کمبود منگنز مشابه سایر عناصر ریزمغذی ، بیشتر در خاک های آهکی با مواد آلی کم اتفاق می افتد. حساسیت گیاهان مختلف به منگنز ، بسیار متفاوت است و با توجه به اینکه پویایی این عنصر در درختان میوه مشابه کلسیم بسیار محدود است، بنابراین علایم کمبود این عنصر ابتدا در برگ های جوان مشاهده می شود . علایم کمبود منگنز در تعدادی از درختان میوه به شرح زیر می باشد:
منشاء منگنز موجود در خاک تجزیه سنگ های معدنی می باشد و از لحاظ فراوانی در پوسته زمین ، پس از آهن فرار دارد. مقدار کل این عنصر در خاک 200 الی 600 میلی گرم در کیلوگرم خاک می باشد. یون منگنز در خاک به سه حالت مختلف دیده می شود. مقدار کل منگنز و منگنز تبادلی در خاک با مقدار کل منگنز در مواد مادری تشکیل دهنده همبستگی ندارد. دی اکسید منگنز پایدارترین اکسید منگنز در خاک است و با اسیدی شدن محیط ، بر میزان حلالیت آن افزوده می شود. سایر صورت های منگنز مثل کربنات ، هیدروکسید و سیلیکات منگنز همگی بیشتر از اکسید آن محلول اند و درجه حلالیت آنها با PH خاک رابطه معکوس دارد.
مرکبات
کمبود بر روی مرکبات در بسیاری از نقاط دنیا گزارش شده است. این کمبود در خاک های آهکی به علت حلالیت خیلی کم ترکیبات محتوی منگنز اتفاق می افتد. در اثر کمبود منگنز در مرکبات لکه های سبز روشن تا زرد در بین رگبرگ های اصلی و فرعی دیده می شود که تا حدودی مشابه علایم کمبود آهن و روی ( مانند برگ های نقاشی شده ) می باشد. میوه ها نیز ممکن است کوچک تر از حد معمولی شده و در شرایط حاد کمبود، میوه نرم شده و رنگ پوست کم رنگ می شود. در بین درختان میوه ، مرکبات حساسیت بیشتری نسبت به کمبود منگنز از خود نشان می دهند.
درخت گیلاس
در گیلاس نیز کمبود منگنز همانند سایر درختان میوه مناطق معتدله به صورت کلروز بین رگبرگی با یک الگوی مشخص می باشد، به طوری که کلروز از حاشیه برگ ها آغاز شده و به سمت رگبرگ میانی گسترش پیدا می کند
سیب
در سیب کلروز از ناحیه نزدیک حاشیه برگ آغاز و به طرف رگبرگ اصلی توسعه می یابد. در شرایط کمبود شدید، کاهش در فعالیت فتوسنتزی و حتی کاهش یا توقف رشد گیاه نیز اتفاق می افتد. در مناطق نیمه خشک محلول پاشی با سولفات منگنز می تواند کمبود را برطرف کند. و در مناطق خشک مصرف خاکی و محلول پاشی برگی سولفات منگنز می تواند در کنترل کمبود موثر باشد. لازم به ذکر است که کمبود منگنز بیشتر در خاک های آهکی وجود دارد.
انگور
علایم کمبود در بوته هایی که به شدت به کمبود منگنز دچار هستند دو تا سه هفته پس از زمان گل ظاهر می شود و در کمبودهای متوسط علایم تا اواسط و اواخر تابستان ظاهر نمی شود. علایم کمبود با زرد شدن بین رگبرگ ها آغاز می شود و با افزایش کلروز بین رگبرگ های اولیه و ثانویه ، رگبرگ های کوچک با حاشیه سبز باقی می مانند. منگنز عنصری غیر پویا بوده و علایم کمبود ابتدا در برگ های جوان ظاهر می شود.
درخت هلو
در اثر کمبود منگنز در برگ های جوان و تازه بالغ، نواحی بین رگبرگی در مقایسه با نواحی اطراف رگبرگ اصلی، کم رنگ تر می شوند که این کلروز از اطراف برگ آغاز شده و به سمت رگبرگ میانی توسعه می یابد. در شرایط حاد کمبود ممکن است ریزش زود هنگام برگ اتفاق بیافتد. رنگ میوه نیز کامل نشده و کیفیت آن پایین می آید و نیز ممکن است برخی ترک های پوستی در میوه دیده شود که با ریزش زود هنگام میوه ها توام است.در بین درختان میوه هلو و مرکبات بیشترین حساسیت را نسبت به کمبود این عنصر از خود نشان می دهند.
کود سولفات منگنز
درصد منگنز 28 و گوگرد 14 درصد، قهوه ای روشن ، پودری شکل و محلول در آب ، که هم به صورت مصرف خاکی ( چالکود ) و هم به صورت محلول پاشی قابل مصرف است.
موارد و میزان مصرف کود سولفات منگنز
الف ) مصرف محلول پاشی :
محلول پاشی می تواند به شرح زیر صورت گیرد.
- سه کیلوگرم سولفات منگنز را در 1000 لیتر آب حل کرده و در دوره خواب زمستانی و یا قبل از متورم شدن جوانه ها محلول پاشی صورت گیرد.
- دو الی سه کیلوگرم سولفات منگنز را در 1000 لیتر آب به خوبی حل کرده و 3 الی 4 هفته پس از ریزش گلبرگ ها به فواصل یک ماه در برگ های درختان محلول پاشی شود.
ب ) مصرف خاکی:
به مقدار 100 الی 250 گرم برای هر درخت در سایه انداز در محل ریشه درخت در اواخر اسفند ماه ( به صورت چالکود ) زیر خاک شود ( مخلوط با کودهای آلی ، ازته ، فسفره و پتاسه و سایر ریزمغذی ها)
پیشنهادها
- با توجه به نقش منگنز در تامین سلامتی انسان ( نیاز روزانه هر فرد 7-5 میلی گرم می باشد ) مصرف خاکی و یا محلول پاشی سولفات منگنز برای افزایش عملکرد ، بهبود کیفیت و غنی سازی محصولات باغی الزامی است.
- مصرف خاکی (چالکود ) هر دو تا سه سال یک بار سولفات منگنز ( 100 الی 250 گرم به ازای هر درخت ) باید در بیشتر باغ های میوه به خصوص در مرکبات ، هلو و سیب همگانی شود.
- حد بحرانی منگنز در خاک های زیر کشت باغ ها 10 میلی گرم در کیلوگرم و در برگ های کاملاً رشد کرده درختان میوه با روش DTPA ، 80 میلی گرم در کیلوگرم بر مبنای وزن خشک می باشد.
منشاء منگنز موجود در خاک تجزیه سنگ های معدنی می باشد و از لحاظ فراوانی در پوسته زمین ، پس از آهن فرار دارد. مقدار کل این عنصر در خاک 200 الی 600 میلی گرم در کیلوگرم خاک می باشد. یون منگنز در خاک به سه حالت مختلف دیده می شود. مقدار کل منگنز و منگنز تبادلی در خاک با مقدار کل منگنز در مواد مادری تشکیل دهنده همبستگی ندارد. دی اکسید منگنز پایدارترین اکسید منگنز در خاک است و با اسیدی شدن محیط ، بر میزان حلالیت آن افزوده می شود. سایر صورت های منگنز مثل کربنات ، هیدروکسید و سیلیکات منگنز همگی بیشتر از اکسید آن محلول اند و درجه حلالیت آنها با PH خاک رابطه معکوس دارد.
مرکبات
کمبود بر روی مرکبات در بسیاری از نقاط دنیا گزارش شده است. این کمبود در خاک های آهکی به علت حلالیت خیلی کم ترکیبات محتوی منگنز اتفاق می افتد. در اثر کمبود منگنز در مرکبات لکه های سبز روشن تا زرد در بین رگبرگ های اصلی و فرعی دیده می شود که تا حدودی مشابه علایم کمبود آهن و روی ( مانند برگ های نقاشی شده ) می باشد. میوه ها نیز ممکن است کوچک تر از حد معمولی شده و در شرایط حاد کمبود، میوه نرم شده و رنگ پوست کم رنگ می شود. در بین درختان میوه ، مرکبات حساسیت بیشتری نسبت به کمبود منگنز از خود نشان می دهند.
درخت گیلاس
در گیلاس نیز کمبود منگنز همانند سایر درختان میوه مناطق معتدله به صورت کلروز بین رگبرگی با یک الگوی مشخص می باشد، به طوری که کلروز از حاشیه برگ ها آغاز شده و به سمت رگبرگ میانی گسترش پیدا می کند
سیب
در سیب کلروز از ناحیه نزدیک حاشیه برگ آغاز و به طرف رگبرگ اصلی توسعه می یابد. در شرایط کمبود شدید، کاهش در فعالیت فتوسنتزی و حتی کاهش یا توقف رشد گیاه نیز اتفاق می افتد. در مناطق نیمه خشک محلول پاشی با سولفات منگنز می تواند کمبود را برطرف کند. و در مناطق خشک مصرف خاکی و محلول پاشی برگی سولفات منگنز می تواند در کنترل کمبود موثر باشد. لازم به ذکر است که کمبود منگنز بیشتر در خاک های آهکی وجود دارد.
انگور
علایم کمبود در بوته هایی که به شدت به کمبود منگنز دچار هستند دو تا سه هفته پس از زمان گل ظاهر می شود و در کمبودهای متوسط علایم تا اواسط و اواخر تابستان ظاهر نمی شود. علایم کمبود با زرد شدن بین رگبرگ ها آغاز می شود و با افزایش کلروز بین رگبرگ های اولیه و ثانویه ، رگبرگ های کوچک با حاشیه سبز باقی می مانند. منگنز عنصری غیر پویا بوده و علایم کمبود ابتدا در برگ های جوان ظاهر می شود.
درخت هلو
در اثر کمبود منگنز در برگ های جوان و تازه بالغ، نواحی بین رگبرگی در مقایسه با نواحی اطراف رگبرگ اصلی، کم رنگ تر می شوند که این کلروز از اطراف برگ آغاز شده و به سمت رگبرگ میانی توسعه می یابد. در شرایط حاد کمبود ممکن است ریزش زود هنگام برگ اتفاق بیافتد. رنگ میوه نیز کامل نشده و کیفیت آن پایین می آید و نیز ممکن است برخی ترک های پوستی در میوه دیده شود که با ریزش زود هنگام میوه ها توام است.در بین درختان میوه هلو و مرکبات بیشترین حساسیت را نسبت به کمبود این عنصر از خود نشان می دهند.
کود سولفات منگنز
درصد منگنز 28 و گوگرد 14 درصد، قهوه ای روشن ، پودری شکل و محلول در آب ، که هم به صورت مصرف خاکی ( چالکود ) و هم به صورت محلول پاشی قابل مصرف است.
موارد و میزان مصرف کود سولفات منگنز
الف ) مصرف محلول پاشی :
محلول پاشی می تواند به شرح زیر صورت گیرد.
- سه کیلوگرم سولفات منگنز را در 1000 لیتر آب حل کرده و در دوره خواب زمستانی و یا قبل از متورم شدن جوانه ها محلول پاشی صورت گیرد.
- دو الی سه کیلوگرم سولفات منگنز را در 1000 لیتر آب به خوبی حل کرده و 3 الی 4 هفته پس از ریزش گلبرگ ها به فواصل یک ماه در برگ های درختان محلول پاشی شود.
ب ) مصرف خاکی:
به مقدار 100 الی 250 گرم برای هر درخت در سایه انداز در محل ریشه درخت در اواخر اسفند ماه ( به صورت چالکود ) زیر خاک شود ( مخلوط با کودهای آلی ، ازته ، فسفره و پتاسه و سایر ریزمغذی ها)
پیشنهادها
- با توجه به نقش منگنز در تامین سلامتی انسان ( نیاز روزانه هر فرد 7-5 میلی گرم می باشد ) مصرف خاکی و یا محلول پاشی سولفات منگنز برای افزایش عملکرد ، بهبود کیفیت و غنی سازی محصولات باغی الزامی است.
- مصرف خاکی (چالکود ) هر دو تا سه سال یک بار سولفات منگنز ( 100 الی 250 گرم به ازای هر درخت ) باید در بیشتر باغ های میوه به خصوص در مرکبات ، هلو و سیب همگانی شود.
- حد بحرانی منگنز در خاک های زیر کشت باغ ها 10 میلی گرم در کیلوگرم و در برگ های کاملاً رشد کرده درختان میوه با روش DTPA ، 80 میلی گرم در کیلوگرم بر مبنای وزن خشک می باشد.
دیدگاه ها