معرفی و نحوه اثرگذاری گروهی از سموم شیمیایی

- سموم پیرتروئیدها
گروه سنتزی پیر تروئید در اوائل دهه 1970 معرفی گردید .این گروه آفت کش از جمله 1000آفت کش سنتزی وسیع الطیف است که درموارد کشاورزی، محافظت از منازل ، ومحصولات ذخیره ای مورد استفاده قرار می گیرد. و اگر چه که نوع طبیعی آن به نام پیروتروم که از گیاهی از جنس (Chrysanthemum)به دست آمده است ، در طول صد ها سال مورد استفاده بوده است ..پیرترم گیاهی، اکنون به دلیل هزینه زیاد تولید انبوه و ناپایداری در مقابل نور بند رت مورد استفاده قرار می گیرد و متقابلا تولید پیرترو ئیدهای سنتزی به دلیل تاثیر ومقاومت بیشتر درمقابل نوردارای درجه فعالیت بالاتری در از بین بردن حشرات موذی(تقریبا ده برابر اکثر ارگانو فسفره ها و کاربامت ها)دارند.این ترکیبات بسرعت در کشاورزی مورد استفاده قرار گرفتند همچنین دارای مسمومیت زائی کمتری برای پستانداران هستند. تاریخچه توسعه پیرترو ئیدها یک فرآیند طولانی را طی نموده است.
پیرتروئید های سنتزی با بیس ساختمانی "سیکلو پروپان کربوکسیلیک استر"بنام نوع 1 پیرترو ئید ها معروف هستند.در مطالعات حیوانی نوع یک پیرتروئید ها سندروم مسمومیت مخصوص به خود را بصورت تیپیک در حیوان ایجاد می کنند.
برای افزایش بیشتر فعالیت حشره کشی پیرتروئید ها گروه سیانو را به اتم کربن بنزیلی اضافه نمودند تا پیرتروئید های آلفا_سیانو تولید شود .اینها را پیروتروئید های نوع دوم می گویند که بالطبع در حیوانات مسمومیت نوع دوم را ایجاد می نمایند .براساس این فرآیند سموم فن والریت و فلووالینیت تولید گردید.
تحقیقات نشان داده است که علائم نوع اول مسمومیت با سموم پیرتروئید در حیوانات "سندرم لرزش یا سندرم نامیده می شود و شامل علائم :
لرزش ، و دمر افتادن و رفلسکهای از جا پریدن و تکانهای شدید خوردن می باشد .اما علائم نوع دوم که مسمومیت با ترکیبات دارای گروه آلفا سیانواست به نام سندروم ( choathetosis/salivation or CS ) که بصورت عدم تعادل ، تشنج ،ازدیاد فعالیت، choreoathetosis و آبریزش زیاد از دهان در مطالعات تجربی مشاهده شده است. این تقسیم بندی که علائم را بر اساس مولکول شیمیائی تفکیک کرده است، با علائم برخی از ترکیبات پیرتروئید ها که از هر دو گروه علائم را دارند گاها تحت الشعاع قرار می گیرد. علی رغم تاریخچه طولانی این سموم ، بر اساس مطالعه هی و همکاران در 1989 و پیتر و همکاران در 1996کمتر از 10 مورد مسمومیت منجر به مرگ از سموم پیروترئید ها ( سم فلو مترین تلفاتی نداشته است)در امریکا گزارش گردیده است.
-حشره کش های کاربامیت
از مشتقات اسید کاربامیت هستند و دیر تر از دو گروه ارگانو کلره و ارگانو فسفره مورد استفاده قرار گرفتند. آنزیم کولین استراز را مهار می کنند .درجه سمیت آنها برای پستانداران چه به طریقه خوراکی و چه پوستی بسیار کم است و بطور وسیع الطیفی برای کنترل حشرات می توانند به کار روند. و نیز کاربرد کمتری از آن دو گروه دارند.
- گروه ارگانو فسفره ها
ترم ارگانو فسفره ها به تمام حشره کش هایی که در ترکیب خود فسفر دارند اطلاق می شود، کشف دومین گروه قدرتمند از حشره کشها به نام ارگانوفسفره ها منجر به جایگزینی انها به جای ارگانوکلره ها گردید. تمام آنها از اسید فسفزیک مشتق می گردند. کلیه حشره کش ها بطور عموم دارای بیشترین سمیت برای حیوانات مهره دارمی باشند. از نظر شیمیائی ترکیبات ناپایداری هستند و از این جهت بود که به عنوان جایگزین ارگانوکلره ها مطرح گردیدند..برخی از ارگانو فسفره ها سیستمیک هستند و بر خلاف غیر سیستمیک ها ، توسط بافتهای گیاهان جذب می شوند و سپس موجب جلو گیری از رشد یا کشتن میکروبها ، قارچها یا انگلها می گردند..
- نحوه اثر سموم ارگانوکلره
کلیه سموم ارگانو کلره روی اعصاب اثر می کنند. اما سم د.د.ت به طریقه دیگری عمل می کند د د ت بر روی کانال سدیم درسیستم اعصاب عمل مینماید به نحوی که عبور 'action potential' را در عصب قطع می نماید. علائم بوجود آمده شامل عدم تعادل ، لرزش عضلانی ، twitches می باشد. عملکرد سموم سیکلودین ها (مانند آلدرین)روی رسپتورهای گابا می باشد که که این رسپتور بر روی غشاء اعصاب بعنوان کانال یون کلر عمل می کند .این نوع سموم به گابا متصل شده و جریان یون کلر را کاهش می دهد. علامت شاخص در این گونه مسمومیت ، تشنج می با شد.
اجزاء ترکیبی خنثی و سینرجیست ها:
همسو با روشهای تکنیکی خالص سازی معمول در سموم پیرتروئید ها همچون مخلوط نمودن آنها با حامل ها و حلالها و غیره ، درجه سمیت آنها می باید مورد ملاحظه مجدد قرار گیرد. به عنوان مثال فن والریت دارای سمیت خیلی کمتری( ده برابر کمتر) از پیدرین است که یک ترکیب مشابه از نظر اجزاء سازنده با فن والریت بوده، اما دارا ی حامل های متفاوت با آن می باشد . همچنین ترکیبات فرموله امولسیون پیرتروئید دارای LD50 خوراکی بالاتری (سمیت کمتر ) نسبت به ترکیبات قابل حل در آب در موش صحرائی بوده اند .
افزودن ترکیبات خنثی بصورت سرّی ویا آلودگی این ترکیبات به پیرترو ئید ها می تواند بر روی سمیت آنها اثر گذار باشد .خصوصا وقتی که میزان این مواد بیش از خود پیرتروئید ها باشد .چندین ترکیب خنثی به صورت فرموله با این ترکیبات در ایالات متحده استفاده شده است که بعنوان مواد سرطان زا و یا مشکوک به سرطان زائی شناخته شده اند.( به بحث سرطان زائی سموم پیرتروئید در زیر مراجعه شود) از جمله این مواد سیلیس تری متیل بنزن و اتیل بنزن و یا مواد شیمیائی همچون زایلن که یک ترکیب دیپرس کننده مغز میباشد ،هستند . همچنین در تعدادی ازسموم ترکیبی پیرتروئید ها مواد خطر زائی همچون اکسید اتیلن ،بنزن و ارسنیک بصورت فرموله وجود دارد.
موادی که به پیرتروئید ها جهت جلوگیری از سم زدائی آنها که در بدن صورت می گیرد، همزمان به این سموم اضافه می شود، سینر جیست هامی گویند سموم با این فرمولاسیون می توانند مسمومیت شدیدی ایجاد نمایند.غلظت بالائی از سینرجیست هائی همچون ارگانو فسفات ها و یا کارباماتها که هر دو باعث مهار آنزیم استرازها می شوند و این آنزیمها می توانند باند بین یک اتم کربن ویک اتم هیدروژن را در محل باند دو تائی مولکول پیرتروئید ها بشکنند، باعث تجزیه نشدن سم پیروتروئید ها در بدن می شوند.