داخلی یا گلوسا قطعه طویلی به نام زبان یا Ligula را می سازندو زبانه های خارجی یا پاراگلوسا به صورت یک قطعه کوچک در قاعده آن دیده می شوند .زبان قابل انعطاف و دارای مجرای ترشحی بزاق است.
قفسه سینه و ضمائم آن :
قفس سینه از جلو به گردن و از عقب به شکم اتصال دارد و از سه حلقه پیش قفس سینه – میان قفس سینه و پس قفس سینه تشکیل یافته در حشرات بالدار دومین و سومین حلقه قفس سینه – مجهز به بال می باشند . در حشرات با پروازهای طولانی و سریع میان قفس سینه به علت رشد فوق العاده ماهیچه های مربوط به بالها بیش از دو حلقه دیگر بزرگ شده و بر عکس در حشرات دونده و یا کم پرواز رشد پیش قفس سینه بیشتر از میان قفس سینه است . هر یک از حلقه های قفس سینه از دو نیم حلقه پشتی ، شکمی و قطعات پهلوئی تشکیل یافته است . به دنبال هر یک از گرده ها یک قطعه پس گرده وجود دارد که در اصل همان Acrotergite می باشد. هر یک از گرده ها از سه قسمت پیش گرده سپر و سپرچه تشیل یافته و قسمت سپرچه در بعضی از حشرات مانند بعضی از سن ها رشد زیاد کرده و گاهی تمام شکم را می پوشاند.
سه نیم حلقه زیرین قفس سینه بترتیب به نامهای پیش سینه Prosternum ،میان سینه Mesosternum و پس سینه Metasternum نامیده می شود و هر یک از آنها به نوبه خود از قسمتهای Sternum . Sternellum .Presternum تشکیل یافته است.قطعات پهلوئی در طرفین سبب اتصال گرده ها به سینه ها می گردند و هر یک از قطعات پهلوئی از دو قطعه جلوئی و عقبی تشکیل یافته است . در حشرات استیگمات های قفس سینه ای در قسمت های پهلوئی ، میان و پس قفس سینه قرار دارند . ضمائم قفس سینه عبارتند از:
پاها
پاها از ضمائم قفس سینه و عضو اصلی حرکت و راه رفتن حشرات می باشند و بسته به شرایط زندگی زندگی تغییرات ساختمانی در آنها مشاهده می شود . تعداد پاهای سینه در حشرات سهخ جفت (۶عدد) می باشد و از این جهت آنها را شش پایان می نامند. هر پا از قسمتهای زیر تشکیل یافته است .پیش ران – پی ران – ران –ساق – پنجه – پیش پنجه (پیش پنجه معمولاً دارای یک جفت ناخن می باشد که در قاعده دارای اندامهای کیسه مانندی به نام بالشتک کناری و گاهی در فاصله آن زائده باریک و مو مانندی به نام بالشتک وجود دارد. )
رشد قسمتهای مختلف پا در تمام حشرات یکسان نبوده و بر حسب محل زندگی و نوع فعالیت حشره متفاوت است . اشکال عمده پا به قرار زیرند
(1) پاهای شناوری – در حشرات آبزی پاها به شکل پارو در آمده و ران و ساق پهن ، طویل و پوشیده از موهای متراکم است مانند سن های آبی
(2) پاههای شکاری – در پاههای جلوئی ران پا مجهز به خارهای بلند و دارای شیاری است که ساق پا در صورت لزوم در آن قرار می گیرد و همچنین ساق مجهز به دندانه یا خار است مانند شیخک
(3) پاهای جهنده – در ملخ ران پاهای عقب طویل و عریض و ساق آنها بلند است .
(4) پاههای کننده – در حشرات با پاهای کننده ساق پاهای جلوئی و گاهی پنجه پهن و مجهز به دندانه های تیز است مانند آبدزدک .
(5) پاهای دونده – در این تیپ پا ، ران و ساق طویل و باریک می باشند مانند سوسری ها
(6) پاهای رونده – پاهای کوتاه ، ران و ساق قوی و پنجه پهن است مانند سخت بالپوشان
شاخکها :
آنتن یا شاخک عضوی است حسی ، که در تمام حشرات به استثنای حشرات راسته بی شاخکان و بعضی از لاروها در جلو سر وجود دارد . شاخکها دائماً در حرکت هستند و یکی از حساسترین اعضاء بدن و مجهز به ضمائم حسی مختلف نظیر حس شنوائی ، چشائی ، بویائی و تماسی هستند و از تعدادی مفصل تشکیل یافته که از نظر شکل و اندازه یکنواخت نمی باشند و شامل سه قسمت هستند.
شاخک میله ای Stylate : که مفصل سوم یا مفصل انتهائی شاخک مجهز به یک زائده میله ای شکل است به نام Stylate مانند شاخک بعضی از مگسها.
شاخک مودار Aristate: شاخک معمولا کوتاه و سه مفصلی است و مفصل سوم دارای موی درشتی به نام Arista است نظیر غالب مگسها.
اسکاپ Scapus که اولین مفصل شاخک بوده و معمولاً بلندتر و عریضتر از مفصل های دیگر است.
شاخک پروش Plumose که یک طرف یا دو طرف مفصلهای شاخک مجهز به رشته های طویل و گاهی متراکم می باشد نظیر شاخک پروانه پر طاووس گلابی ونر بعضی از پشه ها.
تاژک Flagellum که شامل بقیه مفصل های شاخک از مفصل سوم به بعد می باشد.
اشکال شاخک : شاخک در حشرات به اشکال زیر دیده می شود.
شاخک چماقی Claviform: که عرض مفصلهای شاخک تدریجاً به طرف انتها افزایش می یابد ، مانند سوسکهای خانواده Cucujidae
پدیسل Pedicellus که بعد از اسکاپ قرار دارد و دارای عضو مخصوص حسی به نام عضو جونسون می باشد.
شاخک دوکی Fusiform : که مفصل های ابتدائی و انتهایی شاخک کم عرض و مفصل های وسطی عریض تر است . مانند جنس Acridella
شاخک سنجاقی Capitate : که چند مفصل انتهایی شاخک پهن و به شکل سر گرز یا سنجاق شده است مانند سوسکهاس خانواده Scolytidae
شاخک نخی Filiform: که مفصل های استوانه ای شکل و باریک است . مانند ملخ شاخ کوتاه
شاخک زانوئی Geniculate : که در این نوع شاخک ها اسکاپ طویل و در محل اتصال به پدیسل زاویه ای تشکیل می دهد. مثل مورچه ها
شاخک موئی Setaceous : که مفصل انتهایی شاخک (تاژک) باریک و به صورت موی بلند دیده می شود. مانند سوسری ها
شاخک تسبیحی Moniliform : که مفصل ها به شکل دانه های تسبیح به دنبال یکدیگر قرار دارند مانند موریانه ها .
شاخک اره ای Serrate : که کنار خارجی مفصلهای شاخک مجهز به دندانه های کوتاه و مثلثی شکل است مانند سوسکهای خانواده Buprestidae
شاخک ورقی Lamellate: که چند مفصل انتهایی شاخک پهن و مانند پره های بادبزن فرنگی رویهم قرار می گیرند نظیر سوسک کرم سفید ریشه
شاخک شانه ای Pectinate , Bipectinate که کنار خارجی مفصل های شاخک دارای دندانه بلند است ، اگر یک طرف شاخک دندانه دار باشد Pectinate ، شاخک به شکل شانه یک طرفه است مانند سوسک گوزن پرنده و چنانچه دو طرف شاخک مجهز به دندانه باشد Bipectinate به شکل شانه دو طرفه است مثل پروانه ابریشم.
قطعات دهان :
قطعات دهان در حشرات بسته به رژیم غذایی و فیزیولوژی گونه های مختلف متفاوت بوده و بطور کلی تیپهای ساختمانی ساینده(ملخ) – زننده(پشه) – مکنده (پروانه) – لیسنده(مگس) – مخطط (زنبور عسل ) مشاهده می شود.
تیپ ساینده Chewing – این تیپ ، در حشرات راستهThysanura ، راست بالان ، سخت بالپوشان ، لارو پروانه ها و غیره مشاهده می شود و از قطعات زیر تشکیل یافته است :
۱ لب بالا Labrum : در زیر Clypeus قرار دارد و سطح داخلی آن اپی فارنکس نامیده می شود.
۲ آرواره بالا Mandible : که به شکل هرم مثلثی که لبه داخلی آن دندانه دار است و به تعداد یک جفت در زیر لب بالا قرر گرفته و عمل قرار گرفتن و خورد نمودن مواد غذائی را انجام می دهند.
۳ – آرواره پائین Maxilla : که به تعداد یک جفت در زیر آرواره های بالا قرر دارد و از قطعات زیر تشکیل شده است : پایه Cardo در قاعده آرواره های پائین که به وسیله یک برآمدگی به تانتوریم متصل می گردد. تنه Stipesکه به شکل قطعه بزرگی است و لبه داخلی آن به نام internal lobe یا Lacinia مرسوم است و معمولا مجهز به مژه یا خار می باشد . لبه خارجی آن External lobe یا Galea نامیده می شود و همچنین دارای یک پالپ چند مفصلی است .
۴ لب پائین Labium که قسمت متحرکش به صورت قطعه ای بزرگ و قلبی شکل است و دو لبه داخلی آن تشکیل دو زبانه به نام گلوسا را می دهد که در بعضی حشرات مثل زنبور عسل با هم یکی شده و قطعه نسبتا ً بزرگی به نام زبان یا Ligula را بوجود می آورد.لبه های خارجی تشکیل زبانه های خارجی یا پاراگلوسا را می دهند که پالپهای لب پائین در طرفین آن قرار دارند.
۵ هیپوفارنکس: یک زائده زبان مانندی است که در جلو و یا بالای لب پائین و آرواره پائین قرار گرفته که عضو چشائی بوده و مجاری غدد ترشحی بزاق در زیر قاعده آن باز می شوند.
تیپ زننده (مکنده زننده) Piercing – Sucking در این تیپ آرواره های بالا و پائین به صورت میله ای باریک به نام استایلت تغییر شکل داده و برای سوراخ کردن پوست بدن حیوانات و یا بافتهای گیاهان به منظور مکیدن خون و یا شیره گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد. این میله ها کیتینی و فاقد مو و فلس هستند . در خرطوم مفصلی ها لب پائین به شکل غلاف طویل و ناودان مانندی است که میله ها را در بر می گیرد و آرواره های بالا و پائین به هم چسبیده و دو کانال فوقانی و تحتانی را بوجود می آورند که از کانال تحتانی موسوم به کانال بزاقی آب دهان حشره در بافتهای نباتی و یا بدن حیوانات وارد شده و سبب رقیق شدن شیره نباتی و یا جلوگیری از انعقاد خون می شود و بسهولت از کانال فوقانی به نام کانال غذائی به طرف دهان حشره جریان پیدا می کند . لب بالا به صورت قطعه کوچکی قسمتی از خرطوم را می پوشاند .
تیپ مکنده Siphoning این تیپ قطعات دهان در پروانه ها مشاهده می گردد در این حشرات خرطوم از اتصال دو لبه خارجی آرواره های پائینی به وجود می آید و مجرای بین آنها برای مکیدن مایعات بکار می رود و مجهز به اعضاء حسی متعدد و گاهی زائده های کیتینی است که برای جویدن بافتهای گیاهی بکار می رود. لب پائین به صورت یک صفحه غشائی کوچک و ساده بوده و در طرفین آن پالپ های سه مفصلی قرار دارند ، لب بالا به صورت یک رشته نازک عرضی تغییر شکل داده و آرواره های بالا خیلی کوچک و یا بکلی از بین رفته اند.
تیپ لیسنده Sponging – حشرات لیسنده معمولا ً با خرطوم خود از مایعات تغذیه می کنند . این خرطوم زانویی شکل و متحرک و از رشد لب پایین بوجود آمده است و قاعده آن Rostrum و انتهای آن Haustellum نامیده می شود. و در انتهای قسمت هوستلوم یک قطعه اسفنجی به نام Labella مشاهده می گرددکه سطح آن مجهز به شیارهای متعدد است و هنگام تغذیه با فشار دادن قسمت اسفنجی شیارهای مزبور پر از مایع می شوند و این کانالها در انتها به کانال غذائی مربوط می گردند. کانال غذایی از اتصال دو میله Stylet که یکی از رشد طولی لب بالا و دیگری از رشد زائده لب پائین بوجود آمده است .
تیپ مخطط Chewing – Lapping این تیپ قطعات دهان مخصوص راسته بال غشائیان یا زنبورها می باشد در زنبور عسللب بالا و آرواره های بالا نظیر تیپ ساینده رشد معمولی داشته و لب بالا کوچک و هلالی و یا مستطیلی شکل و آرواره های بالا خمیده و دندانه دارند . خرطوم از رشد طولی آرواره های پائین و لب پائین بوجود آمده است در آرواره های پائین پایه قوسی شکل ، تنه کشیده و ضخیم ، لبه های خارجی خنجری شکل و لبه های داخلی از بین رفته و یا به صورت قطعه کوچکی در قاعده لبه خارجی دیده می شوند . در لب پائین چانه مثلثی شکل و زبانه های داخلی یا گلوسا قطعه طویلی به نام زبان یا Ligula را می سازندو زبانه های خارجی یا پاراگلوسا به صورت یک قطعه کوچک در قاعده آن دیده می شوند .زبان قابل انعطاف و دارای مجرای ترشحی بزاق است.
قفسه سینه و ضمائم آن :
قفس سینه از جلو به گردن و از عقب به شکم اتصال دارد و از سه حلقه پیش قفس سینه – میان قفس سینه و پس قفس سینه تشکیل یافته در حشرات بالدار دومین و سومین حلقه قفس سینه – مجهز به بال می باشند . در حشرات با پروازهای طولانی و سریع میان قفس سینه به علت رشد فوق العاده ماهیچه های مربوط به بالها بیش از دو حلقه دیگر بزرگ شده و بر عکس در حشرات دونده و یا کم پرواز رشد پیش قفس سینه بیشتر از میان قفس سینه است . هر یک از حلقه های قفس سینه از دو نیم حلقه پشتی ، شکمی و قطعات پهلوئی تشکیل یافته است . به دنبال هر یک از گرده ها یک قطعه پس گرده وجود دارد که در اصل همان Acrotergite می باشد. هر یک از گرده ها از سه قسمت پیش گرده سپر و سپرچه تشیل یافته و قسمت سپرچه در بعضی از حشرات مانند بعضی از سن ها رشد زیاد کرده و گاهی تمام شکم را می پوشاند.
سه نیم حلقه زیرین قفس سینه بترتیب به نامهای پیش سینه Prosternum ،میان سینه Mesosternum و پس سینه Metasternum نامیده می شود و هر یک از آنها به نوبه خود از قسمتهای Sternum . Sternellum .Presternum تشکیل یافته است.قطعات پهلوئی در طرفین سبب اتصال گرده ها به سینه ها می گردند و هر یک از قطعات پهلوئی از دو قطعه جلوئی و عقبی تشکیل یافته است . در حشرات استیگمات های قفس سینه ای در قسمت های پهلوئی ، میان و پس قفس سینه قرار دارند . ضمائم قفس سینه عبارتند از:
پاها
پاها از ضمائم قفس سینه و عضو اصلی حرکت و راه رفتن حشرات می باشند و بسته به شرایط زندگی زندگی تغییرات ساختمانی در آنها مشاهده می شود . تعداد پاهای سینه در حشرات سهخ جفت (۶عدد) می باشد و از این جهت آنها را شش پایان می نامند. هر پا از قسمتهای زیر تشکیل یافته است .پیش ران – پی ران – ران –ساق – پنجه – پیش پنجه (پیش پنجه معمولاً دارای یک جفت ناخن می باشد که در قاعده دارای اندامهای کیسه مانندی به نام بالشتک کناری و گاهی در فاصله آن زائده باریک و مو مانندی به نام بالشتک وجود دارد. )
رشد قسمتهای مختلف پا در تمام حشرات یکسان نبوده و بر حسب محل زندگی و نوع فعالیت حشره متفاوت است . اشکال عمده پا به قرار زیرند
(1) پاهای شناوری – در حشرات آبزی پاها به شکل پارو در آمده و ران و ساق پهن ، طویل و پوشیده از موهای متراکم است مانند سن های آبی
(2) پاههای شکاری – در پاههای جلوئی ران پا مجهز به خارهای بلند و دارای شیاری است که ساق پا در صورت لزوم در آن قرار می گیرد و همچنین ساق مجهز به دندانه یا خار است مانند شیخک
(3) پاهای جهنده – در ملخ ران پاهای عقب طویل و عریض و ساق آنها بلند است .
(4) پاههای کننده – در حشرات با پاهای کننده ساق پاهای جلوئی و گاهی پنجه پهن و مجهز به دندانه های تیز است مانند آبدزدک .
(5) پاهای دونده – در این تیپ پا ، ران و ساق طویل و باریک می باشند مانند سوسری ها
(6) پاهای رونده – پاهای کوتاه ، ران و ساق قوی و پنجه پهن است مانند سخت بالپوشان
دیدگاه ها