مهم ترین آفات ذرت در ایران

  • تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۵/۲۳
  • بازدید : ۹۷۱۳
کرم ذرت
معرفی آفت
از آفات مهم ذرت می باشد که در مناطق جنوبی و مرکزی کشور انتشار داشته و دارای میزبانهای متعددی می باشد که همواره ذرت خوشه ای، ذرت، نیشکر و سودان گراس را به سایر میزبانها ترجیح می دهد.
زیست شناسی
زمستان را به صورت لارو کامل در جوانه های جانبی بوته درون شاخه ها و داخل ساقه ذرت باقی مانده و در مزارع به سر می برد. در شرایط مساعد و در اواخر بهار لارو تبدیل به شفیره شده و سپس حشرات کامل ظاهر می شوند. حشرات ماده بعد از آمیزش با نر تخمهای خود را به تعداد زیاد تا 400 عدد در دسته های متعدد (8-4) در زیر غلاف برگهای ذرت و یا نیشکر و سایر میزبانها قرار می دهند. دورة جنینی تخم حدود 10-7 روز، سپس لاروهای جوان خارج می گردند. لاروهای جوان فعالیت خود را تقریباً در کنار هم و با تغذیه از برگهای جوان و نزدیک به محل غلاف که در ضمن قسمت ترد و نازک نیز می باشد، شروع می کنند. لاروها تقریباً از سن دوم توانائی نفوذ به داخل ساقه را پیدا می کنند. لاروهای سن آخر (سن پنجم) معمولاً قبل از شفیره شدن مراحل پیش شفیرگی را پشت سر می گذارند و در این مرحله لارو با استفاده از بزاق دهان و فضولات خود پیله مخصوص ایجاد می کند. سپس درون آن به شفیره تبدیل می شود. محل شفیره شدن معمولاً بین علف، برگهای خشک شده و ساقه یا در داخل دالان تغذیه یا زیر پوست بلال و یا درون خوشه و حتی کاکل ذرت و درون گل آذین نر می باشد. بعد از مدت کوتاهی با توجه به حرارت دورة شفیرگی پایان می یابد و حشرات کامل سزامیا در دو جنس نر و ماده ظاهر می شوند. در هر حال نرها زودتر از ماده ها به پرواز در می آیند و در جست و جوی ماده ها شبها فعالیت می کنند. ماده ها بعد از جفت گیری اغلب در ایام شب به تخم ریزی در زیر غلاف برگ می پردازند . در شرایط مساعد فصل زراعی یک دوره نشو و نمای فردی سزامیا از مرحله تخم تا ظهور حشره کامل از 45-40 روز به طول می انجامد. به طور کلی سزامیا آفت چند نسلی است و با توجه به منطقه در سال از 3 تا 5 نسل متوالی در سطح فلات ایران ایجاد می کند. در مزارع ذرت استانهای اصفهان و تهران 3.5-3 نسل، در خوزستان 5-4 نسل دارد .
نحوه خسارت
لاروهای سنین اولیه بیشتر از برگهای تازة فوقانی بوته ذرت تغذیه نموده و آنها را سوراخ سوراخ می کند. حملة آفت به مزارع ذرت مصادف با تشکیل گل آذرین نر و قبل از ظهور آن است.
لاروها با سوراخ کردن برگهای در بر گیرنده گل آذرین وارد آن شده و از گلهای نر تغذیه می کنند. هر گاه تغذیه از پایة گل آذین صورت بگیرد. باعث خشک شدن آن می گردد. قطع کردن پایه گل آذین سبب خشک شدن آن شده که از دور نمایان است. گاهی لاروها موفق به خشک کردن گل آذین نشده و با تغذیه از گلهای نر در ساقة آن نفوذ می کنند. اگر تخم ریزی روی غلافهای جانبی بوته انجام گیرد، لاروها از همان محل وارد ساقه می گردند. تعدادی از لاروها وارد خوشة بلال شده و از آن تغذیه می کنند. ورود لارو به خوشه گاهی از قسمت فوقانی صورت می گیرد که در اثر تغذیه از کاکل ذرت باعث قطع آنها می گردد و سرانجام لارو خود را به دانه ها رسانیده و ضمن تغذیه از آنها وارد چوب بلال می شوند. ورود لارو به خوشه همیشه از قسمت فوقانی صورت نگرفته و گاهی با تغذیه و سوراخ کردن برگهای پوشش بلال وارد آن شده و از آن تغذیه می کند. حرکت لاروها در داخل ساقه مسیر مشخصی ندارد. گاهی از بالا به پائین و گاهی از پائین به بالا حرکت می کند ولی کمتر به قسمت طوقه گیاه نزدیک می شود.
* برگ خوار چغندر قند
لارو این آفت همه چیز خوار ( پولی فاژ ) است و یکی از آفات مهم چغندر قند می باشد و در بعضی از مناطق کشور نظیر استان های شمالی خسارت زیادی به ذرت وارد می آورد .
مبارزه – علاوه بر مبارزه زراعی و کشت به موقع محصول از فسدرین 24 % به میزان 2 لیتر ، تیودان 35 % به میزان 5/2 لیتر ، دیپترکس 50 % به میزان 2 تا 3 لیتر و آزودرین 24 % به میزان 5/2 تا 3 لیتر در هکتار به محض تفریخ اکثریت تخم ها می توان استفاده نمود .
مناطق انتشار – تقریبا ً در تمام مناطق ذرت کاری ایران انتشار دارد .
خسارت – برگ ها به صورت توری در آمده و سفید می شوند ، ولی در مراحل بعدی تغذیه لارو ها ، برگ ها به صورت مشبک در می آیند .
پروانه تک نقطه ای برنج
معرفی آفت
در بیشتر کتابهای قدیی فارسی زیر گونة Ostrinia nubilalis nubilalis که موسوم به ساقه خوار اروپایی (European corn borer) می باشد به عنوان ساقه خوار ذرت معرفی شده است. اما تحقیقات انجام شده نشان می دهد که زیر گونة Ostrinia nubilalis sub sp. Persicae که آن را می توان تحت عنوان ساقه خوار ایرانی ذرت معرفی نمود. در کشور ما فعالیت دارد و تاکنون از مناطق شمالی کشور در استانهای گیلان، مازندران و گلستان گزارش شده است.
کنترل
الف - کنترل شیمیایی :
1- مونوکروتوفوس SL40% و 2لیتر 3-2 نوبت به محض ظهور آفت
2- فوزالن EC35% و 3لیتر درهکتار
ب - مبارزه بیولوژیک : این آفت دارای دشمنان طبیعی گوناگونی می باشد که در اینجا به مهمترین آنها اشاره می شود:
پارازیتوئید تخم
پارازیتوئید لارو
پارازیتوئید شفیره
ج - مبارزه زراعی : با توجه به اینکه زمستان گذرانی آفت در درون ساقه باقی مانده گیاهان میزبان از سال قبل می باشد باید توجه باشد برداشت محصول از قسمتهای پائینی گیاه انجام گیرد و همچنین بقایای گیاهی نیز جمع آوری و سوزانده شود
خسارت – تمام قسمت های نرم برگ ها را خورده و فقط رگبرگ اصلی را باقی می گذارند . این حشره طغیان دوره ای دارد . خسارت این آفت روی ذرت در استان گیلان شدید است .
مبارزه – در مزارع پرعلف ، خسارت آن زیاد است . خشک کردن باتلاق ها ، مرداب ها و آبگیرها توصیه می شود . سموم فسفره هنگامی که لارو های سن یک مشاهده می شوند . روی آفت مؤثر هستند . چون لاروها هنگام روز غالبا ً در پای بوته ها و زیر علف ها مخفی می شوند لذا باید میزان آب مصرفی در هکتار را هنگام سم پاشی بالا برد .
مناطق انتشار – در استان های گیلان و مازندران به شدت پراکنده می باشد .
طرز خسارت و گیاهان میزبان
آفت پلی فاژ بوده که حدود 200 گونه میزبان برای آن گزارش شده است که دارای ترجیح میزبانی به گیاهان ذرت (به خصوص ذرت دانه ای)، برنج و گندم داشته و علاوه بر این به گیاهان جو، چاودار، پنبه، سویا، آفتابگردان، گوجه فرنگی، سیب زمینی، کنف و… و همچنین تعداد زیادی گیاهان خودرو (علفهای هرز) حمله نمودکه که در این میان یک نوع ترجیح میزبانی به گرامینه های وحشی و همچنین علف هرز مستک Xanthium strumarium دارد و علاوه بر این علف هرز، روی یولاف وحشی، لویی، نی معمولی، فالاریس، مَرغ، اویار سلام، گل گندمی، درمنه، کاسنی، تاج خروس، علف هفت بلند، سلمه تره، سیب زمینی ترشی، سوروف، پنیرک، گاوپنبه، ارزن وحشی و تاج ریزی که در حاشیة مزارع و کانالهای آبیاری دیده می شود، فعالتی دارد. لارو آفت مذکور از قسمتهای مختلف گیاه میزبان نظیر برگ، ساقه، بلال (بویژه بلال) تغذیه نموده و خسارت می زند.
زیست شناسی
این آفت 3 تا 3.5 نسل در سال داشته و زمستان را به صورت لارو و اغلب در سن پنجم آن، در داخل ساقه های باقی مانده در مزرعه و یا در خارج از آن و داخل ساقه میزبانهای ثانوی (به ویژه مستک و نی) گذرانده و لاروهای زمستان گذران آن از اواسط بهار تبدیل به شفیره شده و بعد از یک تا دو هفته حشرات کامل نسل زمستان گذران به پرواز در آمده و از اواخر اردیبهشت ماه تا اواسط خرداد ماه بسته به شرایط جوی در مزارع گندم و مزارع ذرت زود کاشت و یا روی سایر میزبانها تخم ریزی می کنند. اصولاً این حشره شب پرواز بوده و ماده ها بیشترین تخم ریزی خود را در ساعات غروب و یا نزدیک نیمه شب انجام می دهند ولی دارای رفتار فعالتی در روز حتی در شرایط آفتابی نیز می باشند و در این مرحله از فعالیت اغلب روی گل ها نشسته و از نوش آنها تغذیه می کنند. همچنین در مزارع ذرت انبوه و سایه دار، تخم ریزی ماده ها در ایام روز نیز مشاهده شده است. ماده ها در طول عمر خود چندین بار جفت گیری و تخم ریزی می کنند و هر بار به طور معمول 200-20 عدد تخم عدسی شکل خود را در کنار هم و به طور ردیفی و جمعی اغلب در کنار رگبرگ اصلی و بیشتر در سطح برگهای میانی بوته ها و تا اندازه ای نزدیک غلاف قرار می دهند. دورة جنینی سپس لاروهای جوان خارج می شوند. لاروها ابتدا از برگهای ترد و لطیف گیاه تغذیه نموده و بعد ساقه یا بلال را سوراخ نموده و وارد گیاه می شود. مدت رشد در مرلحه لاروی نیز برای نسلهای فعال در بهار و تابستان به ترتیب به طور متوسط 30-25 روز محاسبه شده است. به طور کلی در منطقه شمال دورة نشو و نمای فردی در مراحل تخم، لارو، شفیره و حشره کامل در دو نسل بهاره و تابستان شروع می شود تحت تأثیر تغییرات جوی منطقه در پائیز طولانی شده و از 2 ماه تا 8 ماه به طول می انجامد. بنابراین لاروهای زمستانگذران بعد از سپری کردن حدود 8 ماه در بهار سال آینده تبدیل به شفیره و سپس حشرات کامل ظاهر می شوند.
شب پره زمستانی
این آفت در اکثر مناطق ایران که ذرت کاشته می شود وجود دارد .
خسارت – لاروهای این پروانه از پارانشیم برگ تغذیه کرده و در محل طوقه سبب قطع ساقه و آوند ها می گردند که در نتیجه بوته های قطع شده به زمین می افتد . خسارت این آفت در مزارع ذرت کرج تا 10 درصد تخمین زده شده است .
مبارزه – مبارزه زراعی نظیر از بین بردن بقایای محصول و علف های هرز ، شخم و یخ آب در کاهش آفت مؤثر می باشد .
مبارزه شیمیایی با استفاده از آلدرین 40 % به میزان 5/2 تا 3 لیتر خالص در هکتار قبل از کاشت و یا بعد از کاشت و قبل از جوانه زدن می باید انجام شود . هم چنین طعمه پاشی با گامکسان ، سم پاشی با دیپترکس 50 % به میزان 2 لیتر در هکتار هنگام تفریخ تخم ها و یا استفاده از توکسافن به میزان 5/2 تا 3 لیتر برای ذرت دانه ای در هر هکتار توصیه می گردد .
کرم قوزه یا کرم بلال
این آفت میزبان های متعددی دارد ولی بیش از همه ذرت ، پنبه و گوجه فرنگی را مورد حمله قرار می دهد . خسارت این آفت در سال های اخیر روی ذرت رو به فزونی گذاشته و در اکثر مناطق ذرت کاری جزء آفات اقتصادی به حساب می آید .
مبارزه – شخم عمیق پاییزه و یخ آب زمستانه باعث از بین رفتن ذخیره زمستانی آفت شده و از انبوهی جمعیت در سال بعد خواهد کاست . سموم شیمیایی کم دوام مانند دیپترکس 80 % به نسبت 5/1تا 2 کیلوگرم در هکتار توصیه می شود . سموم دیگری نظیر فسدرین 24 % به میزان 5/2 لیتر ، گوزاتیون ۵/۲ لیتر ، آرودرین 24 % به میزان 5/2 لیتر نیز توصیه شده اند . موقع مبارزه هنگامی است که اکثر تخم ها تفریخ شده و لارو ها وارد میوه نشده باشند .
خسارت – در مراحل اولیه رشد نبات سوراخ های تقریبا ً گرد روی برگ های جوان ایجاد و در مراحل بعدی از گل آذین نر ، نوک بلال و دانه ها تغذیه می کنند .
مناطق انتشار – در اکثر مناطق ذرت کاری به خصوص در استان های مازندران و گیلان و در اردبیل ( دشت مغان ) انتشار دارد .
پروانه گاما
لارو ها دارای سه جفت پای سینه ای بوده و مانند لارو های پروانه های خانواده Geometridae وجبی راه می روند ( اصطلاحی است در مورد راه رفتن لارو پروانه های این خانواده . ) .
مبارزه – مبارزه شیمیایی که علیه سایر آفات ذرت انجام می گیرد ، جمعیت این آفت را نیز کنترل می نماید ، زیرا لارو های این پروانه نسبت به سموم فسفره خیلی حساس می باشند . در صورتی که احتیاج به مبارزه جداگانه علیه این آفت باشد می توان از لبایسید 50 % به میزان 5/2 لیتر ، فسدرین 24 % به میزان 2 لیتر و یا از سمومی که بر علیه برگ خوار چغندر قند به کار می روند ، هنگامی که لارو های سنین اولیه ظاهر می شوند استفاده کرد .
مناطق انتشار – این آفت به طور وسیع در اکثر مناطق ذرت کاری کشور انتشار داشته و لارو آن معمولا ً به طور مخلوط با لارو سایر پروانه ها روی ذرت فعالیت دارد .
خسارت – از تمام قسمت های برگ تغذیه می کنند .

دیدگاه ها


اگر تصویر خوانا نیست اینجا کلیک کنید

همزمان با تأیید انتشار دیدگاه من، به من اطلاع داده شود.
* دیدگاه هایی كه حاوي توهين است، منتشر نمی شود.
* لطفا از نوشتن دیدگاه های خود به صورت حروف لاتين (فينگليش) خودداري نماييد.