تعریف آفت
آفت ها موجوداتی هستند که از اندام های مختلف گیاهی استفاده می کنند و برای بدست آوردن غذای خود با انسان رقابت نموده و به تولیدات ومحصولات او آسیب می رسانند.
شناسایی آفت
باید بدانیم که هر حشره ای آفت نیست ، بلکه بعضی از حشرات مفید بوده و آفات را از بین می برند پس باید از آن ها مواظبت نماییم . همانطوریکه قبلاً گفته شد آفت ها برای بدست آوردن غذای خود با انسان رقابت نموده و به تولیدات ومحصولات او آسیب می رسانند. لازم است ضرر و زیان آن مشخص شود و نیز به موقع شناسایی شود. یک تشخیص نادرست ممکن است ما را گمراه سازد. شناسایی به موقع این امکان را به تولید کننده می دهد تا آفت را درک کرده و اطلاعات لازم را درباره ی خطرات آن کسب نماید. ضمناً مناسب ترین راه کنترل آن را جستجو کند. اولین قدم در کنترل آفت ها شناسایی به موقع آن است در غیر این صورت آفت زیان خود را زده و ممکن است در صورت دست به کار شدن تولید کننده و با استفاده از روش های رایج جهت کنترل آن وقت گذشته و هزینه ی اضافی به بار آید.
تعریف آفت
آفت ها موجوداتی هستند که از اندام های مختلف گیاهی استفاده می کنند و برای بدست آوردن غذای خود با انسان رقابت نموده و به تولیدات ومحصولات او آسیب می رسانند.
شناسایی آفت
باید بدانیم که هر حشره ای آفت نیست ، بلکه بعضی از حشرات مفید بوده و آفات را از بین می برند پس باید از آن ها مواظبت نماییم . همانطوریکه قبلاً گفته شد آفت ها برای بدست آوردن غذای خود با انسان رقابت نموده و به تولیدات ومحصولات او آسیب می رسانند. لازم است ضرر و زیان آن مشخص شود و نیز به موقع شناسایی شود. یک تشخیص نادرست ممکن است ما را گمراه سازد. شناسایی به موقع این امکان را به تولید کننده می دهد تا آفت را درک کرده و اطلاعات لازم را درباره ی خطرات آن کسب نماید. ضمناً مناسب ترین راه کنترل آن را جستجو کند. اولین قدم در کنترل آفت ها شناسایی به موقع آن است در غیر این صورت آفت زیان خود را زده و ممکن است در صورت دست به کار شدن تولید کننده و با استفاده از روش های رایج جهت کنترل آن وقت گذشته و هزینه ی اضافی به بار آید.
انواع آفت
1) آفت های درجه یک
تعدادی از آفت ها خطرناک هستند واگر کنترل نشوند به محصول کاملاً خسارت می زنند و برداشت محصول را امکانپذیر نمی سازند.مثل : خوشه خوار انگور
2) آفت های درجه دو
این نوع آفت ها معمولا خسارت عمده ای ندارند ، مگر در مواقع و شرایط خاصی که حالت طغیانی پیدا می کنند. مثل :شته
3) آفت های درجه سه
این نوع آفت ها اگر چه ذاتاً آفت هستند و می توانند ایجاد خسارت کنند ولی در شرایط عادی خسارت آن ها اهمیت اقتصادی ندارد. مثل :سفیده زگ سیاه (نوعی پروانه)
روش های کنترل آفات
1)کنترل تلفیقی
کنترل تلفیقی آفات عبارت است از به کار بردن مجموعه روش ها یا تعدادی از روش های کنترلی بسته به شرایط زمانی و مکانی در کنترل آفات. یعنی این که وقتی از طریق کنترل بیولوژیک نتوانیم جلوی تکثیر و ازدیاد جمعیت آفت و صدمات آن به محصول را بگیریم عملیات کنترل را افزایش میدهیم. از مواد شیمیایی اختصاصی برای سمپاشی و از بین بردن آفت استفاده می کنیم تا نتایج بهتری حاصل شود. در این روش کنترل با استفاده از شیوه های مختلف و عملیات گوناگون جمعیت آفت ها را کنترل می نماید. به نحوی که خسارت آنها در زیر سطح زیان اقتصادی باقی بماند.
این عملیات عبارتند از :
* از چسب های مخصوص روی تنه یدرختان میوه استفاده کنید تا آفت ها نتوانند از آنها بالا روند.
* از بذور سالم استفاده کنید.
* در صورت نیاز سعی کنید فقط از آفت کش های گیاهی مانند: سریش و فرآورده های بیولوژیک استفاده کنید.
* بعد از برداشت محصول خاک را زیرورو کنید تا آفت ها آشکار شوند.
* از رقم های محصولات مقاوم به آفت استفاده کنید.
* جوی ها و علف هایی را که پناهگاه آفت می با شند تمیز کنید.
* از تله های نوری جهت شکار حشرات بالغ استفاده کنید.
* گیاهان زراعی رادر زمان مناسب کشت کنید.
توده های تخم آفت و لارو کرم برگ خوار و سوسک های بالغ را با دست جمع آوری کنید و نابود کنید.
* از حشرات شکارچی و پارازیت و نیز عوامل کنترل کننده بیولوژیکی استفاده کنید.
2) کنترل مکانیکی
برای کاهش جمعیت آفت ها می توان از روش های ساده مکانیکی استفاده کرد. به عنوان مثال کنترل جوندگان با استفاده از تله ، وجین کردن علف های هرز با دست ویا روش های ساده ی دیگری که موجب از بین بردن علف های هرز می شود.
*ایجاد مانع
بعضی حشرات از روی تنه ی درخت بالا رفته و خود را به میوه می رسانند. به این ترتیب می توان با مالیدن روغن در اطراف تنه درخت ، از حرکت آفت ها جلوگیری کرد. در مناطقی که احتمال خسارت جوندگان نظیر خرگوش و غیره وجود دارد می توان قبل از بارش برف تنه ی درختان را با بستن گونی و کلش از گزند آنها حفظ نمود.
*ایجاد گودال و حفره
برای جلوگیری از مهاجرت لاروهای بعضی از حشرات می توان در اطراف مزارع و باغ های آلوده به آفت گودال حفر کرد.
*تله های نوری
با استفاده از تله های نوری می توان بسیاری از آفات مانند برگ خوارها و حشرات کامل کرم سفید ریشه را جمع آوری و از بین برد.
3) کنترل بیولوژیک
آیا تا به حال از خود پرسیده اید که "چرا امروزه نسبت به سال های قبل آفت های گیاهان و درختان میوه بیشتر شده است؟ " پاسخ این پرسش را می توان این طور مطرح کرد : وقتی یک گیاه یا درختی در یک منطقه در سطح زیاد کاشته می شود باعث جمع شدن گونه هایی از حشرات آفت در آن منطقه می شود که از آن گیاه یا درخت تغذیه می کنند و باعث ایجاد خسارت برای انسان می شوند. از روزی که بشر کار زراعت و پرورش گیاهان و دام های اهلی را شروع کرد تعادل طبیعی بین حشرات و محیط زیست به هم خورد. زیرا بین باغ ها و گیاهان موجود در طبیعت و حشرات یک رابطه تعادلی وجود داشت که با فعالیت بشر در کشت و زرع و پرورش دام ، به هم خورد. چرا که زیستگاه اصلی حشرات ، گیاهان وحشی بود و تغذیه آنها از طریق پوشش علفی صورت می گرفت. حشراتی که زیستگاه طبیعی خود را از دست داده بودند ، به ناچار در طول زمان برای ادامه ی زندگی خود به کشت زارها و باغ های احداث شده روی آوردند. حشرات در محیط جدید ، با به دست آوردن غذای بهتر و فراوان با سرعت بیشتری به زاد و ولد پرداختند. کم کم مشکلاتی برای انسان فراهم شد که امروزه ساکنین کره ی زمین چاره ای ندارند جز اینکه با به کارگیری روش های مختلف ، نسبت به کنترل جمعیت حشرات آفت اقدام نمایند.
استفاده از حشرات نر عقیم
استفاده از حشرات نر عقیم، یک روش جالب در کنترل حشرات آفت می باشد با پرورش مصنوعی حشرات نر در آزمایشگاه ، آنها را با اشعه ی گاما عقیم می کنند سپس حشرات نر را در طبیعت رها می سازند به این ترتیب تعداد نرهای عقیم بیشتر از تعداد نرهای موجود در طبیعت می شود در نتیجه حشرات طبیعی در رقابت برای جفت گیری باز می مانند ماده های وحشی که با نر های عقیم جفت گیری می نمایند قادر به تولید مثل نمی باشند بنابراین در نسل بعدی حشرات طبیعی کمتری وجود خواهند داشت ادامه رها سازی نرهای عقیم شده و افزایش آنها در طبیعت باعث از بین رفتن حشرات آفت می گردد.
استفاده از حشره کش های میکروبی
بعضی از موجودات ذره بینی از جمله قارچ ها ، باکتری ها ، ویروس ها و یا سایر موجودات میکروسکوپی با ایجاد بیماری در حشرات آفت ، باعث از بین رفتن آن ها می شوند. امروزه بشر با درست کردن حشره کش های میکروبی و مصرف آنها توانسته است جلوی ضرر و زیان حشرات آفت را بگیرد.
حشره کش های میکروبی از موجودات ذره بینی ذکر شده در بالا ساخته می شوند ولی تا آنجا که معلوم شده ، هیچ یک از آنها برای اشکال دیگر زندگی زیان آور نمی باشند.
این نوع حشره کش ها را می توان همانند حشره کش های شیمیایی در مزارع و باغ ها به کار برد.
استفاده از ارقام مقاوم
یکی از روش های با صرفه و مطلوب در کنترل حشرات زیان آور ، استفاده از ارقام گیاهان مقاوم می باشد. صفت مقاوم همراه با دیگر صفات مطلوب یک گیاه یا درخت به حساب می آید. استفاده از رقم مقاوم می تواند خرج باغدار را پایین آورد و مشکل باقی مانده سموم شیمیایی را نیز حل کند. ضرری برای حشرات گرده افشان نداشته و تعادل بین حشرات و دشمنان طبیعی را در طبیعت حفظ می نماید. بهترین مثال کنترل حشرات آفت با استفاده از ارقام مقاوم ، کنترل شته ی "فیلوکسرای"مو می باشد. این شته که بومی آمریکا بوده همراه درختچه های مو به فرانسه منتقل و خسارت زیادی به باغداران فرانسه وارد نمود لذا کارشناسان با پیوند زدن درختچه های اروپایی روی پایه های مقاوم آمریکایی توانستند این آفت را کنترل کنند تاکستان های اروپایی را از خطر نابودی نجات دهند.
4) کنترل شیمیایی
در این روش از آفت کش های شیمیایی برای از بین بردن آفت های محصولات کشاورزی استفاده می شود. در استفاده از آفت کش ها موارد زیادی وجود دارد که لازم است مد نظر قرار گیرد.
الف)رعایت مقدار سم (دز) توصیه شده
چنانکه هنگام سمپاشی مقدار توصیه شده ی سم رعایت نشود مشکلات زیادی به بار خواهد آمد، مقداری از سموم شیمیایی در روی محصول باقی می ماند. این مقدار مانده حدی دارد اگر از حد مجاز بگذرد باعث مسمومیت مزمن یا حاد مصرف کننده گان می شود. استفاده از سم غلیظ در گیاهان سوختگی ایجاد می کند. اگر فاصله بین آخرین سم پاشی و برداشت محصول (دوره کارنکس) رعایت شود مشکلی بروز نمیکند ولی اغلب این مورد رعایت نشده حتی دیده می شود که در همان روز سمپاشی یا یک روز بعد از آن میوه های سمپاشی شده به بازار عرضه می شوند. مصرف کننده گان نیز باید بدانند که وجود یک لکه کوچک روی میوه و حتی کرم خوردگی مختصر بهتر از آن است که یک لایه ای از ماده ی سمی روی تمام میوه ها را پوشانده باشد. می توان لکه یا قسمت آفت زده را به آسانی جدا کرد ولی پوشش سمی روی میوه ویا مقدار نفوذ کرده به داخل میوه را نمی توان به آسانی از آن جدا نمود.
ب) انتخاب آفت کش مناسب : ممکن است یک آفت کش علیه یک آفت مؤثر باشد و علیه سایر آفت های نزدیک به آن به کار نرود. ممکن است یک آفت کش در مرحله ی خاصی از دوره ی زندگی حشره اثر نماید در حالیکه دسته ی دیگر از آفت کش ها ممکن است در مراحل مختلف یا شاید کلیه مراحل رشد و نمو حشره مؤثر واقع شوند. باید دقت کرد از آفت کشی استفاده شود که دشمنان طبیعی را از بین نبرد.
ج) زمان استفاده از آفت کش : حشره کش ها در ساعاتی از شبانه روز اثرات متفاوتی از خود به جای می گذارند. دمای هوا ، باد ، رطوبت ، گرمی و سردی هوا در تأثیر گذاری سموم مؤثر هستند.
استفاده از دشمنان طبیعی
1) حشرات مفید
مورچه ها ، نوعی از مگس ها، بالتوری ها ، سن ها ، تعدادی از عنکبوت ها و بعضی از پوره ها ی شش پای کنه ها از شکارگرهای شته ها می باشند. پرنده ی حشره خواری که حین پرواز ، حشره ای را می گیرد ، قورباغه ای که به کمک زبان خود ، لاروی را قورت می دهد، سنجاقکی که از بعضی حشره ها تغذیه می کند. مشاهده ی این پدیده ها در طبیعت عادی و برای هر باغدار حکایتی از کنترل بیولوژیک می باشد.
2) جغد و مار: با تغذیه از انواع موش ها و کنترل جمعیت آن ها ، باعث ایجاد تعادل در طبیعت می شوند.
3) کفشدوزک ها: از انواع شته و شپشک ها تغذیه می کند
4) شیخک ها: به وسیله ی پاهای شکاری خود بسیاری از حشرات آفت را صید می کند لذا وجود آنها در دور و بر ما جالب می باشد و لازم است خود و دستانمان در حفظ و حراست آنها کوشا باشیم.
5) سارها : پرندگانی هستند که از انواع حشرات مانند سن گندم تغذیه می کنند.
این مسئله در طبیعت یک عمل دائمی و تکراری است. باید دانست که تنها یک درصد از حدود یک میلیون حشره و کنه ی گیاه خوار نامگذاری شده در دنیا ، در لیست آفت های کشاورزی قرار دارند بقیه ی حشرات مفید و یا بی زیان می باشند. علت عمده ی تبدیل حشره به آفت ، حمل و نقل آنها به همراه گیاه میزبان (محصول) و بدون حضور دشمنان طبیعی می باشد. لذا دلیل اعمال مقررات قرنطینه ای دقیق بین کشورها ، ایالت ها و استان های مختلف به خاطر جلوگیری از انتقال آفت به همراه گیاه به مناطق دیگر می باشد. به طور کلی وجود هر جانوری در طبیعت لازم است و حکمتی در خلق آن وجود دارد وتا جانوری برای انسان خطر و زیان جدی نداشته باشد نباید آن را از بین برد. متأسفانه ما با سمپاشی های نامناسب و زیاد مزارع و باغ ها ، این جانوران مفید را از بین می بریم. علاوه بر آن آفت ها در اثر سمپاشی نامناسب مقاوم شده و بیشتر به محصول صدمه می زنند. امروزه بعضی از حشره ای مفید از جمله زنبور تریکوگراما را در آزمایشگاه به طور مصنوعی پرورش می دهند و در هنگام پیدا شدن آفت آنها را در باغ ها رها می کنند. حشره های مفید به روش های مختلف آفت ها را از بین می برند. بعضی آفت را می خورند، بعضی دیگر در بدن نوزاد یا تخم آفت تخم ریزی می کنند و باعث فاسد شدن و از بین رفتن آن ها می شوند.
1) کنترل زراعی (روش زراعی):
با به کار گیری روش های ساده می توان از خسارت آفت ها جلوگیری کرد یا آن را به حداقل رسانید. باید توجه داشت وارد شدن ضایعه در پوست یا درون میوه در اثر آفت به هر مقدار به عملیات کنترل شدید به ویژه کاربرد سموم شیمیایی نیاز ندارد. چه بسا با یک هرس منظم ، یا تغییر مختصری در نگه داری درختان از زیان اقتصادی جلوگیری شود. استفاده از درختان مقاوم ، تنوع و گوناگونی ارقام آنها ، مدیریت آبیاری ، کود دهی ، شخم زدن ، استفاده از نهال و بذرهای سالم روش هایی هستند که باعث می شوند روابط طبیعی بین درخت و جانوران زیان آور به هم ریخته و این جانوران ، قادر به استفاده ی طبیعی از گیاه نشوند. معمولاً باقیمانده بعضی از محصولات در باغ یا مزرعه پناهگاه گروهی از آفت ها است. می توان این بقایا را جمع آوری و دفن نمود یا بعنوان غذای دام مورد استفاده قرار داد.
دادن یخ آب زمستانی یکی دیگر از روش های زراعی است که باعث کاهش جمعیت بعضی از آفت ها از جمله مگس گیلاس و زنبور گوجه می شود.
شخم زدن سایه انداز درختان میوه دو بار در سال (بهار و پاییز)باعث کاهش جمعیت تعداد زیادی از آفت ها از جمله کرم سفید ریشه می شود (باید دقت نمود به ریشه های سطحی آسیبی وارد نشود)
جمع آوری و سوزاندن بادام های آلوده به زنبور مغز خوار بادام کمک مؤثری در جلوگیری از خسارت آفت در سال بعد می نماید.
آفت ها موجوداتی هستند که از اندام های مختلف گیاهی استفاده می کنند و برای بدست آوردن غذای خود با انسان رقابت نموده و به تولیدات ومحصولات او آسیب می رسانند.
شناسایی آفت
باید بدانیم که هر حشره ای آفت نیست ، بلکه بعضی از حشرات مفید بوده و آفات را از بین می برند پس باید از آن ها مواظبت نماییم . همانطوریکه قبلاً گفته شد آفت ها برای بدست آوردن غذای خود با انسان رقابت نموده و به تولیدات ومحصولات او آسیب می رسانند. لازم است ضرر و زیان آن مشخص شود و نیز به موقع شناسایی شود. یک تشخیص نادرست ممکن است ما را گمراه سازد. شناسایی به موقع این امکان را به تولید کننده می دهد تا آفت را درک کرده و اطلاعات لازم را درباره ی خطرات آن کسب نماید. ضمناً مناسب ترین راه کنترل آن را جستجو کند. اولین قدم در کنترل آفت ها شناسایی به موقع آن است در غیر این صورت آفت زیان خود را زده و ممکن است در صورت دست به کار شدن تولید کننده و با استفاده از روش های رایج جهت کنترل آن وقت گذشته و هزینه ی اضافی به بار آید.
تعریف آفت
آفت ها موجوداتی هستند که از اندام های مختلف گیاهی استفاده می کنند و برای بدست آوردن غذای خود با انسان رقابت نموده و به تولیدات ومحصولات او آسیب می رسانند.
شناسایی آفت
باید بدانیم که هر حشره ای آفت نیست ، بلکه بعضی از حشرات مفید بوده و آفات را از بین می برند پس باید از آن ها مواظبت نماییم . همانطوریکه قبلاً گفته شد آفت ها برای بدست آوردن غذای خود با انسان رقابت نموده و به تولیدات ومحصولات او آسیب می رسانند. لازم است ضرر و زیان آن مشخص شود و نیز به موقع شناسایی شود. یک تشخیص نادرست ممکن است ما را گمراه سازد. شناسایی به موقع این امکان را به تولید کننده می دهد تا آفت را درک کرده و اطلاعات لازم را درباره ی خطرات آن کسب نماید. ضمناً مناسب ترین راه کنترل آن را جستجو کند. اولین قدم در کنترل آفت ها شناسایی به موقع آن است در غیر این صورت آفت زیان خود را زده و ممکن است در صورت دست به کار شدن تولید کننده و با استفاده از روش های رایج جهت کنترل آن وقت گذشته و هزینه ی اضافی به بار آید.
انواع آفت
1) آفت های درجه یک
تعدادی از آفت ها خطرناک هستند واگر کنترل نشوند به محصول کاملاً خسارت می زنند و برداشت محصول را امکانپذیر نمی سازند.مثل : خوشه خوار انگور
2) آفت های درجه دو
این نوع آفت ها معمولا خسارت عمده ای ندارند ، مگر در مواقع و شرایط خاصی که حالت طغیانی پیدا می کنند. مثل :شته
3) آفت های درجه سه
این نوع آفت ها اگر چه ذاتاً آفت هستند و می توانند ایجاد خسارت کنند ولی در شرایط عادی خسارت آن ها اهمیت اقتصادی ندارد. مثل :سفیده زگ سیاه (نوعی پروانه)
روش های کنترل آفات
1)کنترل تلفیقی
کنترل تلفیقی آفات عبارت است از به کار بردن مجموعه روش ها یا تعدادی از روش های کنترلی بسته به شرایط زمانی و مکانی در کنترل آفات. یعنی این که وقتی از طریق کنترل بیولوژیک نتوانیم جلوی تکثیر و ازدیاد جمعیت آفت و صدمات آن به محصول را بگیریم عملیات کنترل را افزایش میدهیم. از مواد شیمیایی اختصاصی برای سمپاشی و از بین بردن آفت استفاده می کنیم تا نتایج بهتری حاصل شود. در این روش کنترل با استفاده از شیوه های مختلف و عملیات گوناگون جمعیت آفت ها را کنترل می نماید. به نحوی که خسارت آنها در زیر سطح زیان اقتصادی باقی بماند.
این عملیات عبارتند از :
* از چسب های مخصوص روی تنه یدرختان میوه استفاده کنید تا آفت ها نتوانند از آنها بالا روند.
* از بذور سالم استفاده کنید.
* در صورت نیاز سعی کنید فقط از آفت کش های گیاهی مانند: سریش و فرآورده های بیولوژیک استفاده کنید.
* بعد از برداشت محصول خاک را زیرورو کنید تا آفت ها آشکار شوند.
* از رقم های محصولات مقاوم به آفت استفاده کنید.
* جوی ها و علف هایی را که پناهگاه آفت می با شند تمیز کنید.
* از تله های نوری جهت شکار حشرات بالغ استفاده کنید.
* گیاهان زراعی رادر زمان مناسب کشت کنید.
توده های تخم آفت و لارو کرم برگ خوار و سوسک های بالغ را با دست جمع آوری کنید و نابود کنید.
* از حشرات شکارچی و پارازیت و نیز عوامل کنترل کننده بیولوژیکی استفاده کنید.
2) کنترل مکانیکی
برای کاهش جمعیت آفت ها می توان از روش های ساده مکانیکی استفاده کرد. به عنوان مثال کنترل جوندگان با استفاده از تله ، وجین کردن علف های هرز با دست ویا روش های ساده ی دیگری که موجب از بین بردن علف های هرز می شود.
*ایجاد مانع
بعضی حشرات از روی تنه ی درخت بالا رفته و خود را به میوه می رسانند. به این ترتیب می توان با مالیدن روغن در اطراف تنه درخت ، از حرکت آفت ها جلوگیری کرد. در مناطقی که احتمال خسارت جوندگان نظیر خرگوش و غیره وجود دارد می توان قبل از بارش برف تنه ی درختان را با بستن گونی و کلش از گزند آنها حفظ نمود.
*ایجاد گودال و حفره
برای جلوگیری از مهاجرت لاروهای بعضی از حشرات می توان در اطراف مزارع و باغ های آلوده به آفت گودال حفر کرد.
*تله های نوری
با استفاده از تله های نوری می توان بسیاری از آفات مانند برگ خوارها و حشرات کامل کرم سفید ریشه را جمع آوری و از بین برد.
3) کنترل بیولوژیک
آیا تا به حال از خود پرسیده اید که "چرا امروزه نسبت به سال های قبل آفت های گیاهان و درختان میوه بیشتر شده است؟ " پاسخ این پرسش را می توان این طور مطرح کرد : وقتی یک گیاه یا درختی در یک منطقه در سطح زیاد کاشته می شود باعث جمع شدن گونه هایی از حشرات آفت در آن منطقه می شود که از آن گیاه یا درخت تغذیه می کنند و باعث ایجاد خسارت برای انسان می شوند. از روزی که بشر کار زراعت و پرورش گیاهان و دام های اهلی را شروع کرد تعادل طبیعی بین حشرات و محیط زیست به هم خورد. زیرا بین باغ ها و گیاهان موجود در طبیعت و حشرات یک رابطه تعادلی وجود داشت که با فعالیت بشر در کشت و زرع و پرورش دام ، به هم خورد. چرا که زیستگاه اصلی حشرات ، گیاهان وحشی بود و تغذیه آنها از طریق پوشش علفی صورت می گرفت. حشراتی که زیستگاه طبیعی خود را از دست داده بودند ، به ناچار در طول زمان برای ادامه ی زندگی خود به کشت زارها و باغ های احداث شده روی آوردند. حشرات در محیط جدید ، با به دست آوردن غذای بهتر و فراوان با سرعت بیشتری به زاد و ولد پرداختند. کم کم مشکلاتی برای انسان فراهم شد که امروزه ساکنین کره ی زمین چاره ای ندارند جز اینکه با به کارگیری روش های مختلف ، نسبت به کنترل جمعیت حشرات آفت اقدام نمایند.
استفاده از حشرات نر عقیم
استفاده از حشرات نر عقیم، یک روش جالب در کنترل حشرات آفت می باشد با پرورش مصنوعی حشرات نر در آزمایشگاه ، آنها را با اشعه ی گاما عقیم می کنند سپس حشرات نر را در طبیعت رها می سازند به این ترتیب تعداد نرهای عقیم بیشتر از تعداد نرهای موجود در طبیعت می شود در نتیجه حشرات طبیعی در رقابت برای جفت گیری باز می مانند ماده های وحشی که با نر های عقیم جفت گیری می نمایند قادر به تولید مثل نمی باشند بنابراین در نسل بعدی حشرات طبیعی کمتری وجود خواهند داشت ادامه رها سازی نرهای عقیم شده و افزایش آنها در طبیعت باعث از بین رفتن حشرات آفت می گردد.
استفاده از حشره کش های میکروبی
بعضی از موجودات ذره بینی از جمله قارچ ها ، باکتری ها ، ویروس ها و یا سایر موجودات میکروسکوپی با ایجاد بیماری در حشرات آفت ، باعث از بین رفتن آن ها می شوند. امروزه بشر با درست کردن حشره کش های میکروبی و مصرف آنها توانسته است جلوی ضرر و زیان حشرات آفت را بگیرد.
حشره کش های میکروبی از موجودات ذره بینی ذکر شده در بالا ساخته می شوند ولی تا آنجا که معلوم شده ، هیچ یک از آنها برای اشکال دیگر زندگی زیان آور نمی باشند.
این نوع حشره کش ها را می توان همانند حشره کش های شیمیایی در مزارع و باغ ها به کار برد.
استفاده از ارقام مقاوم
یکی از روش های با صرفه و مطلوب در کنترل حشرات زیان آور ، استفاده از ارقام گیاهان مقاوم می باشد. صفت مقاوم همراه با دیگر صفات مطلوب یک گیاه یا درخت به حساب می آید. استفاده از رقم مقاوم می تواند خرج باغدار را پایین آورد و مشکل باقی مانده سموم شیمیایی را نیز حل کند. ضرری برای حشرات گرده افشان نداشته و تعادل بین حشرات و دشمنان طبیعی را در طبیعت حفظ می نماید. بهترین مثال کنترل حشرات آفت با استفاده از ارقام مقاوم ، کنترل شته ی "فیلوکسرای"مو می باشد. این شته که بومی آمریکا بوده همراه درختچه های مو به فرانسه منتقل و خسارت زیادی به باغداران فرانسه وارد نمود لذا کارشناسان با پیوند زدن درختچه های اروپایی روی پایه های مقاوم آمریکایی توانستند این آفت را کنترل کنند تاکستان های اروپایی را از خطر نابودی نجات دهند.
4) کنترل شیمیایی
در این روش از آفت کش های شیمیایی برای از بین بردن آفت های محصولات کشاورزی استفاده می شود. در استفاده از آفت کش ها موارد زیادی وجود دارد که لازم است مد نظر قرار گیرد.
الف)رعایت مقدار سم (دز) توصیه شده
چنانکه هنگام سمپاشی مقدار توصیه شده ی سم رعایت نشود مشکلات زیادی به بار خواهد آمد، مقداری از سموم شیمیایی در روی محصول باقی می ماند. این مقدار مانده حدی دارد اگر از حد مجاز بگذرد باعث مسمومیت مزمن یا حاد مصرف کننده گان می شود. استفاده از سم غلیظ در گیاهان سوختگی ایجاد می کند. اگر فاصله بین آخرین سم پاشی و برداشت محصول (دوره کارنکس) رعایت شود مشکلی بروز نمیکند ولی اغلب این مورد رعایت نشده حتی دیده می شود که در همان روز سمپاشی یا یک روز بعد از آن میوه های سمپاشی شده به بازار عرضه می شوند. مصرف کننده گان نیز باید بدانند که وجود یک لکه کوچک روی میوه و حتی کرم خوردگی مختصر بهتر از آن است که یک لایه ای از ماده ی سمی روی تمام میوه ها را پوشانده باشد. می توان لکه یا قسمت آفت زده را به آسانی جدا کرد ولی پوشش سمی روی میوه ویا مقدار نفوذ کرده به داخل میوه را نمی توان به آسانی از آن جدا نمود.
ب) انتخاب آفت کش مناسب : ممکن است یک آفت کش علیه یک آفت مؤثر باشد و علیه سایر آفت های نزدیک به آن به کار نرود. ممکن است یک آفت کش در مرحله ی خاصی از دوره ی زندگی حشره اثر نماید در حالیکه دسته ی دیگر از آفت کش ها ممکن است در مراحل مختلف یا شاید کلیه مراحل رشد و نمو حشره مؤثر واقع شوند. باید دقت کرد از آفت کشی استفاده شود که دشمنان طبیعی را از بین نبرد.
ج) زمان استفاده از آفت کش : حشره کش ها در ساعاتی از شبانه روز اثرات متفاوتی از خود به جای می گذارند. دمای هوا ، باد ، رطوبت ، گرمی و سردی هوا در تأثیر گذاری سموم مؤثر هستند.
استفاده از دشمنان طبیعی
1) حشرات مفید
مورچه ها ، نوعی از مگس ها، بالتوری ها ، سن ها ، تعدادی از عنکبوت ها و بعضی از پوره ها ی شش پای کنه ها از شکارگرهای شته ها می باشند. پرنده ی حشره خواری که حین پرواز ، حشره ای را می گیرد ، قورباغه ای که به کمک زبان خود ، لاروی را قورت می دهد، سنجاقکی که از بعضی حشره ها تغذیه می کند. مشاهده ی این پدیده ها در طبیعت عادی و برای هر باغدار حکایتی از کنترل بیولوژیک می باشد.
2) جغد و مار: با تغذیه از انواع موش ها و کنترل جمعیت آن ها ، باعث ایجاد تعادل در طبیعت می شوند.
3) کفشدوزک ها: از انواع شته و شپشک ها تغذیه می کند
4) شیخک ها: به وسیله ی پاهای شکاری خود بسیاری از حشرات آفت را صید می کند لذا وجود آنها در دور و بر ما جالب می باشد و لازم است خود و دستانمان در حفظ و حراست آنها کوشا باشیم.
5) سارها : پرندگانی هستند که از انواع حشرات مانند سن گندم تغذیه می کنند.
این مسئله در طبیعت یک عمل دائمی و تکراری است. باید دانست که تنها یک درصد از حدود یک میلیون حشره و کنه ی گیاه خوار نامگذاری شده در دنیا ، در لیست آفت های کشاورزی قرار دارند بقیه ی حشرات مفید و یا بی زیان می باشند. علت عمده ی تبدیل حشره به آفت ، حمل و نقل آنها به همراه گیاه میزبان (محصول) و بدون حضور دشمنان طبیعی می باشد. لذا دلیل اعمال مقررات قرنطینه ای دقیق بین کشورها ، ایالت ها و استان های مختلف به خاطر جلوگیری از انتقال آفت به همراه گیاه به مناطق دیگر می باشد. به طور کلی وجود هر جانوری در طبیعت لازم است و حکمتی در خلق آن وجود دارد وتا جانوری برای انسان خطر و زیان جدی نداشته باشد نباید آن را از بین برد. متأسفانه ما با سمپاشی های نامناسب و زیاد مزارع و باغ ها ، این جانوران مفید را از بین می بریم. علاوه بر آن آفت ها در اثر سمپاشی نامناسب مقاوم شده و بیشتر به محصول صدمه می زنند. امروزه بعضی از حشره ای مفید از جمله زنبور تریکوگراما را در آزمایشگاه به طور مصنوعی پرورش می دهند و در هنگام پیدا شدن آفت آنها را در باغ ها رها می کنند. حشره های مفید به روش های مختلف آفت ها را از بین می برند. بعضی آفت را می خورند، بعضی دیگر در بدن نوزاد یا تخم آفت تخم ریزی می کنند و باعث فاسد شدن و از بین رفتن آن ها می شوند.
1) کنترل زراعی (روش زراعی):
با به کار گیری روش های ساده می توان از خسارت آفت ها جلوگیری کرد یا آن را به حداقل رسانید. باید توجه داشت وارد شدن ضایعه در پوست یا درون میوه در اثر آفت به هر مقدار به عملیات کنترل شدید به ویژه کاربرد سموم شیمیایی نیاز ندارد. چه بسا با یک هرس منظم ، یا تغییر مختصری در نگه داری درختان از زیان اقتصادی جلوگیری شود. استفاده از درختان مقاوم ، تنوع و گوناگونی ارقام آنها ، مدیریت آبیاری ، کود دهی ، شخم زدن ، استفاده از نهال و بذرهای سالم روش هایی هستند که باعث می شوند روابط طبیعی بین درخت و جانوران زیان آور به هم ریخته و این جانوران ، قادر به استفاده ی طبیعی از گیاه نشوند. معمولاً باقیمانده بعضی از محصولات در باغ یا مزرعه پناهگاه گروهی از آفت ها است. می توان این بقایا را جمع آوری و دفن نمود یا بعنوان غذای دام مورد استفاده قرار داد.
دادن یخ آب زمستانی یکی دیگر از روش های زراعی است که باعث کاهش جمعیت بعضی از آفت ها از جمله مگس گیلاس و زنبور گوجه می شود.
شخم زدن سایه انداز درختان میوه دو بار در سال (بهار و پاییز)باعث کاهش جمعیت تعداد زیادی از آفت ها از جمله کرم سفید ریشه می شود (باید دقت نمود به ریشه های سطحی آسیبی وارد نشود)
جمع آوری و سوزاندن بادام های آلوده به زنبور مغز خوار بادام کمک مؤثری در جلوگیری از خسارت آفت در سال بعد می نماید.
دیدگاه ها