مروری بر مزایا و معایب سیستم آبیارى قطره‌اى
آبیارى قطره‌اى با دیگر سیستمهای آبیاری تفاوتهای زیادی دارد، زیرا در این نوع سیستم فقط یک نقطه یا مساحت بسیار کمی از مزرعه ابیارى مى‌شود. در سیستم دیگری از سیستمهای آبیاری که به سیستم آبیاری میکرو موسوم است نیز سطح محدودی از مزرعه آبیاری میشود اما این دو سیستم با هم تفاوتهایی دارند که نباید این دو را با هم اشتباه گرفت .در آبیارى میکرو فواره‌هاى کوچک و یا وسایل دیگرى مانند میکروجت در نزدیکى سطح خاک قرار مى‌گیرد تا آب در فضاى کوچکى پخش شود. اصول طراحى این دو سیستم آبیاری تا اندازه‌اى مشابه یکدیگر هستند ولی نه کاملا.
سیستم آبیاری قطره ای در ابتدا تنها برای باغ های میوه که در آن فاصله درخت‌ها زیاد است طراحى شد زیرا در سیستم آب تنها در نزدیکى منطقه توسعه ریشه‌ها به زمین داده مى‌شود تا مساحت کوچکى از سطح خاک خیس شود.. پس از موفقیت این سیستم در درخت‌هاى میوه ، در زراعت‌هاى ردیفى هم به‌کار گرفته شد.
مهمترین تفاوت آبیارى قطره‌اى با سایر روش‌هاى آبیارى در این است که بین تبخیر- تعرق و مقدرا آبى که به زمین داده مى‌شود در یک دوره محدود ۲۴ تا ۷۲ ساعته توازن برقرار است. این امر باعث مى‌شود تا با توجه به محدود بودن ظرفیت سیستم‌هاى قطره‌اى نیاز آبى گیاه در این دوره به دقت تخمین زده شود. در شکل(تانسیومترهاى نصب شده در عمق‌هاى مختلف خاک در نزدیک خط لوله آبیارى قطره‌اى به منظور تعیین وضعیت رطوبتى خاک)مشاهده مى‌شود که براى تعیین وضعیت رطوبت خاک در عمق‌هاى مختلف از تانسیومتر استفاده شده است.
معایب آبیارى قطره‌اى
در طراحى سیستم‌هاى آبیارى قطره‌اى و به‌خصوص در هنگام مقایسه این روش با سایر روش‌هاى آبیارى مى‌بایست به بعضى نکات توجه شود. به‌طور کلى هزینه‌هاى سرمایه‌گذارى اولیه در آبیارى قطره‌اى به‌مراتب بیشتر از سایر روش‌ها است. هنوز آمار و اطلاعات دقیقى از اینک هزینه‌هاى سرمایه‌گذارى درآبیارى قطره‌اى به چه میزان نسبت به سایر روش‌ها فزونى دارد در اختیار نمى‌باشد، زیرا در اکثر کشورها روش‌هاى آبیارى قطره‌اى با یارانه دولت‌ها طراحى و اجرا مى‌شود و لذا بخش زیادى از هزینه‌ها در نظر گرفته نمى‌شود، حال آنکه اگر یک نفر در بخش خصوصى بخواهد به چنین کاى دست بزند مى‌بایست این هزینه‌ها را پرداخت نماید.
چون درآبیارى قطره‌اى آب به مقدار مشخص و به اندازهٔ نیاز گیاه به زمین داده مى‌شود مى‌بایست در برآورد نیاز آبیارى دقت شده و سیستم طورى طراحى شود که شار در قطره چکان‌ها فقط در دامنه بسیار محدودى تغییر کند. این امر نیاز به تکنولوژى پیچیده‌اى دارد که تأمین و راهبرى آن در حال حاضر مشکل است. بنابراین کاربرد این سیستم تنها در جاهایى توصیه مى‌شود که هزینه‌هاى تسطیح زیا بوده و یا آنکه مقدرا آب بسیار محدود باشد.
مزایاى آبیارى قطره‌اى
ابیارى قطره‌اى مانند روش‌هاى دیگر آبیارى داراى محاسن و معایبى است. از مزایاى آبیارى قطره‌اى این است که به دلیل برقرار شدن توازن بین تبخیر-تعرق و مقدار آبیارى از هدر رفتن آب به‌صورت رواناب سطحى یا نفوذ عمقى جلوگیرى مى‌شود و چون فقط محدوده کوچکى از خاک آبیارى مى‌شود از رشد علف‌هاى هرز در نقاطى که آبیارى نمى‌شود جلوگیرى بعمل مى‌آید.
مطالعات نشان داده است که نسبت تولید به ازاء هر واحد آب مصرفى در آبیارى قطره‌اى نسبت به سایر روش‌ها بیشتر است. دلایل زیادى براى این موضوع مى‌توان برشمرد. یکى اینکه در روش قطره‌اى چون آبیارى به‌طور مداوم و یا به‌دفعات زیاد صورت مى‌گیرد، رطوبت خاک همواره بالا است و گیاه تحت تنش آبى قرار نمى‌گیرد دو اینک به دلیل محدود بودن سطح آبیارى رشد علف‌هاى هرز که معمولاً در رقابت با گیاه قرار مى‌گیرند صورت نمى‌پذیرد. البته باید توجه داشت که تمام مطالعات نشان‌دهنده افزایش محصول به ازاء هر واحد آب مصرفى نیست بلکه برخى مطالعات نیز نشان داده‌اند که در این رابطه تفاوتى بین آبیارى قطره‌اى و سایر روش‌ها وجود نداذد. ار مزایاى دیگر آبیارى قطره‌اى این است که این روش مى‌تواند در زمین‌هایى که براى سایر روش‌ها امکان پیاده شدن نیست به‌کار گرفته شود نمونه‌اى از این نوع زمین‌ها در شکل (دریک زمین پست و بلند و سنگلاخى آبیارى قطره‌اى پیاده شده و درخت‌هاى میوه آبیارى مى‌شوند. آبیارى این زمین با سایر روش‌ها به سادگى امکان‌پذیر نمى‌باشد) نشان داده شده است.
آبیارى قطره‌اى با دیگر سیستمهای آبیاری تفاوتهای زیادی دارد، زیرا در این نوع سیستم فقط یک نقطه یا مساحت بسیار کمی از مزرعه ابیارى مى‌شود. در سیستم دیگری از سیستمهای آبیاری که به سیستم آبیاری میکرو موسوم است نیز سطح محدودی از مزرعه آبیاری میشود اما این دو سیستم با هم تفاوتهایی دارند که نباید این دو را با هم اشتباه گرفت .در آبیارى میکرو فواره‌هاى کوچک و یا وسایل دیگرى مانند میکروجت در نزدیکى سطح خاک قرار مى‌گیرد تا آب در فضاى کوچکى پخش شود. اصول طراحى این دو سیستم آبیاری تا اندازه‌اى مشابه یکدیگر هستند ولی نه کاملا.
سیستم آبیاری قطره ای در ابتدا تنها برای باغ های میوه که در آن فاصله درخت‌ها زیاد است طراحى شد زیرا در سیستم آب تنها در نزدیکى منطقه توسعه ریشه‌ها به زمین داده مى‌شود تا مساحت کوچکى از سطح خاک خیس شود.. پس از موفقیت این سیستم در درخت‌هاى میوه ، در زراعت‌هاى ردیفى هم به‌کار گرفته شد.
مهمترین تفاوت آبیارى قطره‌اى با سایر روش‌هاى آبیارى در این است که بین تبخیر- تعرق و مقدرا آبى که به زمین داده مى‌شود در یک دوره محدود ۲۴ تا ۷۲ ساعته توازن برقرار است. این امر باعث مى‌شود تا با توجه به محدود بودن ظرفیت سیستم‌هاى قطره‌اى نیاز آبى گیاه در این دوره به دقت تخمین زده شود. در شکل(تانسیومترهاى نصب شده در عمق‌هاى مختلف خاک در نزدیک خط لوله آبیارى قطره‌اى به منظور تعیین وضعیت رطوبتى خاک)مشاهده مى‌شود که براى تعیین وضعیت رطوبت خاک در عمق‌هاى مختلف از تانسیومتر استفاده شده است.
معایب آبیارى قطره‌اى
در طراحى سیستم‌هاى آبیارى قطره‌اى و به‌خصوص در هنگام مقایسه این روش با سایر روش‌هاى آبیارى مى‌بایست به بعضى نکات توجه شود. به‌طور کلى هزینه‌هاى سرمایه‌گذارى اولیه در آبیارى قطره‌اى به‌مراتب بیشتر از سایر روش‌ها است. هنوز آمار و اطلاعات دقیقى از اینک هزینه‌هاى سرمایه‌گذارى درآبیارى قطره‌اى به چه میزان نسبت به سایر روش‌ها فزونى دارد در اختیار نمى‌باشد، زیرا در اکثر کشورها روش‌هاى آبیارى قطره‌اى با یارانه دولت‌ها طراحى و اجرا مى‌شود و لذا بخش زیادى از هزینه‌ها در نظر گرفته نمى‌شود، حال آنکه اگر یک نفر در بخش خصوصى بخواهد به چنین کاى دست بزند مى‌بایست این هزینه‌ها را پرداخت نماید.
چون درآبیارى قطره‌اى آب به مقدار مشخص و به اندازهٔ نیاز گیاه به زمین داده مى‌شود مى‌بایست در برآورد نیاز آبیارى دقت شده و سیستم طورى طراحى شود که شار در قطره چکان‌ها فقط در دامنه بسیار محدودى تغییر کند. این امر نیاز به تکنولوژى پیچیده‌اى دارد که تأمین و راهبرى آن در حال حاضر مشکل است. بنابراین کاربرد این سیستم تنها در جاهایى توصیه مى‌شود که هزینه‌هاى تسطیح زیا بوده و یا آنکه مقدرا آب بسیار محدود باشد.
مزایاى آبیارى قطره‌اى
ابیارى قطره‌اى مانند روش‌هاى دیگر آبیارى داراى محاسن و معایبى است. از مزایاى آبیارى قطره‌اى این است که به دلیل برقرار شدن توازن بین تبخیر-تعرق و مقدار آبیارى از هدر رفتن آب به‌صورت رواناب سطحى یا نفوذ عمقى جلوگیرى مى‌شود و چون فقط محدوده کوچکى از خاک آبیارى مى‌شود از رشد علف‌هاى هرز در نقاطى که آبیارى نمى‌شود جلوگیرى بعمل مى‌آید.
مطالعات نشان داده است که نسبت تولید به ازاء هر واحد آب مصرفى در آبیارى قطره‌اى نسبت به سایر روش‌ها بیشتر است. دلایل زیادى براى این موضوع مى‌توان برشمرد. یکى اینکه در روش قطره‌اى چون آبیارى به‌طور مداوم و یا به‌دفعات زیاد صورت مى‌گیرد، رطوبت خاک همواره بالا است و گیاه تحت تنش آبى قرار نمى‌گیرد دو اینک به دلیل محدود بودن سطح آبیارى رشد علف‌هاى هرز که معمولاً در رقابت با گیاه قرار مى‌گیرند صورت نمى‌پذیرد. البته باید توجه داشت که تمام مطالعات نشان‌دهنده افزایش محصول به ازاء هر واحد آب مصرفى نیست بلکه برخى مطالعات نیز نشان داده‌اند که در این رابطه تفاوتى بین آبیارى قطره‌اى و سایر روش‌ها وجود نداذد. ار مزایاى دیگر آبیارى قطره‌اى این است که این روش مى‌تواند در زمین‌هایى که براى سایر روش‌ها امکان پیاده شدن نیست به‌کار گرفته شود نمونه‌اى از این نوع زمین‌ها در شکل (دریک زمین پست و بلند و سنگلاخى آبیارى قطره‌اى پیاده شده و درخت‌هاى میوه آبیارى مى‌شوند. آبیارى این زمین با سایر روش‌ها به سادگى امکان‌پذیر نمى‌باشد) نشان داده شده است.
دیدگاه ها