اثر محلول پاشی برخی عناصر غذایی روی صفات کیفی و سال آوری در پسته
مریم آخرتی
چکیده:
پسته یکی از مهمترین محصولات باغی کشور است که جایگاه خاصی در صادرات کشور دارد به دلیل اهمیت نقش پسته در صادرات و ارزش بالای غذایی آن ، آزمایشی در باغات پسته آستان قدس رضوی واقع در شهرستان گناباد در سالهای 84 – 1382 به منظور بررسی تأثیر عناصر غذایی روی برخی صفات کیفی و سال آوری بررسی شد. EC آب آبیاری در این باغات بین 12 – 7 هزار و خاک لومی ـ شنی است. این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در دو آزمایش مجزا صورت گرفت. در آزمایش اول ، 9 تیمار شامل 1 – NPK 2 – Fe 3- Mg 4 – Ca 5 – Mn 6- Cu 7 – Zn 8 – شاهد (آب) 9 – تیمار کل (کلیه عناصر بالا) با سه تکرار و در سه مرحله محلول پاشی شامل 1 – 15 روز بعد از تمام گل (اوائل اردیبهشت) 2 – زمان پر شدن مغز (تیرماه) 3 – یک ماه قبل از برداشت (مردادماه) ، در اختیار درختان پسته رقم فندوقی قرار گرفت. سپس اثر تیمارهای فوق روی خندانی ، مغزدار بودن، شاخص عملکرد بر سطح مقطع شاخه ، درصد جذب توسط برگ بررسی شد. اثر این تیمار روی درصد مغزداری بی معنی ولی روی خندانی میوه معنی دار شد. بیشترین درصد خندانی در تیمار Ca و NPK دیده شد. درصد جذب عناصر توسط برگ در هر تیمار با تیمار کل و شاهد سنجیده شد،در نهایت مشخص شد در کلیه تیمارها تفاوت معنی داری وجود ندارد، اما در تیمارهای منگنز، NPK بین جذب میزان این عناصر، در این تیمارها با تیمارهای شاهد و کل تفاوت معنی دار شد. بررسی شاخص عملکرد بر سطح مقطع شاخه نشان داد کمترین اختلاف عملکرد در 2 سال متوالی 82 و 84 در تیمار منگنز و روی و بیشترین اختلاف در تیمار کل بود. در آزمایش دوم 8 تیمار: 1 – شاهد (آب) 2 – B 3 – Zn 4 – N 5 – B+Zn
6 – B+N 7 – Zn+N 8 – B+N+Zn در دو مرحله
1 – اواخر اسفند 82 و 2 – بعد از برداشت محصول (شهریور سال بعد) در اختیار درختان قرار گرفت و در نهایت تأثیر این عناصر روی نسبت تبدیل گل به میوه (fruit set) ، خندانی،مغزداری و شاخص عملکرد بر سطح مقطع شاخه بررسی شد. تیمارها از نظر درصد خندانی تفاوت معنی داری نشان دادند. بیشترین درصد خندانی در تیمار B+N بود. از نظر درصد مغزدار بودن و نسبت تبدیل گل به میوه تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بررسی شاخص عملکرد بر سطح مقطع شاخه نیز نشان داد که کمترین و بیشترین اختلاف عملکرد در طی 2 سال به ترتیب در تیمار کل و روی بود.
مقدمه:
پسته مهمترین محصول باغی کشور است و بعنوان مهمترین محصول کشاورزی صادراتی به حساب می آید. ایران مهمترین تولیدکننده پسته دنیاست و بالاترین رقم صادرات را دارا می باشد با این وجود عملکرد پسته در برخی مناطق ایران محدود بوده که این کاهش عملکرد به دلایل متعددی مربوط می شود که از جمله تغذیه نامناسب درختان می باشد به دلیل اهمیت نقش پسته در صادرات و نقش مهم آن از نظر غذایی در طی این تحقیق،اثر عناصر غذایی روی صفات کیفی پسته مثل خندانی و مغزداری آن و هم چنین افزایش عملکرد و کاهش سال آوری بررسی شد. محققان زیادی در رابطه با تغذیه درخت پسته و اثر عناصر غذایی مختلف روی فاکتورهایی چون خندانی ،پوکی ،سال آوری، fruit set و ... کار کرده اند. از جمله Uriu و همکاران (1987) بیان کردند ،در شرایطی که کمبود شدید روی باشد بیش از 80% میوه ها پوک خواهند شد و اگر کمبود شدید نباشد بیش از 20% میوه ها پوک نخواهند شد (14).
طی تحقیقی که توسط نیون (1994) انجام شد مشخص شد وقتی میزان محصول تولیدی پسته بالا باشد، کیفیت آن کاهش می یابد،وجود بار سنگین باعث افزایش ناخندانی می شود، هم چنین بدشکلی میوه و درصد آن ارتباط مستقیمی با زیادی محصول دارد (9). بطور کلی در درختان خندان داری مثل پسته ، در اوایل بهار ممکنست محدودیت منابع کربوهیدراته وجود داشته باشد زیرا هیچ گونه برگی وجود ندارد و کلیه رشدها به ذخیره گیاهی وابسته است. در پسته افزایش ذخیره کربوهیدرات بعد از سال کم بار (off) مشاهده شده است این ذخیره کربوهیدرات اضافی ممکنست ظرفیت فتوسنتزی درخت در سال پربار (on) بوسیله تسهیل رشد سریع تاج درخت با تولید میوه هایی با کیفیت بالاتر را فراهم نماید. ذخیره کربوهیدرات در سال کم بار (off) کربوهیدراتهای مورد نیاز رشد میوه را در سال پربار (on) تأمین می کند(12). محققان در طی تحقیقی به تأثیر کمبود بر و نقش مهم آن بر درصد پوکی اشاره کرد و مؤثرترین زمان محلول پاشی به در اواخر مرحله خواب گیاه برای لقاح بیشتر گلها را توصیه می کند. بر محلول پاشی شده توسط برگها جذب و به گلها و میوه ها منتقل می شود(5). هم چنین طی تحقیقی که توسط فلاحی (2002) انجام شد مشخص شد محلول پاشی اوره در بهار مؤثرتر از کاربرد آن در خاک است و باعث بهبود fruit set و اندازه میوه و مقدار محصول شد در خاکهای دچار کمبود فسفر ، تأثیر مصرف کود فسفری باعث افزایش تولید و اندازه پسته های تولید شده داشت. در مورد اثر آهن روی میوه پسته طی تحقیقی که توسط تکین انجام شد مشخص شد، که در اثر کاهش Fe در پسته ، محصول کاملاً رشد نکرده و یا پوک می شود، تعداد دانه در خوشه کم می شود. هم چنین اثرات مثبت میزان آهن برگ روی وزن میوه پسته نشان داده شد اما روی درصد خندانی اثری نداشت(13).
با توجه به اهمیت نقش پسته در صادرات و همچنین اهمیت تغذیه مناسب پسته و اثرات مثبت عناصر غذایی روی صفات کیفی پسته تحقیق زیر به اجرا درآمد.
مواد و روشها:
این تحقیق در باغات آستان قدص رضوی (واقع در شهرستان گناباد در سالهای 84 – 1382 به اجرا درآمد، خاک این باغ لومی – شنی و EC آب آبیاری بین 12 – 7 هزار می باشد. این تحقیق در 2 آزمایش مجزا و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. آزمایش اول ،اثر تیمار شامل 1 – NPK 2- Fe 3 – Mg
4 – Mn 5 – Zn 6 – Cn 7 – Ca 8- شاهد (آب) 9 – کل (کلیه عناصر بالا) بصورت محلول پاشی و در سه مرحله شامل 1 – 15 روز بعد از تمام گل (اوائل اردیبهشت ماه) 2 – زمان پر شدن مغز (اوایل تیرماه) 3 – یک ماه قبل از برداشت (اواخر مردادماه)، در اختیار درختان پسته قرار گرفت. هر تیمار با سه تکرار و جمعاً 27 اصله بارور فندوقی با متوسط سن 10 سال مورد استفاده قرار گرفت. پس از دومین مرحله محلول پاشی در تیرماه نمونه برداری از برگ انجام و پس از شستشو با آب مقطر خشک گردید، سپس نمونه ها به مدت 48 ساعت در آون با حرارت 70 درجه سانتیگراد قرار داده شد و سپس آسیاب گردید. برای تهیه عصاره عناصر منیزیم ، منگنز، آهن ،مس و کلسیم از روش سوزاندن خشک و ترکیب با اسید هیدروکلریک استفاده شد. در این روش یک گرم نمونه گیاهی را داخل کپسول چینی ریخته و در کوره با حرارت معمولی قرار داده ، پس درجه حرارت کوره را طی مدت 2 ساعت به 550 درجه سانتیگراد رساند. و 6 ساعت در دما نگهداشته ، پس از خنک شدن ،10 سی سی اسید هیدروکلریک 2 مول اضافه کرده و حرارت آن به 80 درجه رسید. پس از مشاهده اولین بخارات سفید، محتویات کپسول را از کاغذ صافی ریز عبور داده و با آب مقطر به حجم 100 سی سی می رسانیم. برای تهیه عصاره جهت اندازه گیری عناصر N ، K,P از روش هضم در بالن ژوژه با اسید سولفوریک، اسید سالیسیلیک و آب اکسیژنه، استفاده شد. در این روش 3/0 گرم نمونه گیاهی را به بالن ژوژه 50 میلی لیتری منتقل و پس 3/2 میلی لیتر از مخلوط اسیدهای شامل 50 سی سی اسید سولفوریک غلیظ + 3 گرم اسید سالسیلیک + 9 سی سی آب اکسیژنه به آن اضافه کرده و خوب هم می زنیم. روز بعد یک ساعت تا دمای 180 درجه سانتیگراد حرارت داده و پس از سرد شدن ، 5 قطره آب اکسیژنه به آن اضافه کرده و بمدت 5 تا 10 دقیقه تا 280 درجه سانتیگراد حرارت داده تا اینکه بخارات سفیدرنگی ظاهر شود. زمانیکه نمونه ها بی رنگ و خنک شدند، 10 سی سی آب به آن اضافه کرده و به حجم 100 سی سی رسید. بعد از تهیه عصاره ، برای اندازه گیری P از دستگاه اسپکتروفتومتر استفاده شد. ازت نیز با روش کجلدال و Fe ، Mn ، Zn با دستگاه atomic absorption اندازه گیری شد. Mg,Ca با دستگاه Flame Photometer اندازه گیری شد. در نهایت میزان جذب عناصر توسط برگ در هر تیمار، با تیمار شاهد و کل مقایسه شد. برای اندازه گیری درصد خندانی و درصد میوه های مغزدار ترتیب 100 عدد میوه بطور تصادفی از یک نمونه انتخاب و تعداد میوه ها خندان و مغزدار آن شمارش شد برای اندازه گیری شاخص عملکرد بر سطح مقطع شاخه ، 2 شاخه از هر درخت انتخاب و میزان محصول و سطح مقطع شاخه در 2 سال متوالی 83 و 84 اندازه گیری و در نهایت شاخص عملکرد به سطح مقطع شاخه بررسی شد.
در آزمایش دوم ، 8 تیمار 1 – شاهد 2 – B 3 – Zn 4 – N 5 – B+Zn
6 – B+N 7 – Zn+N 8 – B+Zn+N در 2 مرحله 1 – اواخر اسفندماه 82 (زمان متورم شدن جوانه ها ) و 2 – بعد از برداشت محصول (شهریور سال بعد) بصورت محلول پاشی در اختیار درختان قرار گرفت. سپس اثر عناصر روی خندانی، مغزدار بودن میوه ، نسبت تبدیل گل به میوه و شاخص عملکرد بر سطح مقطع شاخه همانند آزمایش قبل انجام شد و برای بدست آوردن نسبت تبدیل گل به میوه از هر تیمار 3 خوشه بطور تصادفی انتخاب و تعداد گل آن شمارش شد. در نهایت پس از تشکیل میوه ، تعداد میوه همان خوشه ها شمارش شد و نسبت تبدیل گل به میوه محاسبه شد.
متن کامل
مریم آخرتی
چکیده:
پسته یکی از مهمترین محصولات باغی کشور است که جایگاه خاصی در صادرات کشور دارد به دلیل اهمیت نقش پسته در صادرات و ارزش بالای غذایی آن ، آزمایشی در باغات پسته آستان قدس رضوی واقع در شهرستان گناباد در سالهای 84 – 1382 به منظور بررسی تأثیر عناصر غذایی روی برخی صفات کیفی و سال آوری بررسی شد. EC آب آبیاری در این باغات بین 12 – 7 هزار و خاک لومی ـ شنی است. این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در دو آزمایش مجزا صورت گرفت. در آزمایش اول ، 9 تیمار شامل 1 – NPK 2 – Fe 3- Mg 4 – Ca 5 – Mn 6- Cu 7 – Zn 8 – شاهد (آب) 9 – تیمار کل (کلیه عناصر بالا) با سه تکرار و در سه مرحله محلول پاشی شامل 1 – 15 روز بعد از تمام گل (اوائل اردیبهشت) 2 – زمان پر شدن مغز (تیرماه) 3 – یک ماه قبل از برداشت (مردادماه) ، در اختیار درختان پسته رقم فندوقی قرار گرفت. سپس اثر تیمارهای فوق روی خندانی ، مغزدار بودن، شاخص عملکرد بر سطح مقطع شاخه ، درصد جذب توسط برگ بررسی شد. اثر این تیمار روی درصد مغزداری بی معنی ولی روی خندانی میوه معنی دار شد. بیشترین درصد خندانی در تیمار Ca و NPK دیده شد. درصد جذب عناصر توسط برگ در هر تیمار با تیمار کل و شاهد سنجیده شد،در نهایت مشخص شد در کلیه تیمارها تفاوت معنی داری وجود ندارد، اما در تیمارهای منگنز، NPK بین جذب میزان این عناصر، در این تیمارها با تیمارهای شاهد و کل تفاوت معنی دار شد. بررسی شاخص عملکرد بر سطح مقطع شاخه نشان داد کمترین اختلاف عملکرد در 2 سال متوالی 82 و 84 در تیمار منگنز و روی و بیشترین اختلاف در تیمار کل بود. در آزمایش دوم 8 تیمار: 1 – شاهد (آب) 2 – B 3 – Zn 4 – N 5 – B+Zn
6 – B+N 7 – Zn+N 8 – B+N+Zn در دو مرحله
1 – اواخر اسفند 82 و 2 – بعد از برداشت محصول (شهریور سال بعد) در اختیار درختان قرار گرفت و در نهایت تأثیر این عناصر روی نسبت تبدیل گل به میوه (fruit set) ، خندانی،مغزداری و شاخص عملکرد بر سطح مقطع شاخه بررسی شد. تیمارها از نظر درصد خندانی تفاوت معنی داری نشان دادند. بیشترین درصد خندانی در تیمار B+N بود. از نظر درصد مغزدار بودن و نسبت تبدیل گل به میوه تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بررسی شاخص عملکرد بر سطح مقطع شاخه نیز نشان داد که کمترین و بیشترین اختلاف عملکرد در طی 2 سال به ترتیب در تیمار کل و روی بود.
مقدمه:
پسته مهمترین محصول باغی کشور است و بعنوان مهمترین محصول کشاورزی صادراتی به حساب می آید. ایران مهمترین تولیدکننده پسته دنیاست و بالاترین رقم صادرات را دارا می باشد با این وجود عملکرد پسته در برخی مناطق ایران محدود بوده که این کاهش عملکرد به دلایل متعددی مربوط می شود که از جمله تغذیه نامناسب درختان می باشد به دلیل اهمیت نقش پسته در صادرات و نقش مهم آن از نظر غذایی در طی این تحقیق،اثر عناصر غذایی روی صفات کیفی پسته مثل خندانی و مغزداری آن و هم چنین افزایش عملکرد و کاهش سال آوری بررسی شد. محققان زیادی در رابطه با تغذیه درخت پسته و اثر عناصر غذایی مختلف روی فاکتورهایی چون خندانی ،پوکی ،سال آوری، fruit set و ... کار کرده اند. از جمله Uriu و همکاران (1987) بیان کردند ،در شرایطی که کمبود شدید روی باشد بیش از 80% میوه ها پوک خواهند شد و اگر کمبود شدید نباشد بیش از 20% میوه ها پوک نخواهند شد (14).
طی تحقیقی که توسط نیون (1994) انجام شد مشخص شد وقتی میزان محصول تولیدی پسته بالا باشد، کیفیت آن کاهش می یابد،وجود بار سنگین باعث افزایش ناخندانی می شود، هم چنین بدشکلی میوه و درصد آن ارتباط مستقیمی با زیادی محصول دارد (9). بطور کلی در درختان خندان داری مثل پسته ، در اوایل بهار ممکنست محدودیت منابع کربوهیدراته وجود داشته باشد زیرا هیچ گونه برگی وجود ندارد و کلیه رشدها به ذخیره گیاهی وابسته است. در پسته افزایش ذخیره کربوهیدرات بعد از سال کم بار (off) مشاهده شده است این ذخیره کربوهیدرات اضافی ممکنست ظرفیت فتوسنتزی درخت در سال پربار (on) بوسیله تسهیل رشد سریع تاج درخت با تولید میوه هایی با کیفیت بالاتر را فراهم نماید. ذخیره کربوهیدرات در سال کم بار (off) کربوهیدراتهای مورد نیاز رشد میوه را در سال پربار (on) تأمین می کند(12). محققان در طی تحقیقی به تأثیر کمبود بر و نقش مهم آن بر درصد پوکی اشاره کرد و مؤثرترین زمان محلول پاشی به در اواخر مرحله خواب گیاه برای لقاح بیشتر گلها را توصیه می کند. بر محلول پاشی شده توسط برگها جذب و به گلها و میوه ها منتقل می شود(5). هم چنین طی تحقیقی که توسط فلاحی (2002) انجام شد مشخص شد محلول پاشی اوره در بهار مؤثرتر از کاربرد آن در خاک است و باعث بهبود fruit set و اندازه میوه و مقدار محصول شد در خاکهای دچار کمبود فسفر ، تأثیر مصرف کود فسفری باعث افزایش تولید و اندازه پسته های تولید شده داشت. در مورد اثر آهن روی میوه پسته طی تحقیقی که توسط تکین انجام شد مشخص شد، که در اثر کاهش Fe در پسته ، محصول کاملاً رشد نکرده و یا پوک می شود، تعداد دانه در خوشه کم می شود. هم چنین اثرات مثبت میزان آهن برگ روی وزن میوه پسته نشان داده شد اما روی درصد خندانی اثری نداشت(13).
با توجه به اهمیت نقش پسته در صادرات و همچنین اهمیت تغذیه مناسب پسته و اثرات مثبت عناصر غذایی روی صفات کیفی پسته تحقیق زیر به اجرا درآمد.
مواد و روشها:
این تحقیق در باغات آستان قدص رضوی (واقع در شهرستان گناباد در سالهای 84 – 1382 به اجرا درآمد، خاک این باغ لومی – شنی و EC آب آبیاری بین 12 – 7 هزار می باشد. این تحقیق در 2 آزمایش مجزا و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. آزمایش اول ،اثر تیمار شامل 1 – NPK 2- Fe 3 – Mg
4 – Mn 5 – Zn 6 – Cn 7 – Ca 8- شاهد (آب) 9 – کل (کلیه عناصر بالا) بصورت محلول پاشی و در سه مرحله شامل 1 – 15 روز بعد از تمام گل (اوائل اردیبهشت ماه) 2 – زمان پر شدن مغز (اوایل تیرماه) 3 – یک ماه قبل از برداشت (اواخر مردادماه)، در اختیار درختان پسته قرار گرفت. هر تیمار با سه تکرار و جمعاً 27 اصله بارور فندوقی با متوسط سن 10 سال مورد استفاده قرار گرفت. پس از دومین مرحله محلول پاشی در تیرماه نمونه برداری از برگ انجام و پس از شستشو با آب مقطر خشک گردید، سپس نمونه ها به مدت 48 ساعت در آون با حرارت 70 درجه سانتیگراد قرار داده شد و سپس آسیاب گردید. برای تهیه عصاره عناصر منیزیم ، منگنز، آهن ،مس و کلسیم از روش سوزاندن خشک و ترکیب با اسید هیدروکلریک استفاده شد. در این روش یک گرم نمونه گیاهی را داخل کپسول چینی ریخته و در کوره با حرارت معمولی قرار داده ، پس درجه حرارت کوره را طی مدت 2 ساعت به 550 درجه سانتیگراد رساند. و 6 ساعت در دما نگهداشته ، پس از خنک شدن ،10 سی سی اسید هیدروکلریک 2 مول اضافه کرده و حرارت آن به 80 درجه رسید. پس از مشاهده اولین بخارات سفید، محتویات کپسول را از کاغذ صافی ریز عبور داده و با آب مقطر به حجم 100 سی سی می رسانیم. برای تهیه عصاره جهت اندازه گیری عناصر N ، K,P از روش هضم در بالن ژوژه با اسید سولفوریک، اسید سالیسیلیک و آب اکسیژنه، استفاده شد. در این روش 3/0 گرم نمونه گیاهی را به بالن ژوژه 50 میلی لیتری منتقل و پس 3/2 میلی لیتر از مخلوط اسیدهای شامل 50 سی سی اسید سولفوریک غلیظ + 3 گرم اسید سالسیلیک + 9 سی سی آب اکسیژنه به آن اضافه کرده و خوب هم می زنیم. روز بعد یک ساعت تا دمای 180 درجه سانتیگراد حرارت داده و پس از سرد شدن ، 5 قطره آب اکسیژنه به آن اضافه کرده و بمدت 5 تا 10 دقیقه تا 280 درجه سانتیگراد حرارت داده تا اینکه بخارات سفیدرنگی ظاهر شود. زمانیکه نمونه ها بی رنگ و خنک شدند، 10 سی سی آب به آن اضافه کرده و به حجم 100 سی سی رسید. بعد از تهیه عصاره ، برای اندازه گیری P از دستگاه اسپکتروفتومتر استفاده شد. ازت نیز با روش کجلدال و Fe ، Mn ، Zn با دستگاه atomic absorption اندازه گیری شد. Mg,Ca با دستگاه Flame Photometer اندازه گیری شد. در نهایت میزان جذب عناصر توسط برگ در هر تیمار، با تیمار شاهد و کل مقایسه شد. برای اندازه گیری درصد خندانی و درصد میوه های مغزدار ترتیب 100 عدد میوه بطور تصادفی از یک نمونه انتخاب و تعداد میوه ها خندان و مغزدار آن شمارش شد برای اندازه گیری شاخص عملکرد بر سطح مقطع شاخه ، 2 شاخه از هر درخت انتخاب و میزان محصول و سطح مقطع شاخه در 2 سال متوالی 83 و 84 اندازه گیری و در نهایت شاخص عملکرد به سطح مقطع شاخه بررسی شد.
در آزمایش دوم ، 8 تیمار 1 – شاهد 2 – B 3 – Zn 4 – N 5 – B+Zn
6 – B+N 7 – Zn+N 8 – B+Zn+N در 2 مرحله 1 – اواخر اسفندماه 82 (زمان متورم شدن جوانه ها ) و 2 – بعد از برداشت محصول (شهریور سال بعد) بصورت محلول پاشی در اختیار درختان قرار گرفت. سپس اثر عناصر روی خندانی، مغزدار بودن میوه ، نسبت تبدیل گل به میوه و شاخص عملکرد بر سطح مقطع شاخه همانند آزمایش قبل انجام شد و برای بدست آوردن نسبت تبدیل گل به میوه از هر تیمار 3 خوشه بطور تصادفی انتخاب و تعداد گل آن شمارش شد. در نهایت پس از تشکیل میوه ، تعداد میوه همان خوشه ها شمارش شد و نسبت تبدیل گل به میوه محاسبه شد.
متن کامل
دیدگاه ها