بررسی ها نشان داده است که اگر روش شخم از مرکز به محیط مزرعه انجام شود ضمن جلوگیری از انتشار و انتقال بذرهای علف های هرز حاشیه به داخل مزرعه، باعث کنترل آن ها می شود.
علف های هرز دارای ویژگی های خاصی هتسند که آن ها را از گیاهان زراعی جدا می کند. این ویژگی ها عبارتند از:
1) دوره خواب:
بذرهای علف های هرز دارای دوره خواب (رکود) است و پس از شکسته شدن این دوره جوانه زنی صورت می گیرد. این جوانه زنی، همه بذرها را دربرنمی گیرد، بلکه با مساعد شدن شرایط محیطی تعدادی از بذرهای موجود در خاک سبز می شود و بقیه آن ها در خاک باقی می ماند و ذخیره بذر خاک را طی سالیان آِنده تشکیل می دهد، بنا بر این مبارزه مطلوب به طور مستمر و پی در پی در زمان های مناسب ضروری است به صورتی که مانع بلوغ علف های هرز و ریزش بذرهای دید در مزرعه شد.
علاوه بر صفات ذکرشده، بذرهای علف های هرز در محصول، موجب ناخالصی و کاهش کیفیت گندم نیز می شود. برای مثال وجود بذر چچم در گندم سبب می شود که پس از مصرف آرد و نان، مصرف کنندگان دچار مسمومیت شوند. بعضی علف های هرز مانند گلرنگ وحشی و پیچک باعث مزاحمت در برداشت گندم و آلودگی محصول در انبار می شود.
2) تحمل شرایط نامساد:
بذرهای علف های هرز شرایط نامساعد محیطی را به راحتی مختل می کنند و با داشتن پوسته سخت و مقاوم قادرند خود را در مقابل یخبندان، گرما، آتش سوزی و رطوبت بالا حفظ کنند. در صورت خورده شدن توسط حیوانات در دستگاه گوارش آن ها نیز قوه نامیه خود را حفظ و پس از مساعد شدن شرایط، قادر به جوانه زنی است.
3) تولید مثل:
علف های هرز از میزان تولید بذر بالایی برخوردارند و به راحتی به سایر نقاط انتشار پیدا می کنند. برای مثال یک بوته یولاف وحشی ۲۵۰ بذر و خردل وحشی تا سه هزار بذر تولید می کند. به علاوه علف های هرز چندساله توان تکثیر غیر جنسی را نیز دارند.
4) قدرت رقابت:
علف های هرز در جذب آب، نور و مواد غذایی با گندم رقابت می کنند و معمولا این رقابت به نفع علف های هرز است، زیرا زودتر جوانه زده، سبز می شود. در مزارعی که شدت آلودگی به علف های هرز زیاد است، معمولا علایم ضعف، کمبود و تشنگی مشهود است. علف های هرز علاوه بر رقابت مستقیم، با ترشح مواد سمی در خاک باعث مختل شدن رشد گندم می شود.
انواع علف های هرز گندم :
علف های هرز مزارع گندم به دو دسته پهن برگ و باریک برگ تقسیم می شود.
علف های هرز باریک برگ:
بیشتر علف های هرز بریک برگ مزارع گندم متعلق به تیره گندمیان (گرامینه) بوده و در مراحل ادامه رشد شباهت زیادی به گندم دارند. عمده ترین آن ها شامل یولاف وحشی، علف خونی، چچم، دم روباهی کشیده، جوموشی، علف پشمکی و چاودار است.
علف های هرز پهن برگ:
علف های پهن برگ به دو دسته علف های هرز یکساله و دایمی تقسیم می شود. علف های هرز یکساله مانند: کیسه کشیش، خردل وحشی، گندمک، میاگرام، شلمی، ازمک، شقایق، خاک شیر و ماشک. علف های هرز دایمی مانند: شیرین بیان، خار شتر، تلخه و پیچک صحرایی.
▪ روش های کنترل علف های هرز مزارع گندم
کنترل علف های هرز به دو طریق زراعی و شیمیایی امکانپذیر است.
کنترل شیمیایی:
کنترل شیمیایی در صورتی انجام می شود که مزرعه دارای آلودگی بیش از اندازه معین باشد. نکات مورد توجه در این روش عبارتند از:
▪ نوع علف کش باید با توجه به شناخت دقیق علف های هرز استفاده شود.
▪ میزان و زمان مناسب سمپاشی مدنظر قرار گیرد.
▪ نوع سمپاشی و نازل با توجه به امکانات و وسعت مزرعه تعیین شود.
سمپاش پشتی با عرض کار ۵/۱ متر به میزان ۳۰۰ لیتر محلول در هر هکتار با وسعت کم قابل استفاده است. سمپاش پشتی تراکتور بوم دار با عرض هشت تا ۱۲ متر و نازل های تی جت با سرعت سه تا شش کیلومتر در ساعت د رمزارع بزرگ تر کاربرد دارد. باید دقت شود که ارتفاع سمپاش از سطح زمین ۵۰ سانتی متر برای کنترل شیمیایی علف های هرز باریک برگ می توان از علف کش های ایلوکسان (۵/۲ لیتر در هکتار) پوما س_و_پ_ر (۲/۱ – ۸/۰ لیتر در هکتار)، تاپیک (۹/۰ – ۶/۰ لیتر در هکتار) و آونج (چهار لیتر در هکتار) استفاده کرد.
برای کنترل شیمیایی علف های هرز پهن برگ از علف کش های گرانستار (۲۰ – ۱۵ گرم در هکتار) و پاردنر (۵/۲ – ۲ لیتر در هکتار) استفاده می شود.
کنترل زراعی:
مناسب ترین روش کنترل علف های هرز انجام عملیات زراعی است که با روش های زیر امکانپذیر است:
▪ رعایت تناوب زراعی مانند کشت گندم پس از گیاهان وجینی (آفتابگردان، ذرت، حبوبات، نباتات علوفه ای)
▪ شخم به موقع در سال آیش قبل از به گل رفتن علف های هرز یکساله در اوایل بهار
▪ رعایت تراکم مناسب مزرعه گندم
▪ استفاده از بذر خالص و عاری از بذرهای علف های هرز (بذر مادری – بذر گواهی شده)
▪ هیرم زمین قبل از کاشت با یک یا دو بار آبیاری و شخم زمین
▪ کنترل مکانیکی (در مزارعی که آلوده به علف های هرز کله ای است می توان به صورت مکایکی آن ها را معدوم کرد.)
▪ عدم استفاده از کود دامی تازه (به دلیل فراوانی بذر علف های هرز زنده در آن) و استفاده از کود دامی کهنه و پوسیده.
علف های هرز دارای ویژگی های خاصی هتسند که آن ها را از گیاهان زراعی جدا می کند. این ویژگی ها عبارتند از:
1) دوره خواب:
بذرهای علف های هرز دارای دوره خواب (رکود) است و پس از شکسته شدن این دوره جوانه زنی صورت می گیرد. این جوانه زنی، همه بذرها را دربرنمی گیرد، بلکه با مساعد شدن شرایط محیطی تعدادی از بذرهای موجود در خاک سبز می شود و بقیه آن ها در خاک باقی می ماند و ذخیره بذر خاک را طی سالیان آِنده تشکیل می دهد، بنا بر این مبارزه مطلوب به طور مستمر و پی در پی در زمان های مناسب ضروری است به صورتی که مانع بلوغ علف های هرز و ریزش بذرهای دید در مزرعه شد.
علاوه بر صفات ذکرشده، بذرهای علف های هرز در محصول، موجب ناخالصی و کاهش کیفیت گندم نیز می شود. برای مثال وجود بذر چچم در گندم سبب می شود که پس از مصرف آرد و نان، مصرف کنندگان دچار مسمومیت شوند. بعضی علف های هرز مانند گلرنگ وحشی و پیچک باعث مزاحمت در برداشت گندم و آلودگی محصول در انبار می شود.
2) تحمل شرایط نامساد:
بذرهای علف های هرز شرایط نامساعد محیطی را به راحتی مختل می کنند و با داشتن پوسته سخت و مقاوم قادرند خود را در مقابل یخبندان، گرما، آتش سوزی و رطوبت بالا حفظ کنند. در صورت خورده شدن توسط حیوانات در دستگاه گوارش آن ها نیز قوه نامیه خود را حفظ و پس از مساعد شدن شرایط، قادر به جوانه زنی است.
3) تولید مثل:
علف های هرز از میزان تولید بذر بالایی برخوردارند و به راحتی به سایر نقاط انتشار پیدا می کنند. برای مثال یک بوته یولاف وحشی ۲۵۰ بذر و خردل وحشی تا سه هزار بذر تولید می کند. به علاوه علف های هرز چندساله توان تکثیر غیر جنسی را نیز دارند.
4) قدرت رقابت:
علف های هرز در جذب آب، نور و مواد غذایی با گندم رقابت می کنند و معمولا این رقابت به نفع علف های هرز است، زیرا زودتر جوانه زده، سبز می شود. در مزارعی که شدت آلودگی به علف های هرز زیاد است، معمولا علایم ضعف، کمبود و تشنگی مشهود است. علف های هرز علاوه بر رقابت مستقیم، با ترشح مواد سمی در خاک باعث مختل شدن رشد گندم می شود.
انواع علف های هرز گندم :
علف های هرز مزارع گندم به دو دسته پهن برگ و باریک برگ تقسیم می شود.
علف های هرز باریک برگ:
بیشتر علف های هرز بریک برگ مزارع گندم متعلق به تیره گندمیان (گرامینه) بوده و در مراحل ادامه رشد شباهت زیادی به گندم دارند. عمده ترین آن ها شامل یولاف وحشی، علف خونی، چچم، دم روباهی کشیده، جوموشی، علف پشمکی و چاودار است.
علف های هرز پهن برگ:
علف های پهن برگ به دو دسته علف های هرز یکساله و دایمی تقسیم می شود. علف های هرز یکساله مانند: کیسه کشیش، خردل وحشی، گندمک، میاگرام، شلمی، ازمک، شقایق، خاک شیر و ماشک. علف های هرز دایمی مانند: شیرین بیان، خار شتر، تلخه و پیچک صحرایی.
▪ روش های کنترل علف های هرز مزارع گندم
کنترل علف های هرز به دو طریق زراعی و شیمیایی امکانپذیر است.
کنترل شیمیایی:
کنترل شیمیایی در صورتی انجام می شود که مزرعه دارای آلودگی بیش از اندازه معین باشد. نکات مورد توجه در این روش عبارتند از:
▪ نوع علف کش باید با توجه به شناخت دقیق علف های هرز استفاده شود.
▪ میزان و زمان مناسب سمپاشی مدنظر قرار گیرد.
▪ نوع سمپاشی و نازل با توجه به امکانات و وسعت مزرعه تعیین شود.
سمپاش پشتی با عرض کار ۵/۱ متر به میزان ۳۰۰ لیتر محلول در هر هکتار با وسعت کم قابل استفاده است. سمپاش پشتی تراکتور بوم دار با عرض هشت تا ۱۲ متر و نازل های تی جت با سرعت سه تا شش کیلومتر در ساعت د رمزارع بزرگ تر کاربرد دارد. باید دقت شود که ارتفاع سمپاش از سطح زمین ۵۰ سانتی متر برای کنترل شیمیایی علف های هرز باریک برگ می توان از علف کش های ایلوکسان (۵/۲ لیتر در هکتار) پوما س_و_پ_ر (۲/۱ – ۸/۰ لیتر در هکتار)، تاپیک (۹/۰ – ۶/۰ لیتر در هکتار) و آونج (چهار لیتر در هکتار) استفاده کرد.
برای کنترل شیمیایی علف های هرز پهن برگ از علف کش های گرانستار (۲۰ – ۱۵ گرم در هکتار) و پاردنر (۵/۲ – ۲ لیتر در هکتار) استفاده می شود.
کنترل زراعی:
مناسب ترین روش کنترل علف های هرز انجام عملیات زراعی است که با روش های زیر امکانپذیر است:
▪ رعایت تناوب زراعی مانند کشت گندم پس از گیاهان وجینی (آفتابگردان، ذرت، حبوبات، نباتات علوفه ای)
▪ شخم به موقع در سال آیش قبل از به گل رفتن علف های هرز یکساله در اوایل بهار
▪ رعایت تراکم مناسب مزرعه گندم
▪ استفاده از بذر خالص و عاری از بذرهای علف های هرز (بذر مادری – بذر گواهی شده)
▪ هیرم زمین قبل از کاشت با یک یا دو بار آبیاری و شخم زمین
▪ کنترل مکانیکی (در مزارعی که آلوده به علف های هرز کله ای است می توان به صورت مکایکی آن ها را معدوم کرد.)
▪ عدم استفاده از کود دامی تازه (به دلیل فراوانی بذر علف های هرز زنده در آن) و استفاده از کود دامی کهنه و پوسیده.
دیدگاه ها