سموم کشاورزی و تاریخچه استفاده از آنها
با افزایش جمعیت جهان، گریزی از گسترش کشاورزی جهت تأمین منابع غذایی نمی باشد. از طرفی با گسترش کشاورزی، ناپایداری در اکوسیستم های طبیعی بوجود آمده و توازون محیط از بین رفته است. در حقیقت انسانها در طبیعت دست برده اند تا محصولات خاص بدست آورند. اما طبیعت تسلیم فشار ها نشده و تمایل به ایجاد توازن مجدد در محیط دارد که این عکس العمل ها به صورت عوارضی همچون آفات، بیماری ها و علف های هرز آشکار می شوند و همواره تأثیر این عوامل در محصولات کشاورزی بسیار چشمگیر بوده است.
بشر به تدریج دست به ابداع روش هایی برای مبارزه زده است که در کشاورزی نوین منجر به تولید و استفاده از سموم مختلف گردیده است، تا نتایجی از جهت افزایش بازده کمی وکیفی محصولات حاصل گردد، در یک نگاه کلی می توان گفت هدف کشاورزی نوین تحقق توسعه پایدار است. در روند این تحول باید به حفظ جمعیت موجودات مفید نیز توجه کرد، در غیر این صورت عوامل کنترل کننده طبیعی از بین می روند و طغیان آفات رخ می دهد. در این میان اثرات سوء سموم بر سایر موجودات و مسمومیت های ناشی از کاربرد آفت کش ها و هزینه های گزاف تولید سموم شیمیایی و عوارض استفاده بی رویه از سموم باعث شده است تا نیاز به استفاده اصولی از این مواد بسیار با اهمیت وجدی مورد برسی قرار گیرد.
بنابراین می توان گفت نیاز به این مواد اجتناب ناپذیر است. ولی کاربرد صحیح و دقیق این مواد باعث می شود تا حداقل اثرات سوء به محیط زیست وارد شود.
امروزه نظام مبارزه تلفیقی با آفات این هدف را دنبال می کند و به این هدف نزدیک شده است. هر کدام از سموم تولید شده دارای اثرات بیولوژیک خاص هستند که ممکن است روی آفات، بیماری ها و علف های هرز مؤثر باشند.
تاریخچه
قدمت مبارزه شیمیایی با آفات و بیماری های گیاهی به بیش از هزار سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد. درکتب یونانی اشاره به کنه کش های گوگردی و خاصیت تدخینی(تنفسی،کشیدنی) آن ها در هزارسال قبل از میلاد شده است.
چینی ها حدود چهارصد سال پیش از ترکیبات آرسینیکی جهت مبارزه باغچه ای استفاده می کرده اند. اولین حشره کش طبیعی نیکوتین بوده که از برگ تنباکو برای مبارزه با سر خرطومی گیلاس استفاده شده است. در ایران از گرد گل های داوودی، به عنوان حشره کش استفاده شده است، در سال 1850 میلادی از گل های این گیاه، ماده مؤثر پیرترین استخراج شد. در قرن نوزدهم ترکیبات معدنی زیادی برای مبارزه با آفات معرفی شدند و همچنین از رتنون ریشه گیاه دریس استفاده حشره کشی می شده است.
آرسینیت مس ناخالص علیه سوسک برگخوار سیب زمینی
آرسنات سرب علیه ابریشم باف ناجور
علی رغم موفقیت زیاد سموم معدنی فوق در کنترل آفات، ماندگاری زیاد این سموم و مسمومیت های شدید آنها مشکل ساز بوده است. لذا از آن به بعد تحقیقات جهت ساخت ترکیبات آفت کش با سمیت و دوام کمتر ادامه یافت و منجر به معرفی ترکیبات آلی نظیر روغن های نفتی،ترکیبات دی نیترو اورتو کروزول گردید و در سال 1921 برای اولین بار هواپیما در کار سمپاشی مزارع و باغات به کار گرفته شد که خود یک گام بزرگ در استفاده انبوه از سموم و مبارزه همگانی علیه آفات بود.
به طور کلی تکامل حشره کش های شیمیایی با استفاده از همین ترکیبات گیاهی نظیر (نیکوتین ، روتنون، پیرترین )، آرسنیک ها و روغن ها آغاز شده است، این دسته بعدها اولین گروه سموم نام گرفتند. اولین حشره کش های آلی ترکیبات تیوسیانات و دی نیترو بودند که استفاده وسیعی از آنها صورت گرفت. تا سال 1939 حشره کش های معدنی کاربرد زیادی داشتند تا اینکه خواص حشره کش DDTنقطه عطفی در سموم آلی شیمیایی شناخته شد و دانشمندان سوئدی جایزه نوبل را در این زمینه بدست آوردند و در راه مبارزه با سوسک برگ خوار سیب زمینی بسیار مؤثر شد. و پس از آن اثرات حشره کشی ترکیبات کلره دیگری نظیر گامکسان، آلدرین و دی آلدرین نیز شناخته شد و در سطح وسیع کاربرد پیدا کردند. این ترکیبات بسیار مؤثر بودند اما در بافت های بدن موجودات زنده تجمع می کردند و با اثرات تجمعی خود بیشترین آسیب را به بدن وارد می آورند و از طرفی در چرخه های زیستی محیط نیز بسیار ماندگار بوده و اثرات با دوامی داشتند. لذا تحقیقات در جهت استفاده از ترکیبات فسفره آغاز شد، ترکیبات آلی فسفره خواص خطر ناکی نداشته و با طیف اثر وسیع و سمیت بسیار کمتری روی پستانداران عمل می کردند و به سرعت تجزیه شده و به مواد غیر سمی تبدیل می شدند و بنابراین این دسته گروه دوم سموم نامیده شدند. مهم ترین آن ها ترکیبات کارباماتها هستند که پر مصرف ترین آنها کارباریل (سوین) است.
گروه سوم: عبارتند از ترکیبات جلب کننده، دورکننده، عقیم کننده و حشره کش های میکروبی شامل میکروارگانیزم های بیماری زا نظیر قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها، نماتدها و ... که به عنوان نسل سوم نیز مشهورند.
اسامی مختلف سموم:
هریک از سموم دارای چندین نام هستند.
نام عمومی (Entry name)
نام عمومی توسط مؤسسه سازنده ترکیب آفت کش پیشنهاد شده این نام ابتدا بوسیله مؤسسه استاندارد ملی کشوری تصویب می شود و سپس برای اینکه به صورت یک نام بین المللی پذیرفته شود به مؤسسه استاندارد جهانی (ISO) پیشنهاد می گردد. هر ترکیب شیمیایی معمولاً دارای یک نام عمومی است که هنگام نوشتن در منابع علمی حرف اول آن کوچک نوشته می شود، مگر اینکه در ابتدای جمله قرار گیرد. به عنوان مثال کارباریل (Car baryl) که نام عمومی یک ترکیب از گروه کارباماتها است.
نام عمومی اطلاعاتی در مرد ساختار شیمیایی نمی دهد اما گاهی اوقات از نام ماده اولیه نیز در نامگذاری استفاده می شود.
با افزایش جمعیت جهان، گریزی از گسترش کشاورزی جهت تأمین منابع غذایی نمی باشد. از طرفی با گسترش کشاورزی، ناپایداری در اکوسیستم های طبیعی بوجود آمده و توازون محیط از بین رفته است. در حقیقت انسانها در طبیعت دست برده اند تا محصولات خاص بدست آورند. اما طبیعت تسلیم فشار ها نشده و تمایل به ایجاد توازن مجدد در محیط دارد که این عکس العمل ها به صورت عوارضی همچون آفات، بیماری ها و علف های هرز آشکار می شوند و همواره تأثیر این عوامل در محصولات کشاورزی بسیار چشمگیر بوده است.
بشر به تدریج دست به ابداع روش هایی برای مبارزه زده است که در کشاورزی نوین منجر به تولید و استفاده از سموم مختلف گردیده است، تا نتایجی از جهت افزایش بازده کمی وکیفی محصولات حاصل گردد، در یک نگاه کلی می توان گفت هدف کشاورزی نوین تحقق توسعه پایدار است. در روند این تحول باید به حفظ جمعیت موجودات مفید نیز توجه کرد، در غیر این صورت عوامل کنترل کننده طبیعی از بین می روند و طغیان آفات رخ می دهد. در این میان اثرات سوء سموم بر سایر موجودات و مسمومیت های ناشی از کاربرد آفت کش ها و هزینه های گزاف تولید سموم شیمیایی و عوارض استفاده بی رویه از سموم باعث شده است تا نیاز به استفاده اصولی از این مواد بسیار با اهمیت وجدی مورد برسی قرار گیرد.
بنابراین می توان گفت نیاز به این مواد اجتناب ناپذیر است. ولی کاربرد صحیح و دقیق این مواد باعث می شود تا حداقل اثرات سوء به محیط زیست وارد شود.
امروزه نظام مبارزه تلفیقی با آفات این هدف را دنبال می کند و به این هدف نزدیک شده است. هر کدام از سموم تولید شده دارای اثرات بیولوژیک خاص هستند که ممکن است روی آفات، بیماری ها و علف های هرز مؤثر باشند.
تاریخچه
قدمت مبارزه شیمیایی با آفات و بیماری های گیاهی به بیش از هزار سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد. درکتب یونانی اشاره به کنه کش های گوگردی و خاصیت تدخینی(تنفسی،کشیدنی) آن ها در هزارسال قبل از میلاد شده است.
چینی ها حدود چهارصد سال پیش از ترکیبات آرسینیکی جهت مبارزه باغچه ای استفاده می کرده اند. اولین حشره کش طبیعی نیکوتین بوده که از برگ تنباکو برای مبارزه با سر خرطومی گیلاس استفاده شده است. در ایران از گرد گل های داوودی، به عنوان حشره کش استفاده شده است، در سال 1850 میلادی از گل های این گیاه، ماده مؤثر پیرترین استخراج شد. در قرن نوزدهم ترکیبات معدنی زیادی برای مبارزه با آفات معرفی شدند و همچنین از رتنون ریشه گیاه دریس استفاده حشره کشی می شده است.
آرسینیت مس ناخالص علیه سوسک برگخوار سیب زمینی
آرسنات سرب علیه ابریشم باف ناجور
علی رغم موفقیت زیاد سموم معدنی فوق در کنترل آفات، ماندگاری زیاد این سموم و مسمومیت های شدید آنها مشکل ساز بوده است. لذا از آن به بعد تحقیقات جهت ساخت ترکیبات آفت کش با سمیت و دوام کمتر ادامه یافت و منجر به معرفی ترکیبات آلی نظیر روغن های نفتی،ترکیبات دی نیترو اورتو کروزول گردید و در سال 1921 برای اولین بار هواپیما در کار سمپاشی مزارع و باغات به کار گرفته شد که خود یک گام بزرگ در استفاده انبوه از سموم و مبارزه همگانی علیه آفات بود.
به طور کلی تکامل حشره کش های شیمیایی با استفاده از همین ترکیبات گیاهی نظیر (نیکوتین ، روتنون، پیرترین )، آرسنیک ها و روغن ها آغاز شده است، این دسته بعدها اولین گروه سموم نام گرفتند. اولین حشره کش های آلی ترکیبات تیوسیانات و دی نیترو بودند که استفاده وسیعی از آنها صورت گرفت. تا سال 1939 حشره کش های معدنی کاربرد زیادی داشتند تا اینکه خواص حشره کش DDTنقطه عطفی در سموم آلی شیمیایی شناخته شد و دانشمندان سوئدی جایزه نوبل را در این زمینه بدست آوردند و در راه مبارزه با سوسک برگ خوار سیب زمینی بسیار مؤثر شد. و پس از آن اثرات حشره کشی ترکیبات کلره دیگری نظیر گامکسان، آلدرین و دی آلدرین نیز شناخته شد و در سطح وسیع کاربرد پیدا کردند. این ترکیبات بسیار مؤثر بودند اما در بافت های بدن موجودات زنده تجمع می کردند و با اثرات تجمعی خود بیشترین آسیب را به بدن وارد می آورند و از طرفی در چرخه های زیستی محیط نیز بسیار ماندگار بوده و اثرات با دوامی داشتند. لذا تحقیقات در جهت استفاده از ترکیبات فسفره آغاز شد، ترکیبات آلی فسفره خواص خطر ناکی نداشته و با طیف اثر وسیع و سمیت بسیار کمتری روی پستانداران عمل می کردند و به سرعت تجزیه شده و به مواد غیر سمی تبدیل می شدند و بنابراین این دسته گروه دوم سموم نامیده شدند. مهم ترین آن ها ترکیبات کارباماتها هستند که پر مصرف ترین آنها کارباریل (سوین) است.
گروه سوم: عبارتند از ترکیبات جلب کننده، دورکننده، عقیم کننده و حشره کش های میکروبی شامل میکروارگانیزم های بیماری زا نظیر قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها، نماتدها و ... که به عنوان نسل سوم نیز مشهورند.
اسامی مختلف سموم:
هریک از سموم دارای چندین نام هستند.
نام عمومی (Entry name)
نام عمومی توسط مؤسسه سازنده ترکیب آفت کش پیشنهاد شده این نام ابتدا بوسیله مؤسسه استاندارد ملی کشوری تصویب می شود و سپس برای اینکه به صورت یک نام بین المللی پذیرفته شود به مؤسسه استاندارد جهانی (ISO) پیشنهاد می گردد. هر ترکیب شیمیایی معمولاً دارای یک نام عمومی است که هنگام نوشتن در منابع علمی حرف اول آن کوچک نوشته می شود، مگر اینکه در ابتدای جمله قرار گیرد. به عنوان مثال کارباریل (Car baryl) که نام عمومی یک ترکیب از گروه کارباماتها است.
نام عمومی اطلاعاتی در مرد ساختار شیمیایی نمی دهد اما گاهی اوقات از نام ماده اولیه نیز در نامگذاری استفاده می شود.
دیدگاه ها