مناسبترین زمان برای کود دهی به مرکبات

سالانه کشاورزان و باغ داران زیادی اقدام به کشت مرکبات می‌کنند. مرکبات از جمله میوه‌ های نیمه گرمسیری هستند و شامل پرتقال، نارنگی، لیمو ترش، لیمو شیرین، گریپ فروت، نارنج، بالنگ میشود. مرکبات منبع مهم ویتامین ث بوده و مصرف آن‌ها برای سلامتی انسان مفید است، بنابراین مرغوبیت و کیفیت آن طرفداران و خواهان زیادی دارد. میزان محصول، کیفیت خوب و مزه عالی هدف هر کشاورزی است. یکی از راهکارهای مناسب کشاورزان برای رسیدن به محصول با کیفیت استفاده از کودهای مناسب برای درختان مرکبات است. در ادامه به معرفی انواع کود برای درختان مرکبات، زمان مناسب و نحوه استفاده از آنها، می‌پردازیم، به این امید که شاهد محصولات بیشتر و با کیفیت ‌تری باشیم.

 

بهترین کود برای رشد مرکبات

استفاده از کود ها اثر فوق‌العاده‌ ای برروی رشد مرکبات در تمام مراحل دارد. از جوانه‌ زنی و توسعه ریشه گرفته تا رشد سبزینه، بلوغ، رسیدن میوه‌ها و تغییر رنگ آنها. وقتی کوددهی درختان مرکبات انجام می‌شود، هم باید مواد مغذی خاصی را که مورد نیاز گیاه است تأمین نمود و هم شرایط خاک را بررسی کرد. همچنین، از آنجا که در مراحل مختلف رشد، مقادیر متفاوتی از مواد مغذی مورد نیاز است، زمان‌بندی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. دسترسی به مواد مغذی مورد نیاز در زمان صحیح آن، تضمین‌کننده تولید محصول بالا و با کیفیت مطلوب است. از سوی دیگر کود به هدر نمی‌رود و حداقل آسیب به محیط وارد می‌شود.
تامین احتیاجات کودی در درختان مرکبات در هر دوره از رشد و توسعه میوه اهمیت دارد، ولی کوددهی در دوره گلدهی اهمیت بیشتری دارد چرا که برای داشتن یه میوه خوب حتما باید یک گلدهی خوب داشته باشیم. دوره گلدهی در تمامی درختان از اهمیت خاصلی برخوردار است که این اهمیت برای درختان مرکبات هم صادق است، ولی نکته مهم اینجاست که کوددهی در دوره گلدهی بسیار حساس و به نوعی سخت است، چرا که با کوچکترین کم دقتی می‌تواند ضررهای بسیار زیاد و بعضا جبران ناپذیری روی باردهی درختان مرکبات داشته باشد.
درختان مرکبات برای رشد مناسب به ازت و هم فسفر نیاز دارند. این عناصر را میتوان با استفاده از کود فسفات آمونیوم یا از فرمول های کود دارای فسفر و ازت برای درختان مرکبات تامین نمود. در جدول زیر مقدار کود موردنیاز درختان مرکبات بر اساس سن آن ها اورده شده است:

سن درخت		مقدار کود موردنیاز
درختان بالغ با اندازه بزرگ (بیش از ۶ ساله بعد از کاشت )		۱۳۵۰ گرم کود
درختان کوچک ( دو تا سه ساله بعد از کاشت )		۳۴۰ گرم کود
درختان جوان ( یک تا دو ساله بعد از کاشت )		۲۲۰ گرم کود
درختان کوچک بالغ (۴ تا ۵ ساله بعد از کاشت )		۹۰۰ گرم کود
	درختان کوچک با اندازه متوسط (۳ تا ۴ ساله بعد از کاشت )	۶۸۰ گرم کود
درختان بالغ با اندازه متوسط (۵ تا ۶ ساله بعد از کاشت )		۱۱۲۵ گرم کود

کود مرکبات در زمستان

کوددهی مرکبات در زمستان یکی از ضروری‌ ترین کارها و اقداماتی است که باید برای درختان مرکبات انجام دهید. کوددهی در فصل زمستان برای گرده‌ افشانی و بقای جوانه بسیار مهم است و اگر به صورت اصولی صورت بگیرد، می‌تواند اثرات مثبتی را از خود به جای بگذارد. درست است که زمستان، فصل استراحت گیاهان و میوه‌ ها است اما در این دوره هم باید به تغذیه گیاه اهمیت داد تا در هنگام دوره باردهی، دچار کمبود تغذیه‌ نشوند و تعادل بین نیازهای غذایی گیاه و خاک برقرار شود. در فصل زمستان، گیاه فعالیت خیلی زیادی ندارد و کوددهی به آن کمک می‌کند تا مواد مورد نیاز خود را بسیار سریع‌تر تامین کند. نوع کود مورد استفاده در فصل زمستان، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و نمی شود از هر کودی استفاده کرد. کود مرکبات در زمستان باید با توجه به یک برنامه منظم مصرف شود تا نتیجه ‌دهی بهتری داشته باشد. همچنین دقت داشته باشید که کود مورد نظرتان باید حاوی مقدار زیادی آهن باشد تا کلروفیل و قدرت فتوسنتز در گیاه افزایش یابد.
عمدتا کشاورزان برای کوددهی در فصل زمستان به سراغ کودهای دامی می روند. یکی از دلایل این انتخاب، ایجاد گرما در محیط ریشه است. برخی از کودهای دامی را کودهای گرم می نامند چرا که سرعت تجزیه بالایی داشته و در نتیجه محیط اطراف ریشه را گرم می کنند. برای مثال می توان به کود گوسفندی و گاوی اشاره نمود. با انتخاب این کود شما ریشه و طوقه را از سرما محافظت خواهید نمود.
در زمان کوددهی در فصل زمستان، محلول پاشی را نباید فراموش نمود. این عمل به شدت بر روی عمل گرده افشانی در فصل بهار و در نتیجه باروری نهایی تاثیر خواهد گذاشت. در اواخر زمستان که جوانه ها بر روی درختان نمایان می گردند، حتما باید محلول پاشی با عناصر مغذی را انجام دهید. کوددهی در فصل زمستان هم برای بقای جوانه و هم برای گرده افشانی در فصل گرما بسیار مهم است. در فصل زمستان، استفاده از کود آهن در چالکود فراموش نشود. این عنصر باعث افزایش کلروفیل در برگ ها و در نتیجه افزایش قدرت فتوسنتز گیاه در بهار خواهد شد. برای این منظور می توان از کود کلات آهن استفاده نمود. کود کلاته مس به صورت محلول پاشی و یا استفاده در آب آبیاری نیز از جمله مواردی است که باید در کوددهی در فصل زمستان مورد استفاده قرار گیرد. مس، نه تنها منجر به افزایش کلروفیل در گیاه شده بلکه مقاومت گیاه به آفات و بیماری ها را نیز افزایش خواهد داد. در فصل زمستان مرطوب شدن هوا از یک سو و کاهش فعالیت گیاه از سویی دیگر، بستر را برای حمله بیماری ها فراهم خواهد نمود. در نتیجه یکی از بهترین انواع کود برای فصل زمستان استفاده از انواع کودهای مس است.

کود دهی مرکبات در پاییز

بیشتر صاحبان درختان میوه هر نوع کود و تغذیه را در اواخر پاییز و اوایل زمستان متوقف می کنند. شیوه کود دهی مرکبات در پاییز متفاوت از سایر فصول است. در پاییز، چون درختان باید خود را برای هوای سرد آینده آماده کنند، بنایراین نباید کاری کرد که روی شاخه ها و برگ های آن جوانه های جدید رشد کند. شاخه های جوان ممکن است هنگام هوای سرد کاملاً حساس باشند و این امر آنها را در معرض آسیب های زمستانی قرار دارند. از سوی دیگر لازم است شما کود دهی در پاییز را با بهترین کود انجام دهید تا گیاه قبل از رسیدن سرمای زمستانی به اندازه کافی مواد غذایی را در خود ذخیره داشته باشد. کود دهی مرکبات در پاییز بر روی باروری گیاه در فصل گرما تاثیر می گذارد. لازم است بدانید که در مورد درختان میوه و گل ها، اندازه میوه و میزان گلدهی بسته به کوددهی مناسب آنها در پاییز دارد. برای کوددهی در پاییز از انواع کودهای حیوانی و شیمیایی می توان استفاده کرد. معمولا هیومیک اسید را به همراه برخی از کودهای شیمیایی همانند کود پتاس در آخرین آب آبیاری در خزان استفاده می کنند.

بهترین کود برای مرکبات جنوب

اگر در جنوب کشور زندگی می‌کنید لازم است با بهترین زمان کود دهی مرکبات در جنوب آشنا شوید. همان طور که می دانید اواسط ماه فروردین هنگامی‌ که درجه حرارت هوا زیادتر می‌شود، درختان شروع به جوانه زدن می‌کنند. از این‌ رو می‌توان گفت بهترین زمان کود دهی مرکبات در جنوب، زمانی است که فعالیت سیستم ریشه شدت بگیرد و جذب مواد مغذی یا آب نیز افزایش یابد چون در این زمان نیازهای گل‌ دهی و جوانه زدن درخت بالاتر می‌رود و باید با استفاده از یک کود مناسب به آن‌ ها پاسخ دهید. برای دستیابی به بهترین نتیجه لازم است تا به سراغ هر کودی نروید و بیشتر از کودهای طبیعی استفاده کنید. چون کودهای طبیعی در قیاس با کودهای شیمیایی از عوارض کمتری برخوردار هستند.

بهترین زمان کود دهی مرکبات شمال

با توجه به بارندگی فراوان در شهرهای شمالی ایران، خاک مناطق شمالی اسیدی است و برای کشت و پرورش مرکبات بسیار مناسب است. در واقع PH مناسب برای تولید مرکبات عددی میان ۵٫۵ الی ۵٫۷ است. از جمله مؤثرترین ابزارهایی که حاصلخیزی خاک، تولید میوه و رشد درختان مرکبات را بهبود می‌بخشد، توجه به موضوع کوددهی است. بهترین زمان کوددهی مرکبات شمال معمولا قبل از شکوفه دادن درخت است زیرا در این زمان ریشه درخت به مواد و املاح مغذی بسیار بیشتری نیاز دارد و اگر این املاح به طور کامل به آن نرسد، درخت دچار کمبود تغذیه می‌شود و در باردهی محصول به مشکل میخورد.

فواید کود پتاس برای مرکبات

کود پتاس محصولی است که به منظور تامین عنصر پتاسیم مورد نیاز گیاهان و رفع علائم کمبود آنها استفاده میشود. پتاسیم جزء عناصر پرمصرف گیاهی می‌باشد یعنی درختان مرکبات نیاز بالایی به این عنصر در روند رشد خود دارند. این عنصر عامل اصلی راه اندازی سیستم زایشی، گلدهی و تشکیل میوه در درختان مرکبات است. کود پتاس منجر به افزایش مقاومت و جلوگیری از ریزش شکوفه ها می شود و نقش فوق العاده ای در درشتی محصول و افزایش مواد قندی میوه مرکبات دارد. پس اگر درختان مرکباتی دارید که با وجود گلدهی فراوان قادر به حفظ و تبدیل شکوفه ها به میوه نیستند، حتما به کمبود عنصر پتاسیم شک کنید. استفاده از کود پتاس بالا برای مرکبات میتواند از همان سال اول کاشت نهال شروع و تا آخر عمر درخت کهنسال ادامه یابد.

عوارض کود پتاس

میزان پتاس مورد نیاز ارقام مختلف مرکبات به یک اندازه نیست و بهتر است قبل از هرگونه توصیه کودی، میزان کود توصیه شده بر اساس آزمایش خاک باشد. مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی صدمات زیادی به محیط‌زیست، آب ‌و خاک می‌زند و نیز سلامت انسان‌ها را به خطر می‌اندازد‌.

بهترین زمان محلول پاشی پتاس

هنگامی که درخت رشد خود را از سر می گیرد، بهترین زمان برای این است که به تقویت آنها با پتاسیم اقدام نمایید. پس کود پتاس را در ابتدای بهار یا فصل رشد، به همراه مراحل رشد میوه در طول فصل استفاده کنید. همچنین کود پتاس در چالکود پاییزه و زمستانه به شکل پودری در چاله اطراف درختان مرکبات حفر می شود که این امر برای گلدهی ابتدای فصل و حفظ شکوفه ها بسیار اهمیت دارد. از دیگر زمان های ضروری برای استفاده از کود پتاس در طول فصل و پس از فندقی شدن میوه مرکبات است تا آنها را به اندازه مطلوب، طعم عالی، ضخامت مناسب پوست، رنگ و کیفیت بازار پسند برساند.

زمان کود دهی حیوانی در مرکبات

مصرف کود حیوانی علاوه بر تغذیه گیاه دارای نقش مهمی در اصلاح خاک است. هر سه سال یک بار ( اواخر زمستان) 30-20 تن کود حیوانی به ازای هر هکتار در ناحیه فعالیت ریشه با خاک مخلوط گردد و ترجیحاً به صورت چالکود استفاده شود. بدین صورت که شیاری به عمق 20 سانتی متر در بیرون از آبچکان درخت ایجاد و کود داخل ان ریخته شود.

زمان مصرف کود آهن در مرکبات

در درختان مرکبات مصرف کود آهن در سال طی سه مرحله در فصل های اردیبهشت، مرداد و اسفند انجام می شود، ولی افزایش مصرف کود مرکبات نیز میتواند باعث اثرات منفی از جمله پوست کلفت میوه ها و هم چنین تغییر رنگ برگ ها به سبز تیره شود که در صورت مشاهده این حالت بهتر است از تعداد دفعات و مراحل کود آهن کاسته شود.

زمان مصرف کود اوره برای مرکبات

مقدار 1300 گرم کود اوره برای هر درخت بالغ و بارور مرکبات کافی بوده و کوددهی بیش از این مقدار نه تنها باعث کاهش عملکرد می‌شود بلکه سبب زیان‌های بسیار زیادی بر کیفیت میوه و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک می‌گردد. لازم است کود ازته حداقل در سه نوبت مصرف شود یعنی 650 گرم در نیمه اول فروردین، 400 گرم در نیمه دوم فروردین و 250 گرم در نیمه دوم اردیبهشت به هر درخت در سال داده شود. ضمناً برای تکمیل تغذیه ازته گیاه می‌توان در تیرماه همراه با سم ‌پاشی مقدار نیم کیلو اوره در صد لیتر آب مصرف نمود. در اسفند ماه نیز توصیه میشود همراه سم‌پاشی زمستانه یک کیلوگرم اوره در صد لیتر آب استفاده شود.