علف های هرز - تیرهٔ آلالگان ( Ranunculaceae )

  • تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۵/۲۳
  • بازدید : ۱۱۸۶
گیاهان این تیره علفى یا بالارونده هستند، برگ‌هاى آنها متناوب، ساده یا مرکب و اغلب داراى بریدگى‌هاى عمیق یا رشته‌اى و بدون گوشواره هستند. گل‌آذین به‌صورت‌هاى مختل، گل‌ها دو جنسی، منظم یا نامنظم، گلپوش و پرچم پائینی، هر گل شامل ۳ تا ۶ و معمولاً ۵ عدد کاسبرگ، ۲ تا تعداد زیادى و معمولاً ۵ عدد گلبرگ دارد .
شرح خصوصیات مهمترین علف‌هاى هرز موجود در این تیره به قرار زیر است:
- سرخک - آدونیس - قطره خونى
محل رشد و پراکنش
این علف هرز در محصولات زراعى مختلف، حاشیه نهرها، جاده‌ها، باغ‌ها و زمین‌هاى بایر به وفور یافت مى‌شود.
گیاه کامل
- اندام‌هاى زایشى :
گل‌ها منفرد، به قطر ۲ تا ۴ سانتى‌متر و شامل گلبرگ‌هائى قرمزرنگ، به‌ندرت زردرنگ با رگه‌هاى برجسته سیاه، باریک و سرنیزه‌اى شکل و به طول ۷ تا ۱۵ میلى‌متر هستند. کاسبرگ‌ها متصل به گلبرگ‌ها بوده و در سطح خارجى کم و بیش پوشیده از کرک‌هاى متراکم و فراوان است. پرچم‌هاى گل‌ها به رنگ بنفش تیره هستند.
- اندام‌هاى رویشى :
گیاهى است یک‌ساله، ایستا و به ارتفاع ۲۰ تا ۵۰ سانتى‌متر که توسط بذر تکثیر مى‌یابد. ساقه این گیاه ساده یا منشعب و کرک‌دار است. برگ‌ها ساقه‌ آغوش، پنجه‌اى شکل، شامل ۳ تا ۴ لوب باریک، و کرک‌دار هستند.
گیاهچه
هیپوکوتیل و ساقه گیاهچه قرمز رنگ همراه با سایه‌هاى کم‌رنگ قهوه‌اى است. اولین برگ‌هاى حقیقى پنجه‌اى شکل است. برگ‌هاى بعدى ۲ تا ۳ قسمتى شده و در رأس ضعیف و باریک هستند.
میوه این گیاه فندقه، استوانه‌اى شکل، در انتهاء داراى نوک سیاه‌رنگ، سطح آن ناصاف، مشبک و اندازه آن ۵/۲ تا ۴ میلى‌متر است.
موسم گلدهى آدونیس اردیبهشت تا تیرماه است.
- زبان در قفا - زبان پس قفا - گل ملیچى
محل رشد و پراکنش
این گیاه خاک‌هاى سنگین و کم و بیش آهک را ترجیح مى‌دهد و بیشتر در محصولات زمستانه و مزارع غلاّت دیده مى‌شود. بذر آن از طریق بذر غلاّت، کاه و کلش و ادوات کشاورزى به نقاط دیگر منتقل شده و موجبات آلودگى زمین‌هاى زراعى دیگر را فراهم مى‌سازد.
گیاه کامل
- اندام‌هاى زایشى:
گل‌ها به رنگ بنفش متمایل به قرمز و مستقر بر روى دمگل‌هائى طویل‌تر از کاسه گل و یا کم و بیش برابر با کاسبرگ‌ها، به طول ۸ تا ۲۰ میلى‌متر و پوشیده از کرک‌هاى کوتاه و متراکم هستند. کاسبرگ‌هاى بالائى داراى مهمیزى به طول ۸ تا ۱۲ میلى‌متر هستند.
میوه شامل فولیکول‌هاى کرک‌دار، به طول ۱۵ تا ۲۲ میلى‌متر است که نوک آن قلاّب مانند و بسیار باریک و به طول ۱ تا ۵/۱ میلى‌متر است. بذر این گیاه به رنگ قهوه‌اى متمایل به قرمز و پوشیده از فلس‌هاى بسیار ریز و صفحه‌اى شکل است.
- اندام‌هاى رویشى :
گیاهى است یک‌ساله، ایستا و به ارتفاع ۱۵ تا ۵۰ سانتى‌متر که توسط بذر تکثیر مى‌یابد. ساقه آن معمولاً منشعب و در قسمت بالا داراى کرک‌هاى غدّه‌اى است. برگ‌ها به رنگ سبز روشن، معمولاً کرک‌دار، منقسم، ۲ تا ۴ بار تقسیم شده (معمولاً سه بار) که بیشتر اوقات تقسیمات آن داراى قطعات رشته‌اى و باریک هستند.
گیاهچه
لپه‌ها تخم‌مرغى شکل و داراى پایه‌اى کوتاه هستند. اولین برگ‌هاى حقیقى سه قسمت و تقسیمات آن تخم‌مرغى شکل است. برگ‌هاى بعدى تقسیماتى عمیق‌تر دارند.
موسم گلدهى این گیاه اردیبهشت تا خردادماه است.
- آلاله خزنده
- اندام‌هاى زایشى :
گل‌ها به رنگ زرد طلائی، با گل‌آذین منفرد و انتهائى است. کاسبرگ‌ها راست و دمگل‌هاى آنها شیاردار است. میوه به‌صورت فندقه‌هاى تخم‌مرغى شکل، صاف با نوک کوتاه، به تعداد زیاد که هر کدام به طول ۵/۲ تا ۳ و پهناى ۲ تا ۳ میلى‌متر هستند. هر شاخه گل‌دهنده قادر است ۱۰۰ تا ۱۵۰ بذر تولید کند و این بذرها قادر هستند در عمق ۵/۰ تا ۳۰ سانتى‌مترى خاک جوانه بزنند.
موسم گلدهى این گیاه اردیبهشت تا تیرماه است.
- اندام‌هاى رویشى :
گیاهى است چندساله، به ارتفاع ۲۰ تا ۶۰ سانتى‌متر که به‌وسیله بذر و استولن‌هائى که در سطح زمین مى‌خزند، تکثیر مى‌یابد. برگ‌هاى قاعده‌اى با تقسیمات عمیق خود به سه لوب مشخص تقسیم شده و داراى دمبرگى طویل هستند که به لوب وسطى متصل است. برگ‌هاى طول ساقه در قسمت بالاتر، کوچک، تقریباً بدون دمبرگ و با لوب‌هاى نامنظّم و قطعات سرنیزه‌اى مشاهده مى‌شوند. گیاه بالا کم و بیش بدون کرک است.
گیاهچه
لپه‌ها تخم‌مرغى شکل، متمایل به دایره، پایه‌دار و به طول ۵ تا ۷ میلى‌متر هستند. اولین برگ‌هاى حقیقى دایره‌اى شکل با لوب‌هاى پنجه‌اى که ابتدا یک سوم پهنک برگ داراى بریدگى است و سپس بریدگى‌ها عمیق‌تر شده و برگ‌ها را به بخش‌هاى بیشترى تقسیم مى‌کند. یعنى اولین برگ حقیقى داراى سه دندانه عمیق بوده و سپس هر کدام از آنها به چندین لوب تقسیم مى‌شوند و برگ‌ها داراى بریدگى‌‌هاى زیادى مى‌شوند. قسمت پائین برگ‌ها داراى کرک است.
گیاه کامل
- شاخ بر سر - گل آفتاب‌رو
محل رشد و پراکنش
این گیاه بیشتر در مناطق خشک و سنگلاخى رشد مى‌کند و در زمین‌هاى غیر قابل کشت و زمین‌هاى کشاورزى نیز مشاهده مى‌شود. در مزارع زعفران مى‌توان آن را به‌عنوان علف هرزى نه چندان مهم مشاهده کرد.
- اندام‌هاى زایشى :
گل‌ها منفرد، زردرنگ، به طول ۱۰ تا ۱۵ میلى‌متر که شامل گلبرگ‌هاى باریک هستند. میوه فندقه مرکّب، نسبتاً بزرگ و استوانه‌اى شکل است. فندقه‌ها داراى یک دانه منفرد بوده و هنگامى که مى‌رسند به حالت متصل به نهنج باقى مى‌مانند. فندقه‌ها داراى نوکى خمیده و بزرگ هستند که حدود ۱۰ میلى‌متر طول دارند. در قاعده آن دو برجستگى غده مانند دیده مى‌شود. سطح آن داراى کرک‌هاى نمدى و سفیدرنگ بوده و رنگ میوه نیز زرد متمایل به کرم است. قطر این میوه‌ها ۷/۰ تا ۱ میلى‌متر است.
موسم گلدهى گیاه اسفند تا اردیبهشت‌ماه است.
- اندام‌هاى رویشى :
گیاهى است یک‌ساله، کوچک و به ارتفاع ۲ تا ۱۵ سانتى‌متر که توسط بذر تکثیر مى‌یابد. ساقه آن ساده، بدون برگ و معمولاً شامل یک گل انتهائى است. برگ‌هاى قاعده‌اى به‌صورت دسته‌جات متراکم و داراى قطعات باریک و چنگال مانند با کرک‌هاى متراکم و پشمى و دمبرگ‌هائى بلند و باریک هستند.
گیاهچه
اولین برگ‌هاى حقیقى باریک، خطی، غیر منشعب و یا داراى تقسیمات بوده و چنگالى شکل هستند. برگ‌هاى بعدى شامل انشعابات ضعیف و بلند هستند که به‌صورت اریب قرار مى‌گیرند.
گیاه کامل
- زبان در قفاى شاهانه
محل رشد و پراکنش
علف هرز فوق بیشتر در مراتع و مزارع گندم یافت مى‌شود.
گیاه کامل
- اندام‌هاى زایشى :
گل‌آذین در انتهاء ساقه گل‌دهنده، طویل و شامل گل‌هائى به رنگ بنفش متمایل به آبى است. گلبرگ‌ها به طول ۱۰ تا ۱۵ و گاهى تا ۲۵ میلى‌متر و عرض تا ۶ میلى‌متر که سطح خارجى آنها کرک‌دار است. مهمیز ۲۰ تا ۲۵ میلى‌متر طول و در قاعده ۲ تا ۳ میلى‌متر عرض دارد. لوب وسطى باریک و لوب‌هاى کنارى عریض‌ و نیمه کروى هستند. گل‌ها بر روى دمگل‌هائى بلند مستقر هستند.
- اندام‌هاى رویشى :
گیاهى یک‌ساله، ایستا، به ارتفاع تا ۷۵ سانتى‌متر که توسط بذر تکثیر مى‌یابد. ساقه‌ها منشعب، در قسمت پائین بدون کرک و در بخش‌هاى بالائى کم و بیش کرک‌دار هستند. برگ‌ها کرک‌دار و شامل لوب‌هاى باریک و کشیده هستند.
میوه‌هاى این گیاه پوشیده از کرک‌هاى فشرده، راست یا کمى خمیده بوده، واژ تخم‌مرغى - مستطیلى و به طول ۸ تا ۱۰ میلى‌متر و عرض ۳ تا ۵/۳ میلى‌متر است.
- آلاله - پنجه گربه
محل رشد و پراکنش
این گیاه در سطح ایران پراکنش وسیعى داشته و خاک‌هاى لومى سرشار از موادّ معدنى را ترجیح مى‌دهد. زمین‌هاى قابل کاشت و به‌خصوص محصولات زمستانه، زمین‌هاى بایر، حاشیه نهرها و مراتع از مهمترین مکان‌هائى است که این علف هرز در آنها یافت مى‌شود.
گیاه کامل
- اندام‌هاى زایشى :
گل‌ها کوچک، به رنگ زرد روشن و متمایل به سبز و شامل ۵ کاسبرگ سبزرنگ و گسترده، ۵ گلبرگ دایره‌اى شکل به طول ۴ تا ۱۲ میلى‌متر و ۱۰ تا ۱۳ پرچم هستند.
میوه این گیاه فندقه مرکب، مسطّح، تخم‌مرغى شکل، به طول ۶ تا ۷ میلى‌متر که سطح و حاشیه آن معمولاً توسط خارهاى نوک‌تیز و خمیده پوشیده شده است. نوک این میوه‌ها نیز خمیده است. هر گیاه قادر است حدود ۱۵۰ تا ۹۰ بذر تولید کند. جوانه‌زنى این بذرها سطحى و در عمق ۵/۰ سانتى‌مترى خاک صورت مى‌گیرد. این جوانه‌زنى در فصل پائیز و به‌خصوص در شرایط آب و هوائى سرد انجام مى‌شود.
موسم گلدهى این گیاه اردیبهشت تا مردادماه است.
- اندام‌هاى رویشى :
گیاهى است یک‌ساله، ایستا و به ارتفاع ۲۰ تا ۶۰ سانتى‌متر که توسط بذر تکثیر مى‌یابد. ساقه آن منشعب، برگ‌ها شامل ۳ تا ۵ لوب عمیق با قطعات و بریدگى‌هاى باریک، خطی، صاف و یا چاک‌دار هستند. برگ‌هاى قاعده‌اى ساده، بادبزنى‌شکل و سه‌گوش تا تخم‌مرغى‌شکل که در قسمت بالا دندانه‌دار است.
گیاهچه
لپه‌ها چرمی، تقریباً بزرگ، به طول ۱۰ تا ۱۲ میلى‌متر و داراى پایه‌اى کوتاه هستند. اولین برگ‌هاى حقیقى سه‌گوش و یا مثلثى شکل که در قسمت بالا دندانه‌دار و در قاعده گرد هستند. حاشیه این دندانه‌ها راست است. برگ‌هاى بعدى داراى تقسیمات ۲ تا ۳ قسمتى و عمیق بوده و شامل لوب‌هاى باریک است. این برگ‌ها تقریباً دایره‌اى شکل است و لوب‌هاى پنجه‌اى شکل آنها ابتدا حدود یک سوم سطح پهنک و سپس عمیق‌تر مى‌شوند.

دیدگاه ها


اگر تصویر خوانا نیست اینجا کلیک کنید

همزمان با تأیید انتشار دیدگاه من، به من اطلاع داده شود.
* دیدگاه هایی كه حاوي توهين است، منتشر نمی شود.
* لطفا از نوشتن دیدگاه های خود به صورت حروف لاتين (فينگليش) خودداري نماييد.