1 - آبیاری پس ازاستفاده از موادشیمیایی
علف های هرز پیش از این که سبز شوند، علف کش موجود در آب و خاک را توسط بذرها، ریشه چه و ساقه چه جذب کرده و از بین می روند. به طور مشابه علف های هرز جوان با جذب علف کش از طریق ریشه ها، برگ ها و ساقه ها جذب می شوند. نظر به این که، مواد شیمیایی بایستی در دسترس علف های هرز قرارداشته و آماده جذب توسط علف های هرز باشند تا خواص علف کشی را اعمال نمایند.
آبیاری صحیح در تشکیل لایه های شیمیایی شده خاک در زمان کاملا مطمعن برای جذب توسط علف های هرز لازم است. عمق آب شالیزار بایستی در زمان مصرف علف کش ها در حد معینی حفظ گردد و این عمق آب بایستی در مدت زمان معینی برقرار باشد (7 – 5 روز ). به طور عادی حداقل یک هفته پس از مصرف مواد شیمیایی بایستی عمق آب حفظ شده باشد. از تخلیه آب یا سرریز شدن آن بایستی جلوگیری به عمل آید.
2 – مقدار علف کش مورد نیاز نسبت به ظرفیت تبادل کاتیونی خاک
مقادیرعلف کش اصولا به ظرفیت تبادلی خاک بستگی دارد. در صورتی که مقدار رس و کربن آلی خاک افزایش یابد، به دلیل اتصال شیمیایی ترکیب علف کش با ذرات خاک، مقدار مصرف آن نیز افزایش خواهد یافت. تأثیر ماهیت خاک در شرایط باتلاقی کم تر از دیم است. برعکس مصرف علف کش با کاهش مواد آلی خاک، تقلیل خواهد یافت.
2 – علف های هرز در مرحله آغاز رشد به علف کش ها حساسیت دارند
مصرف علف کش پیش از جوانه زنی کاربرد بیش تری دارد. زیرا در این دوره به مواد شیمیایی حسایت بیش تری وجود دارد. در صورتی که نشاء های علف های هرز در حالت علف های گرامینه و خانواده اوریاسلام دوبرگی باشند، علف کش اثر نخواهد داشت. هنگامی که علف های هرز پس از رویش ازبین می روند، کاهش محصول تحت تأثیر علف های هرز به حداقل می رسد.
4 – درجه حرارت بالا مقدار مصرف علف کش ها را کاهش می دهد
تحت درجه حرارت بالا، اثر علف کش ها به دلیل افزایش جذب توسط گیاه شتاب می گیرد. دراین موقع، مقدار زیادی از علف کش عمل نکرده در خاک باقی می ماند. در شرایط آب و هوایی گرمسیری، که درجه حرارت بالاست و علف های هرز به طور عادی رشد میکنند، مقدار مصرف علف کش ها خیلی کم تر از مناطق سرد می باشد. بنابراین، در آب و هوای سرد، جذب، انتقال و واکنش شیمیایی علف کش ها در گیاه کم تر است و مقدار مصرف مورد نیاز بیش تر می باشد.
برای مثال، در نواحی معتدل ژاپن، درجه تأثیر بنتیوکارپ 2 کیلوگرم برهکتار بوده، ولی در نقاط گرمسیر هندوستان 5/1 کیلوگرم برهکتار برای کنترل علف های هرز مزارع برنج کافی است.
5 – آبیاری عمیق به نشاء های برنج آسیب می رساند
آب عمیق در زمان مصرف علف کش، حتی اگر نشاء برنج سالم باشد، باعث گیاه سوزی خواهد شد و اگر گیاه درآب غوطه ور باشد بدتر است. اگر در زمان مصرف علف کش، عمق آب زیاد باشد، نشاء های بلند و نازک یا جوان و ضعیف به علف کش ها حساسیت خواهند داشت. عمق زیاد آب جلوی رشد برنج را می گیرد و میزان تحمل آن را به علف کش ها کاهش می دهد. این است که چرا آب بایستی در عمق درستی نگهداشته شود و برگ های برنج در بیرون سطح آب قرار داشته باشند و لایه سطحی خاک از آب پوشیده باشد.
نشاء های ضعیف به خسارت علف کش ها حساس هستند: نشاء های خیلی جوان ( مرحله 3 – 2 برگی)، و بلند و باریک یا ضعیف در مقابل علف کش ها خیلی حساسند. جنین نشاء هایی برسطح آب شناور هستند. هنگامی که سطح آب در اثر تخلیه پائین بیاید، برگ های چنین نشاء هایی سقوط کرده و آسیب می بینند.
6 – عمق کم نشاء کاری به گیاه برنج آسیب می رساند
هنگامی که نشاء های برنج بیش از اندازه سطحی و کم عمق ( کم تر از 2 سانتی متر) نشاء کاری شوند، ریشه های برنج در لایه خاک آمیخته با علف کش قرار گرفته و نشاء برنج به طور فعالی مواد شیمیایی را جذب می کند. این عمل تأثیر معکوسی در رشد برنج دارد. بنابراین، عمق نشاء کاری بایستی حدود 5 سانتی متر برای مواردی که علف کش مصرف می شود، در نظر گرفته شود.
7 – علف کش بایستی به طور یکنواخت پاشیده شود
علف کش های گرانول یا دانه ای شکل بایستی در سطح مزرعه به طور یکنواخت پاشیده شوند. کپه ای پاشیدن آن بی نتیجه خواهد بود. همچنین، مقدار پائین تر از توصیه شده، علف های هرز را ریشه کن نخواهد کرد. مصرف روی هم باعث مسمومیت گیاه می شود.
8 – آماده کردن صحیح زمین ضروری است
زمین بایستی به درستی شخم خورده و تسطیح شده باشد. سطح خاک، صاف، مسطح و بدون کلوخه بوده، تا عمق آب به طور یکسان قابل تنظیم شده و حفظ شود. در صورتی که بعضی از قسمت های سطح خاک از سطح آب خارج باشد، به این دلیل که مواد شیمیایی در آن نقاط و وجود نخواهد داشت، تأثیر علف کم خواهد شد.
9 – تخلیه آب
پس از پاشیدن علف کش به منظور جلوگیری از کاهش مواد فعال آن در مزرعه تا مدت 7 – 5 روز نبایستی آب تخلیه یا سرریز شود. تشکیل لایه شیمیایی یکنواخت سطح خاک ممکن است بیش تر شود. از جابه جایی آب به وسیله مرزبندی کرت ها جلوگیری به عمل می آید.
اطلاعاتی درباره مصرف اقتصادی علف کش ها
• در زمان مصرف علف کش، عمق آب 5 – 3 سانتی متر باشد.
• خروج آب در روز بایستی کم تر از 3 سانتی متر باشد.
• برای محاسبه مقدار ماده شیمیایی مورد مصرف بایستی سطح مزرعه به طور دقیق تعیین شود.
• برای پاشیدن یکنواخت مواد شیمیایی بایستی تمام سطح مزرعه از آب پوشیده باشد.
• پس از مصرف علف کش برای اطمینان از تنظیم آب بایستی آبیاری را تحت نظر گرفت.
برچسب نوشته های روی بسته علف کش را برای آشنایی با حفاظت شیمیایی مطالعه کرد.
علف های هرز مزارع برنج
علف های هرز گیاهان ناخواسته و نامطلوبی هستند که در استفاده از منابع آب و خاک برای انسان مزاحمت ایجاد می کنند. تعداد زیادی از این گونه های گیاهی نامطلوب در مزارع برنج رویش دارند که میزان محصول را هم از نظر اقتصادی و هم از نظر بیولوژیکی به طور چشمگیری کاهش می دهند. علف های هرز در مزارع از نظر نیازهای رشدی مانند بهره گیری از نور خورشید، مواد معدنی، آب و فضا با برنج به رقابت می پردازند. علف های هرز با جذب بخش عمده ای از مواد غذایی خاب در نیازهای رشدی گیاه زراعی محدودیت ایجاد می کنند. گیاهان زراعی در رقابت با آن ها به خاطر ازدست دادن ذخایر غذایی خود که به روند رشدی آن ها کمک می کنند، به طور معنی داری خسارت می بینند.
سازگاری فراوان
علف های هرز به علت نقش پذیری فنوتایپی وسیع شان، هم در خاک های فقیر و هم مرغوب از قدرت سازگاری بالایی برخوردارند. سازگان ریشه ای عمیقشان در جذب مقادیر زیادی از مواد غذایی و آب در حجم بزرگی از خاک به آن ها کمک می کنند. اختصاصاتی مانند درجه فتوسنتزی بالا، جذب آب کافی و مواد غذایی لازم باعث می شود تا در رقابت با گیاه زراعی در موقعیت برتری قرار گیرند.
رقابت شدید
مواد غذایی یکی از عوامل محدود کننده اولیه ای در برنج های باتلاقی است. تخمین زده می شود که برای تولید یک تن بیوماس برنج، به جذب حدود 8 کیلوگرم N، 5/1 کیلوگرم P2O5 و 10 کیلوگرم K2O از خاک نیاز است. رشد شدید علف های هرزدر مرحله اولیه رشد گیاه زراعی به دلیل نقصان مواد غذایی خاک، پنجه زنی گیاه برنج را کاهش می دهند. تنش آب در مزارع آبیاری بارانی یک مشکل اساسی است. خصوصیاتی مانند رشد سریع، تحمل وتنش آبی علف های هرز به آن ها کمک می کند تا سازگاری غالب داشته باشند. بعضی از علف های هرز ممکن است با تولید ترکیبات شیمیایی آللوپاتی از راه ریشه یا با تجزیه بافت های گیاه، در رشد برنج تأثیر معکوس داشته باشند. بیش تر علف های هرز پناهگاه و محل های تکثیر حشرات و میکروب ها بوده و تأثیر منفی در میزان محصول دارند.
رقابت شدید برنج های محلی با علف های هرز
گیاهان زراعی و علف های هرز در استفاده از مواد غذایی خاک، آب، نور خورشید و اکسیژن هوا با هم به رقابت می پردازند. رقابت آن ها هنگامی آغاز می شود که گیاه زراعی و علف های هرز در محیط بسته و درمجاورت همدیگر برویند و هنگامی که فراهم کردن هر عامل ضروری رشد مورد نیاز آن پائین بیاید و بتواند چیرگی زیستگاهی گیاه زراعی را متوقف سازد و توانایی باززایشی گیاه برنج را کاهش دهد.
کولتیوارهای برنج های محلی نیتروژن و مواد غذایی دیگر را به مقدار زیاد از خاک جذب می کنند. سازگان ریشه ای آن ها توسعه یافته، در حجم بیش تری از خاک پخش شده و برای دست رسی به مواد غذایی با علف های هرز رقابت می کنند. میزان جذب بالای مواد نیتروژنی در مراحل اولیه رشد یکی از مهم ترین علائم مشخصه کولتیوارهای محلی قابل رقابت با مزاحمت علف های هرز است. ولی، کولتیوارهای جدیدی که دارای برگ های راست عمودی می باشند، به نور دست رسی پیدا می کنند و در جذب کودهای نیتروژنی بیش تری نسبت به کولتیوارهای قدبلند محلی از خود نشان می دهند. سازگاری کولتیوارهای قد کوتاه و افزایش مصرف کود عموما به افزایش رشد علف های هرز منجر می گردد. بنابراین، کاهش چشمگیر میزان محصول کولتیوارهای اصلاح شده حاصل رقابت با علف های هرز است.
خاک محل نگهداری بذور علف های هرز
مزارع برنج ذخیرگاه مناسب و سازگار بذر علف های هرز است. حفاظت حدود 800 میلیون بذر علف هرز در خاک یک هکتار زمین تا عمق 15 سانتی متر تخمین زده شده است. این بذرها جوانه می زنند، رشد می کنند و در طی چندین مرحله رقابت با برنج به دوره زندگی خود را کامل می کنند. در حدود 350 گونه علف هرز مزارع برنج را آلوده کرده اند، و در میان آن ها 18 گونه زیانبار شناخته شده است که شامل تعدادی علف های هرز چمنی، اوریاسلام و برگ پهن هستند.
عرصه های رقابت علف های هرز با برنج
نوع رقابت بین برنج و علف هرز برای رویش ذخایر، اولا به ماهیت علف هرز و تراکم آن بستگی دارد. علف های هرز چمنی برسر آب و مواد غذایی معدنی خاک با هم رقابت می کنند. آن ها دارای سازگان ریشه های موئین فراوانند. دوما رقابت برای دریافت نور دراین حالت اهمیت دارد.به طور مشابه، اوریاسلام در رقابت بر سر جذب مواد غذایی خیلی سر سخت است. ریشه های اوریاسلام در منطقه غذایی سطح خاک غلبه یافته و مانع جریان مواد غذایی به ریشه گیاه زراعی می شود. علاوه براین، بعضی از گونه های اوریاسلام مواد شیمیایی ترشح می کنند که مانع رشد گیاه زراعی است. به علت دارا بودن برگ های نازک رقابت آن برای نور مردود است.
علف های هرز برگ پهن، با ریشه های عمیق، مواد غذایی لایه های زیرین خاک را جذب می کند، ولی ریشه های برنج سطحی بوده و قدرت رقابت پذیری بیش تری نسبت به علف های هرز برگ پهن دارد. علاوه براین، برگ پهن ها به دلیل سطح برگ بزرگ تر و ضخامت پهنک بیش تر، سطح برنج را پوشش داده و بر روی آن سایه بان زده و مانع رسیدن نور کافی به برگ برنج می شوند. در نتیجه، در سنتز ترکیبات غذایی دانه برنج تأثیر معکوسی برجای می گذارند.
استعداد تنکارشناختی شدید علف های هرز
درطبیعت، مسیر فتوسنتزی C4 سازگان مستعدی برای جذب انیدرید کربنیک هوا و تثبیت آن در برگ است. علف های هرز C4 عبارتند از: جنس تاج خروس ( Amaranthus spp.)، پنجه مرغی ( Cynodon doctylon)، اوریاسلام ( Cyperus rotundus)، علف خرچنگ یا مرغ ( Digitaria spp.)، سوروف ( Echinochloa spp). علف های هرز C4 دارای استعداد مصرف آب و نیتروژن زیاد بوده و در شرایط دیم همراه با نور خورشید قدرت رقابت بیش تری دارند. گیاه برنج دارای مسیر C3 بوده و در رقابت با علف های هرز C4 دچار محدودیت می گردند.
علف های هرز C4 در شرایط غوطه ور نیز که فتوسنتز آن ها بر طبق مسیر کلوین انجام می شود، ممکن است غالب گردند. علف های هرز C3 که معمولا در مزارع برنج باتلاقی یافت می شوند، عبارتند از: اوریاسلام ( Cyperus diformis)، برنج هرز ( Oriza barthii)، Ipomoea aquatcas, Monochoria Vaginalis, Sphenoclea zeylanica, Eichormia crassipes, Fimbristylis milliaceae .
هریک تن دانه برنج با کلش حدود 16 کیلوگرم نیتروژن، 3 کیلوگرم فسفر و 17 کیلوگرم پتاس را از خاک خارج می سازد. اگرچه علف های هرز C3 2 تا 3 برابر بیش تر این مواد غذایی را از محیط اطراف ریشه برنج جذب نموده و در رشد گیاه زراعی تأثیر می گذارند.
مرحله رقابت علف های هرز
رقابت علف های هرز بحرانی ترین دوره مراحل رشد اولیه گیاه برنج است. بنابراین، کنترل آن ها در این مرحله برای افزایش میزان محصول برنج اهمیت فراوانی دارد. به طوری که وجین اول برنج در یک سوم دوره رشد برنج، از آن حفاظت به عمل می آورد.
ارزش اجتماعی
یک هکتار مزرعه برنج به حدود 800 – 100 ساعت کار نیاز می باشد، که به تراکم علف هرز و نوع کشت بستگی دارد. کمبود نیروی کار درمناطق روستایی از جاذبه زراعت برنج می کاهد و استقرار صنایع در شهرک ها و شهرها باعث مهاجرت نیروی کار به مناطق شهری جهت دست یابی به مزد بیش تری می شود. نیروی کار جوان در مناطق روستایی به علت تغییرارزش روانشناسی علاقه ای به کار در مزارع گل آلود برنج از خود نشان نمی دهد.
علف های هرز پیش از این که سبز شوند، علف کش موجود در آب و خاک را توسط بذرها، ریشه چه و ساقه چه جذب کرده و از بین می روند. به طور مشابه علف های هرز جوان با جذب علف کش از طریق ریشه ها، برگ ها و ساقه ها جذب می شوند. نظر به این که، مواد شیمیایی بایستی در دسترس علف های هرز قرارداشته و آماده جذب توسط علف های هرز باشند تا خواص علف کشی را اعمال نمایند.
آبیاری صحیح در تشکیل لایه های شیمیایی شده خاک در زمان کاملا مطمعن برای جذب توسط علف های هرز لازم است. عمق آب شالیزار بایستی در زمان مصرف علف کش ها در حد معینی حفظ گردد و این عمق آب بایستی در مدت زمان معینی برقرار باشد (7 – 5 روز ). به طور عادی حداقل یک هفته پس از مصرف مواد شیمیایی بایستی عمق آب حفظ شده باشد. از تخلیه آب یا سرریز شدن آن بایستی جلوگیری به عمل آید.
2 – مقدار علف کش مورد نیاز نسبت به ظرفیت تبادل کاتیونی خاک
مقادیرعلف کش اصولا به ظرفیت تبادلی خاک بستگی دارد. در صورتی که مقدار رس و کربن آلی خاک افزایش یابد، به دلیل اتصال شیمیایی ترکیب علف کش با ذرات خاک، مقدار مصرف آن نیز افزایش خواهد یافت. تأثیر ماهیت خاک در شرایط باتلاقی کم تر از دیم است. برعکس مصرف علف کش با کاهش مواد آلی خاک، تقلیل خواهد یافت.
2 – علف های هرز در مرحله آغاز رشد به علف کش ها حساسیت دارند
مصرف علف کش پیش از جوانه زنی کاربرد بیش تری دارد. زیرا در این دوره به مواد شیمیایی حسایت بیش تری وجود دارد. در صورتی که نشاء های علف های هرز در حالت علف های گرامینه و خانواده اوریاسلام دوبرگی باشند، علف کش اثر نخواهد داشت. هنگامی که علف های هرز پس از رویش ازبین می روند، کاهش محصول تحت تأثیر علف های هرز به حداقل می رسد.
4 – درجه حرارت بالا مقدار مصرف علف کش ها را کاهش می دهد
تحت درجه حرارت بالا، اثر علف کش ها به دلیل افزایش جذب توسط گیاه شتاب می گیرد. دراین موقع، مقدار زیادی از علف کش عمل نکرده در خاک باقی می ماند. در شرایط آب و هوایی گرمسیری، که درجه حرارت بالاست و علف های هرز به طور عادی رشد میکنند، مقدار مصرف علف کش ها خیلی کم تر از مناطق سرد می باشد. بنابراین، در آب و هوای سرد، جذب، انتقال و واکنش شیمیایی علف کش ها در گیاه کم تر است و مقدار مصرف مورد نیاز بیش تر می باشد.
برای مثال، در نواحی معتدل ژاپن، درجه تأثیر بنتیوکارپ 2 کیلوگرم برهکتار بوده، ولی در نقاط گرمسیر هندوستان 5/1 کیلوگرم برهکتار برای کنترل علف های هرز مزارع برنج کافی است.
5 – آبیاری عمیق به نشاء های برنج آسیب می رساند
آب عمیق در زمان مصرف علف کش، حتی اگر نشاء برنج سالم باشد، باعث گیاه سوزی خواهد شد و اگر گیاه درآب غوطه ور باشد بدتر است. اگر در زمان مصرف علف کش، عمق آب زیاد باشد، نشاء های بلند و نازک یا جوان و ضعیف به علف کش ها حساسیت خواهند داشت. عمق زیاد آب جلوی رشد برنج را می گیرد و میزان تحمل آن را به علف کش ها کاهش می دهد. این است که چرا آب بایستی در عمق درستی نگهداشته شود و برگ های برنج در بیرون سطح آب قرار داشته باشند و لایه سطحی خاک از آب پوشیده باشد.
نشاء های ضعیف به خسارت علف کش ها حساس هستند: نشاء های خیلی جوان ( مرحله 3 – 2 برگی)، و بلند و باریک یا ضعیف در مقابل علف کش ها خیلی حساسند. جنین نشاء هایی برسطح آب شناور هستند. هنگامی که سطح آب در اثر تخلیه پائین بیاید، برگ های چنین نشاء هایی سقوط کرده و آسیب می بینند.
6 – عمق کم نشاء کاری به گیاه برنج آسیب می رساند
هنگامی که نشاء های برنج بیش از اندازه سطحی و کم عمق ( کم تر از 2 سانتی متر) نشاء کاری شوند، ریشه های برنج در لایه خاک آمیخته با علف کش قرار گرفته و نشاء برنج به طور فعالی مواد شیمیایی را جذب می کند. این عمل تأثیر معکوسی در رشد برنج دارد. بنابراین، عمق نشاء کاری بایستی حدود 5 سانتی متر برای مواردی که علف کش مصرف می شود، در نظر گرفته شود.
7 – علف کش بایستی به طور یکنواخت پاشیده شود
علف کش های گرانول یا دانه ای شکل بایستی در سطح مزرعه به طور یکنواخت پاشیده شوند. کپه ای پاشیدن آن بی نتیجه خواهد بود. همچنین، مقدار پائین تر از توصیه شده، علف های هرز را ریشه کن نخواهد کرد. مصرف روی هم باعث مسمومیت گیاه می شود.
8 – آماده کردن صحیح زمین ضروری است
زمین بایستی به درستی شخم خورده و تسطیح شده باشد. سطح خاک، صاف، مسطح و بدون کلوخه بوده، تا عمق آب به طور یکسان قابل تنظیم شده و حفظ شود. در صورتی که بعضی از قسمت های سطح خاک از سطح آب خارج باشد، به این دلیل که مواد شیمیایی در آن نقاط و وجود نخواهد داشت، تأثیر علف کم خواهد شد.
9 – تخلیه آب
پس از پاشیدن علف کش به منظور جلوگیری از کاهش مواد فعال آن در مزرعه تا مدت 7 – 5 روز نبایستی آب تخلیه یا سرریز شود. تشکیل لایه شیمیایی یکنواخت سطح خاک ممکن است بیش تر شود. از جابه جایی آب به وسیله مرزبندی کرت ها جلوگیری به عمل می آید.
اطلاعاتی درباره مصرف اقتصادی علف کش ها
• در زمان مصرف علف کش، عمق آب 5 – 3 سانتی متر باشد.
• خروج آب در روز بایستی کم تر از 3 سانتی متر باشد.
• برای محاسبه مقدار ماده شیمیایی مورد مصرف بایستی سطح مزرعه به طور دقیق تعیین شود.
• برای پاشیدن یکنواخت مواد شیمیایی بایستی تمام سطح مزرعه از آب پوشیده باشد.
• پس از مصرف علف کش برای اطمینان از تنظیم آب بایستی آبیاری را تحت نظر گرفت.
برچسب نوشته های روی بسته علف کش را برای آشنایی با حفاظت شیمیایی مطالعه کرد.
علف های هرز مزارع برنج
علف های هرز گیاهان ناخواسته و نامطلوبی هستند که در استفاده از منابع آب و خاک برای انسان مزاحمت ایجاد می کنند. تعداد زیادی از این گونه های گیاهی نامطلوب در مزارع برنج رویش دارند که میزان محصول را هم از نظر اقتصادی و هم از نظر بیولوژیکی به طور چشمگیری کاهش می دهند. علف های هرز در مزارع از نظر نیازهای رشدی مانند بهره گیری از نور خورشید، مواد معدنی، آب و فضا با برنج به رقابت می پردازند. علف های هرز با جذب بخش عمده ای از مواد غذایی خاب در نیازهای رشدی گیاه زراعی محدودیت ایجاد می کنند. گیاهان زراعی در رقابت با آن ها به خاطر ازدست دادن ذخایر غذایی خود که به روند رشدی آن ها کمک می کنند، به طور معنی داری خسارت می بینند.
سازگاری فراوان
علف های هرز به علت نقش پذیری فنوتایپی وسیع شان، هم در خاک های فقیر و هم مرغوب از قدرت سازگاری بالایی برخوردارند. سازگان ریشه ای عمیقشان در جذب مقادیر زیادی از مواد غذایی و آب در حجم بزرگی از خاک به آن ها کمک می کنند. اختصاصاتی مانند درجه فتوسنتزی بالا، جذب آب کافی و مواد غذایی لازم باعث می شود تا در رقابت با گیاه زراعی در موقعیت برتری قرار گیرند.
رقابت شدید
مواد غذایی یکی از عوامل محدود کننده اولیه ای در برنج های باتلاقی است. تخمین زده می شود که برای تولید یک تن بیوماس برنج، به جذب حدود 8 کیلوگرم N، 5/1 کیلوگرم P2O5 و 10 کیلوگرم K2O از خاک نیاز است. رشد شدید علف های هرزدر مرحله اولیه رشد گیاه زراعی به دلیل نقصان مواد غذایی خاک، پنجه زنی گیاه برنج را کاهش می دهند. تنش آب در مزارع آبیاری بارانی یک مشکل اساسی است. خصوصیاتی مانند رشد سریع، تحمل وتنش آبی علف های هرز به آن ها کمک می کند تا سازگاری غالب داشته باشند. بعضی از علف های هرز ممکن است با تولید ترکیبات شیمیایی آللوپاتی از راه ریشه یا با تجزیه بافت های گیاه، در رشد برنج تأثیر معکوس داشته باشند. بیش تر علف های هرز پناهگاه و محل های تکثیر حشرات و میکروب ها بوده و تأثیر منفی در میزان محصول دارند.
رقابت شدید برنج های محلی با علف های هرز
گیاهان زراعی و علف های هرز در استفاده از مواد غذایی خاک، آب، نور خورشید و اکسیژن هوا با هم به رقابت می پردازند. رقابت آن ها هنگامی آغاز می شود که گیاه زراعی و علف های هرز در محیط بسته و درمجاورت همدیگر برویند و هنگامی که فراهم کردن هر عامل ضروری رشد مورد نیاز آن پائین بیاید و بتواند چیرگی زیستگاهی گیاه زراعی را متوقف سازد و توانایی باززایشی گیاه برنج را کاهش دهد.
کولتیوارهای برنج های محلی نیتروژن و مواد غذایی دیگر را به مقدار زیاد از خاک جذب می کنند. سازگان ریشه ای آن ها توسعه یافته، در حجم بیش تری از خاک پخش شده و برای دست رسی به مواد غذایی با علف های هرز رقابت می کنند. میزان جذب بالای مواد نیتروژنی در مراحل اولیه رشد یکی از مهم ترین علائم مشخصه کولتیوارهای محلی قابل رقابت با مزاحمت علف های هرز است. ولی، کولتیوارهای جدیدی که دارای برگ های راست عمودی می باشند، به نور دست رسی پیدا می کنند و در جذب کودهای نیتروژنی بیش تری نسبت به کولتیوارهای قدبلند محلی از خود نشان می دهند. سازگاری کولتیوارهای قد کوتاه و افزایش مصرف کود عموما به افزایش رشد علف های هرز منجر می گردد. بنابراین، کاهش چشمگیر میزان محصول کولتیوارهای اصلاح شده حاصل رقابت با علف های هرز است.
خاک محل نگهداری بذور علف های هرز
مزارع برنج ذخیرگاه مناسب و سازگار بذر علف های هرز است. حفاظت حدود 800 میلیون بذر علف هرز در خاک یک هکتار زمین تا عمق 15 سانتی متر تخمین زده شده است. این بذرها جوانه می زنند، رشد می کنند و در طی چندین مرحله رقابت با برنج به دوره زندگی خود را کامل می کنند. در حدود 350 گونه علف هرز مزارع برنج را آلوده کرده اند، و در میان آن ها 18 گونه زیانبار شناخته شده است که شامل تعدادی علف های هرز چمنی، اوریاسلام و برگ پهن هستند.
عرصه های رقابت علف های هرز با برنج
نوع رقابت بین برنج و علف هرز برای رویش ذخایر، اولا به ماهیت علف هرز و تراکم آن بستگی دارد. علف های هرز چمنی برسر آب و مواد غذایی معدنی خاک با هم رقابت می کنند. آن ها دارای سازگان ریشه های موئین فراوانند. دوما رقابت برای دریافت نور دراین حالت اهمیت دارد.به طور مشابه، اوریاسلام در رقابت بر سر جذب مواد غذایی خیلی سر سخت است. ریشه های اوریاسلام در منطقه غذایی سطح خاک غلبه یافته و مانع جریان مواد غذایی به ریشه گیاه زراعی می شود. علاوه براین، بعضی از گونه های اوریاسلام مواد شیمیایی ترشح می کنند که مانع رشد گیاه زراعی است. به علت دارا بودن برگ های نازک رقابت آن برای نور مردود است.
علف های هرز برگ پهن، با ریشه های عمیق، مواد غذایی لایه های زیرین خاک را جذب می کند، ولی ریشه های برنج سطحی بوده و قدرت رقابت پذیری بیش تری نسبت به علف های هرز برگ پهن دارد. علاوه براین، برگ پهن ها به دلیل سطح برگ بزرگ تر و ضخامت پهنک بیش تر، سطح برنج را پوشش داده و بر روی آن سایه بان زده و مانع رسیدن نور کافی به برگ برنج می شوند. در نتیجه، در سنتز ترکیبات غذایی دانه برنج تأثیر معکوسی برجای می گذارند.
استعداد تنکارشناختی شدید علف های هرز
درطبیعت، مسیر فتوسنتزی C4 سازگان مستعدی برای جذب انیدرید کربنیک هوا و تثبیت آن در برگ است. علف های هرز C4 عبارتند از: جنس تاج خروس ( Amaranthus spp.)، پنجه مرغی ( Cynodon doctylon)، اوریاسلام ( Cyperus rotundus)، علف خرچنگ یا مرغ ( Digitaria spp.)، سوروف ( Echinochloa spp). علف های هرز C4 دارای استعداد مصرف آب و نیتروژن زیاد بوده و در شرایط دیم همراه با نور خورشید قدرت رقابت بیش تری دارند. گیاه برنج دارای مسیر C3 بوده و در رقابت با علف های هرز C4 دچار محدودیت می گردند.
علف های هرز C4 در شرایط غوطه ور نیز که فتوسنتز آن ها بر طبق مسیر کلوین انجام می شود، ممکن است غالب گردند. علف های هرز C3 که معمولا در مزارع برنج باتلاقی یافت می شوند، عبارتند از: اوریاسلام ( Cyperus diformis)، برنج هرز ( Oriza barthii)، Ipomoea aquatcas, Monochoria Vaginalis, Sphenoclea zeylanica, Eichormia crassipes, Fimbristylis milliaceae .
هریک تن دانه برنج با کلش حدود 16 کیلوگرم نیتروژن، 3 کیلوگرم فسفر و 17 کیلوگرم پتاس را از خاک خارج می سازد. اگرچه علف های هرز C3 2 تا 3 برابر بیش تر این مواد غذایی را از محیط اطراف ریشه برنج جذب نموده و در رشد گیاه زراعی تأثیر می گذارند.
مرحله رقابت علف های هرز
رقابت علف های هرز بحرانی ترین دوره مراحل رشد اولیه گیاه برنج است. بنابراین، کنترل آن ها در این مرحله برای افزایش میزان محصول برنج اهمیت فراوانی دارد. به طوری که وجین اول برنج در یک سوم دوره رشد برنج، از آن حفاظت به عمل می آورد.
ارزش اجتماعی
یک هکتار مزرعه برنج به حدود 800 – 100 ساعت کار نیاز می باشد، که به تراکم علف هرز و نوع کشت بستگی دارد. کمبود نیروی کار درمناطق روستایی از جاذبه زراعت برنج می کاهد و استقرار صنایع در شهرک ها و شهرها باعث مهاجرت نیروی کار به مناطق شهری جهت دست یابی به مزد بیش تری می شود. نیروی کار جوان در مناطق روستایی به علت تغییرارزش روانشناسی علاقه ای به کار در مزارع گل آلود برنج از خود نشان نمی دهد.
دیدگاه ها