شکوفائی جلبکی و اهمیت آن دراکوسیستمهای آبی و آبزیان
ابوالفضل بحری
ورود فاضلاب های شهری و صنعتی و پساب های کشاورزی حاوی کودهای شیمیایی به رشد پدیده شکوفائی جلبکی سرخ کمک می کند، این کودها حاوی مقدار زیادی فسفات و ازت هستند که وقتی وارد آب دریا می شوند پدیده غنی شدن آب دریا و در صورت تداوم نیتریفیکاسیون را به دنبال دارند. هر قدر میزان ورود فاضلاب بیشتر باشد غنی ترشدن آب دریا و به دنبال آن شکوفایی پلانکتونی بیشتر است. در صورت تداوم رد تاید در دراز مدت باعث نرسیدن نور به مرجان ها شده و علاوه برتلف شدن آبزیان، مرجان های موجود در خلیج فارس و اطراف جزیره کیش را به تدریج سفید و نابود خواهد کرد. دخالت انسان در محیط زیست(آب توازن کشتی ها Blast water و ... ) و آلودگی آب از دلایل اصلی این پدیده می باشد. در سواحل جنوبی ایران و امارات باعث کشته شدن آبزیان شده است.
در بخش فعالیت های انسانی، ورود فاضلاب انسانی و زه آب کودهای شیمیایی که عمدتاً غنی از فسفات و نیترات هستند در پی افزایش حرارت موجب شکوفایی جلبکی می شوند.
ذرات معلق غنی از آهن را یکی دیگر از عوامل ایجاد شکوفایی جلبکی در جهان می باشد
موجودات زنده دریایی که اکثراً میکروسکوپی و بدون خطرند، غذای اصلی و اولیه جانداران دریایی محسوب می شوند و حیات جانداران آبزی به آنها بستگی دارد. این در حالیست که گونه هایی از فیتوپلانکتون ها و سیانوباکتر ها که بدون خطر هستند به علت افزایش شمار جلبک های مضردریایی در معرض خطر نابودی کامل قرار دارند که این مساله خود موجب بروز اثرات مخرب بر زندگی دیگر جانداران دریایی می شود.
افزایش رشد جلبک ها ی مضر می تواند باعث تولید سم در حجم وسیع شود و این سم بالقوه در بعضی موارد می تواند بر جانداران تک سلولی دریاها اثر نامطلوبی بگذارد. چرا که این جلبک ها هم برای زندگی انسان ها مضر هستند و هم سبب مرگ ومیر دیگر جانداران دریایی می شود. این جلبک های مضر بر حیات ماهی ها، جوامع ساحلی، پرندگان دریایی و پستانداران دریایی تاثیر منفی می گذارند.
از سوی دیگر جلبک های مضر به علت توانایی در حرکت از محل اصلی زندگی خود می توانند به محل زیست مرجان های دریایی رفته و از آنها به عنوان میزبان استفاده کنند. جلبک های مضر بیشتر از طریق ورود مواد شیمیایی به داخل رودخانه ها و دریاچه ها پدید آمده و تعادل زیستی آب ها را به هم می زنند.
پایش فیتوپلانکتون و آب شناسی آب های ساحلی خلیج فارس به خصوص استان هرمزگان ضروری است تا از مرگ ومیر بیشتر موجودات دریایی به ویژه گونه های تجاری آن جلوگیری شود...
تلف شدن ماهی ها به دلیل بلوم پلانکتونی گونه کوکلودینیوم بوده که مخاط ژلاتینی ترشح می کنند و این مخاط ژلاتینی روی برانشی ماهی ها را گرفته و باعث خفگی آنها می شود.
تاثیر این شکوفائی پلانکتونی روی صدف های خوراکی بیشتر است، سموم شکوفائی قرمز در بافت بدن صدف های خوراکی نفوذ می کنداز طریق صدف های خوراکی امکان انتقال سم یا بیماری وجود دارد.
بر اساس گزارش های منتشر شده در سال 84 حدود 20 تن ماهی در منطقه جاسک و 100 تن ماهی در سال 2001 میلادی در کویت بر اثر پدیده کشند قرمز تلف شده اند.
شکوفایی جلبکی و پدیده کشنده قرمز از جمله پدیده هایی است که در اثر شرایط محیطی (تغییر فصل، کاهش دمای هوا و آب دریا و متلاطم شدن آب دریا، افزایش مواد مغذی و فلزات سنگین، افزایش اکسیژن محلول آب و...)، فعالیت های انسانی نظیر مناطقی که با آلودگی فاضلاب انسانی، صنعتی، آب توازن شناورها، آلودگی های نفتی و سایر آلودگی ها ایجاد می شود و موجب تضعیف و تلفات ماهیان و سایر آبزیان می شود. در عین حال بعضی از گونه ها به علت سمی بودن، سمومی را به زنجیره غذایی منتقل می کنند که از طریق شبکه غذایی به سایر موجودات از جمله انسان ها می تواند سرایت کند.
شکوفائی شناورهای گیاهی و جانوری:
تولید مثل سریع گونه‌هایی ازشناورهای گیاهی را شکوفایی جلبکی (bloom) می‌نامند.
تولید مثل سریع گونه‌هایی ازشناورهای جانوری را شکوفایی زئوپلانکتونی (bloom) می‌نامند.
شکوفائی شناورها یک پدیده طبیعی در آبهای ساحلی ، رودخانه ها و مزارع پرورشی است.
در بیشتر مواقع شکوفائی شناورها مفید است زیرا به معنی غذای بیشتر برا ی (shellfish) و لارو ماهی است ولی هنگامی مضر می شود که تراکم شناورها خیلی افزایش یابد و باعث تغییر رنگ آب و کاهش اکسیژن شود.
شکوفائی و اثرات زیست محیطی آن در یک اکوسیستم آبی به عوامل ذیل بستگی دارد:
1- گونه تشکیل دهنده شکوفائی
2- خصوصیات بیولوژیکی و اکولوژیکی گونه
3- وسعت شکوفائی
4- وضعیت هیدرولوژیکی و توپوگرافی هر منطقه
شکوفائی جلبکی سرخ : (Red tide )
کشند قرمز یک رویداد طبیعی می باشد که در مناطق و نواحی ساحلی از طریق بارور شدن ، تکثیر ،رشد و تجمع شناورهای گیاهی تشکیل می شود. تغییر رنگ آب در اثر موجودات پلانکتونی که گاها موجب مرگ و میرماهیان و صدف شود نیز رد تاید خوانده می شود. این موجودات بیشترفیتوپلانکتون و آغازیان تک سلولی هستند. گونه های فیتوپلانکتونی دارای رنگدانه های فتوسنتزی بوده که به رنگهای سبز تا قهوه ای و قرمز متنوع هستند و وقتی تراکم آنها در آب زیاد شود آب با تغییر رنگ همراه بوده و بصورت تیره و تنوع رنگ از بنفش تا صورتی و معمولا قرمز یا سبز دیده می شود. برخی آنرا شکوفائی جلبکی می خوانند.
حدود 30 گونه از جلبکها شناخته شده اند که باعث بلوم می شوند شامل داینوفلاژله ها ، دیاتومه ها ،هاپتوفیسه ها ، سیانوباکترها و برخی از سیکلوفلاژله ها
اثرات مضرشکوفائی جلبکی سرخ (Red tide) :
بسیاری از رد تایدها بی ضرر هستند اما یک پانزدهم گونه هایی که شکوفائی می کنند تولید سم می کنند .
برخی ازHAB ها باعث سمیت انسان و برخی دیگر باعث مسموم شدن ماهیان و دیگر حیوانات می شوند.
معمولا سموم درسطوح بالای زنجیره غذایی تجمع می کنند. حتی در شرایط تولید کم سم گاها ممکن است گوشت کوسه ها و لاک پشت ها سمی شود. برخی از فیتوپلانکتون سمی تولید می کنند که سیستم عصبی مرکزی ماهی را تحت تأثیر قرار میدهد بطوریکه ماهیها را فلج کرده و یا نمی توانند تنفس نمایند. نتیجتا برخی از این شکوفائی ها منجر به مرگ ماهیان و شسته شدن ماهیان در کنار خلیج می شوند.
اولین حامل سم برای انسان صدف است بخصوص دوکفه ایها که بسرعت سم در آنها تجمع می یابد وآنها فیلتر فیدر هستند. اکثرا انسان توسط سم داینوفلاژله ها در صدف PSp و DSP و یا سم نروتوکسین دیاتومه ها (NSP ) و سم سیانوباکترها ( ASP ) مسموم می شود. سم ichdesmium theibautii با مشکل تنفس و سم Lyngbya majuscula باعث خارش شناگران می شود.
گونه Cochlodinium polykrikoides باعث مرگ ماهیان شده و برانش آنها را مورد هجوم قرار داده و یا ماهی را دچار مشکل کاهش اکسیژن ( این گونه اکسیژن غیر فعال و رادیکال تولیدمی کند) می نماید.
1- این گونه طبق منابع سم PSP می کند.
2- در چند دهه اخیر شکوفائی مضر فیتوپلانکتونیHAB در آبهای ساحلی در دنیا رو به افزایش است.
3- سلامت انسان، اکوسیستم های دریایی در معرض خطر قرار دارد.
4- ذخایر شیلاتی و آبزی پروری بطور جدی تهدید می شود.
5- خیلی از گونه های (HAB) دارای چرخه زندگی پیچیده با شکل های و خصوصیات متفاوت است.
6- از لحاظ فیزیولوژیکی متفاوت هستند(سلول منفرد، کلنی ، سیست مقاوم و سیست موقت)
7- چند شکلی بودن انها مقاومت گونه را در برابر شرایط سخت محیطی افزایش می دهد.
8- تقریبا 75٪ گونه های HAB از داینوفلاژله ها هستند و خیلی از گونه های سمی انها سیست مقاوم تولید می کنند
شکوفائی جلبکی سرخ و جلبکهای کشنده (هَبز): Harmful Algal Bloom (HABs)
1- همه انواع شکوفائی جلبکی سرخ کشنده نیستند
2- تمام هبز ها کشنده اند
3 - حدود 50 درصد کشندهای سرخ و 75 درصد هبزها از دوتاژکداران (داینوفلاژله ها) هستند
4- کشند گی از طریق:
الف- توکسین یا زهرابه از طریق ورود به غذا یا آئروسل ها
ب- تأثیر مستقیم بر موجودات مانند خسارت به آبشش و زخم های پوستی در ماهیان
ج- ایجاد شرایط هیپوکسی (کمی اکسیژن) و بی هوازی
عوامل مؤثر در بروز شکوفائی جلبکی سرخ:
بطور کلی عوامل مهم اقیانوس شناسی مانند درجه حرات ، جریانات ، شوری ، مواد مغذی ، عناصر کمیاب، ویتامین ها و مواد شیمیایی در بروز رد تاید نقش دارند. وقتی درجه حرارت ، شوری و مواد مغذی به سطح معینی برسند یک افزیش شدید در بلوم جلبک اتفاق می افتد. کسی نمی داند که ترکیب دقیق و صحیح عواملی که باعث رد تاید مشخص شده اند چیست ؟ فراوانی و شدت بلوم جلبکی در بسیاری از قسمتهای دنیا با افزایش نوترینت ها ی مربوط به فعالیت های انسانی ارتباط دارد. در دیگر نواحی بلوم های جلبکی فصلی ناشی ازUp welling ساحلی اتفاق می افتد. محدودیت آهن غالبا بعنوان عامل کنترل کننده برای رد تایدها در طول سواحل شرقی آمریکای شمالی پیشنهاد می شود.برخی محققین معتقدند که آهن در وقوع رد تاید نقش مهمی دارید.
آهن یکی از چهار عنصر فراوان در زمین است که در بسیاری از سیستم های بیولوژیکی نقش
منحصر بفردی دارد .آهن با مولکولهای آلی بزرگ کمپلکس می باشد. محدودیت آهن غالبا بعنوان یک عامل کنترل کننده برای رد تاید در طول سواحل شرقی آمریکا پیشنهاد می شود.
بیشتر موجودات ردتاید کننده نیاز به ویتامین B12 محلول در محدوده 5-2 نانوگرم در لیتر دارند. در این غلظت جلبکهای ردتاید کننده می توانند رشد خود را در مقایسه با سایر فیتوپلانکتون ابقاء نمایند. در مناطق یوتروف و جایی که مقدار زیادی آب رودخانه آلوده و فاضلاب آلی وارد می شود غلظت ویتامین B12 بیش از 10 نانوگرم در لیتر و رشد ارگانیزم های ردتاید کننده ماکزیمم و فتوسنتز و برداشت B12 آنها نیز بیشتر است
بلوم های جلبکی در نواحی آپ ولینگ با غنی شدن آبهای سطحی تحت بالا آمدن مواد مغذی از قسمت های زیرین و تحت نور مناسب نیز اتفاق می افتند.
در آبهای Hong Kong طی تابستان و طغیان رودخانه ها و بادهای مانسون باعث آپ ولینگ در طول سواحل شده بطوریکه طی سالهای 1383 تا 1998 چند صد رد تاید در این آبها اتفاق افتاد.
برخی محققین معتقد هستند که 3 عامل در شیوع شکوفائی نقش دارد :
1- سبز شدن سیست در کف ناشی از افزایش درجه حرارت و ریزش داخلی آب گرم دور از ساحل
2- رشد و نزول فیتوپلاکتون ناشی از میزان نوترینت ، ویتامین و فلزات سنگین در آب دریا
3- انباشتگی جمعیت فیتوپلانکتون ناشی از شرایط اقیانوس شناسی یا هواشناسی در روند انتقال ، انتشار و مخلوط شدن توسط بادها
علل بروز شکوفائی جلبکی سرخ از دیدگاههای دیگر:
1- وجود مواد مغذی: منشا طبیعی (طوفانهای گردوخاک- آپ ولینگ-واژگونی فصلی آب-..)
2- منشا انسانی و غنی شدن آبهای ساحلی (یوتریفیکاسیون)
3- حرارت مناسب
4- شوری
5- وجود ویتامین ها
6- باران
7- باد و طوفان
عوامل موثر در شکوفائی ها در آبهای اقیانوسهای جهان ( اصول اثبات شده):
1- انباشت ریز مغزی ها عامل اصلی ایجاد HAB است
2- بلوم در آبهای شیرین وابسته به میزان فسفر و سلیس می باشد.
3- بلوم در آبهای دریایی وابسته به میزان نیتروژن می باشد .
4- براساس مطالعات اخیر بلوم در ابهای اکثر مناطق دریایی وابسته به میزان آهن میبا شد.
5- در خلیج فارس هنوز مشخص نشده است کدام ریز مغزی (نیتروژن یا فسفر یا آهن ..)عامل تعیین کننده در بلوم جلبکی است .
6-90درصد آبهای اقیانوس ها معمولا از نظر تولید اولیه به علت کمبود ریز مغزی ها فقیر می باشند .
7- تمام تولید ماهی در در 3درصد آبهای اقیانوسی جهانحاصل می شود.
8- درشمال اقیانوس آرام برای رشد فیتو ها وا فزایش تولید اولیه بر روی اقیانوس آهن اسپری می کنند .
چهار دلیل ثابت شده برای فراوانی ریز مغزی ها در مناطق دریایی و اقیانوسی:
1-پدیده upwelling باعث با لا آمدن ریز مغزی ها از کف دریا به سطح آب وبلوم پلانکتونی می شود.(مانند دریای عرب و دریای عمان و سواحل کشور پرو)
2- حجم زیادی از ریز مغزی ها ی بر اثر فعالیت های کشاورزی در خشکی ها جمع شده و بر اثر باران و آبهای سطحی به دریاها وارد می شوند .(مانند دریای خزر و دریای سیاه این شرایط معمولا در مناطق معتدل و پر باران حاصل می آید)
3)در مواردی بر اثر فعالیت های زمین درکف دریا (آتشفشان- زلزله) امکان انحلال موادی چون اهن و ترکیبات معدنی در اب وجود دارد .
بررسی علل احتمالی شکوفائی جلبکی سرخ ا خیر در خلیج فارس (از جاسک تا کیش):
به علت عدم مونیتوریک دقیق و به روز منطقه تنها می توان براساس مطالعات علمی و شواهد میدانی فرضیاتی در این مورد به شرح زیر رارائه نمود:
فرضیه اول:
ورود حجم فراوان ریز مغزی ها به دلیل ورود آلودگی از منطقه سا حلی بندر عباس.
فرضیه دوم:
ورود حجم فراوان ریز مغزی ها به دلیل upwelling که هر ساله در سواحل شرقی دریا ی
عمان صورت می پذیرد. و باعث مرک ومیر فراوان ماهی وتراکم فراوان نوترینت ها و بلوم پلانکتونی می شود. در تمام مقالات این منطقه را از مناطق اصلی upwelling در دنیا معرفی نموده اند.
فرضیه سوم:
ورود حجم فراوان ریز مغزی ها به دلیل فعالیت های زمین شناختی.
شواهد میدانی:
1- گونه که اخیرا شکوفا نموده( Cochlodinium polykrikoides) گونه غیر بومی بوده وتا کنون گزارشی از بلوم آن در خلیج فا رس ارایه نشده. و از مناطق دریای عرب و اقیانوس هند وارد منطقه شده است.
2- دمای آب منطقه در مهر ماه بین 20تا 25 درجه بوده است .
3- جهت جریان آب از منطقه جاسک به سمت بندر عباس و قشم و سپس کیش می باشد .
4- شروع بلوم از مهر ماه واز مناطق حدودهرمز و جاسک بوده و بعد به سمت بندر عباس و قشم وکیش گسترش یافته است
5- حجم منطقه که بلوم در ان اتفاق افتاده وسیع می باشد و مدت زمان پایداری وتداوم بلوم نیز نسبتا طولانی است و تاکنون( پایان آبان ) نیز ادامه دارد که نشان دهنده حجم زیاد ریز مغزی وارد شده به منطقه ا ست
- 6 اساس تصاویر ماهواره ای جاسک تا تنکه هرمز و تا قشم هر ساله در فصول خاص تحت تاثیر آپ ولینک در یای عمان قرار دارد وهمیشه تراکم پلانکتونی از گونه های بومی می باشد
بررسی فرضیات:
فرضیه اول:
ورود حجم فراوان ریز مغزی ها به دلیل ورود آلودگی از منطقه ساحلی بندر عباس.
*دلایل رد آن:
جهت جریان در منطقه:
-L(هر یک تا سه سال کل اب خلیج فارس از سمت تنکه هرمز تعویض می شود )
با توجه به جهت جریان دایمی منطقه از دریای عمان به جاسک و بندر عباس و به سوی قشم اگر فرض کنیم که منبع نوترینت ها پس ابهای منطقه بندرعباس باشد این مواد نمی توانند در خلاف جهت جریان آب به سمت جاسک حرکت نماید .
- باتوجه به وسعت منطقه که بلوم در ان صورت گرفته و طولانی بودن مدت پایداری بلوم باید حجم بالای نوترینت در زمان کوتاهی وارد منطقه شده باشد که بابررسی پس اب منطقه بندر عباس می توان گفت در تابستان و پاییز امسال اتفاق خاصی در منطقه رخ نداده که حجم مواد ورودی به دریا تا این حجم افزایش یابد
-منطقه بندر عباس جز مناطق معتدل با میزان بارش سالانه زیاد نیست وحجم اب ورودی سطحی از خشکی به دریا زیاد نمی باشد
- گونه که اخیرا در منطقه بلوم داده گونه غیر بومی می باشد و باید منشا شرایط اخیر در منطقه رادر خار ج از منطقه جستجو نمود
-شدت بلوم از منطقه شرقی ِیعنی منطقه جاسک به سمت بندر عباس در آذر ماه درحال تضعیف است که اگر منبع ورود نوترینت از فاضل آب بندر عباس بود است . باید به دلیل استمرار ورود فاضل اب هنوز منطقه شرقی به عنوان منشاء آلودگی دارای حجم بالای نو ترینت می بود
فرضیه دوم:
ورود حجم فراوان ریز مغزی ها به دلیل upwelling که هر ساله در سواحل شرقی دریا ی عمان صورت می پذیرد. و باعث مرک ومیر فراوان ماهی وتراکم فراوان نوترینت ها و بلوم پلانکتونی می شود.( عمان از مناطق اصلی upwelling در دنیا می باشد)
فرضیه سوم:
ورود حجم فراوان ریز مغزی ها به دلیل فعالیت های زمین شناختی. بررسی در این مورد به مطالعات بیشتر نیاز من است
*بررسی شرایط اکولوژیکی و عوامل محیطی خلیج فارس و دریای عمان و اقیانوس هند به عنوان
پیکرهای ابی تاثیر گذار بر هم به گونه ای که شرایط شان را باید در ارتباط با هم بررسی نمود .
- شرایط اکولوژیکی خلیج فارس را بدون در نظرداشتن پدیدهای تاثیر گذار بر ان ازسوی اقیانوس
هند نمی توان بررسی نمود خلیج فارس ادامه پیش روی اقیانوس هند در خشکی است . با توجه به جریانات فصلی در سطح اقیانوس هند تبادل شرقی –غربی آب و بر عکس آن برای انتقال گونه های جدید غیر شناگر نیاز به پدیده های خاص مانند توفان کنو نمی باشد .
شکل گونه Cochlodinium polykrikoides
گونه Cochlodinium polykrikoides:
این گونه از راسته جیمنودینیالس و از داینوفلاژله ها بوده که سیستهای آن کروی یا بیضوی شکل و 45- 25 میکرون قطر دارد. بدون دیواره ، پلانکتونیک با یک کمربند مارپیچی شکل مشخص که عمیق است و 6/0 برابر طول سلول را اشغال می کند. اندازه طول سلول 30 تا 42 میکرون و عرض آن 30-23 میکرون و در پشت ایتکای آن استیگمای قرمز مشاهده می گردد. دیواره سیست آن دانه دانه و به رنگ مایل به قهوه ای است . رد تاید این گونه با مرگ و میر انبوه ماهی همراه است .
این گونه اولین بار در پرتریکو در سال 1961 گزارش شده است . دارای رنک سبز متمایل به زرد و قهوه ای می باشد . معمولا در مناطق اقیانوسی ودر دمای بین 20تا 30درجه بلوم ایجاد می شود
این گونه در پانزدهم سپتامبر تا 27 سپتامبر 2000 در تالاب کم عمق و ساحلی جنوب غربی خلیج کالیفرنیا تغییر رنگ آب را ایجاد نمود . بلوم این گونه در 4 روز پس از 2 روز باراندگی با درجه حرارت 29 الی 31 درجه سانتی گراد مشاهده گردید. کلروفیل در طی این دوره حدود 7/2 تا 8/56 میلیگرم در مترمکعب (بیشترین میزان 100 میلی گرم در مترکعب )و فراوانی این گونه در محدوه 360000 تا 7050000 سلول در لیتر بود. Gárate-Lizárraga1 , D.J. López-Cortes2 , J.J. Bustillos-Guzmán2 & F. Hernández-Sandoval2
رنگدانه های این داینوفلاژله کلروفیل a و c ، پریدنین ، دیاتوکسین و بتا کاروتن گزارش شد. با وجودیکه سم مشاهده نشد ولی 180 ماهی تلفات داد بلوم هاای جدیدی در نوامبر 2000 و سپتامبر تا نوامبر 2001 در همان ناحیه مشاهده شدند. یوتریفیکیشن و نوترینت بالا یکی از عوامل بروز این بلوم بود.
این گونه در تالابهای ساحلی کم عمق جنوب غربی سواحل خلیج کالیفرنیا بلوم کرده است .
بیشترنمونه های این گونه تشکیل زنجیره های 4 عددی و ندرتا 2 عددی بوده اند . در این
ناحیه ابتدا مسیرهای قرمزی در نواحی کم عمق ( 4-1 متر تا کف ) مشاهده شد و آنها در
جایی که درجه حرارت 31-29 درجه بود واقع شدند.
غلظت نوترینت ها در طول بلوم 897/0- 165/0 ( NO2 + NO3 ) میکرو مول و میزان PO4 25/3- 16/0 میکرومول و سولفات 36/35-1 میکرومول بود. در این تحقیق سم ( PSP )
در این گونه یافت نشد ولیکن در طول اولین شیوع 27 ماهی Lutjanus argentiventris
مردند ( Petros,1869 ) برانش این ماهیان مورد هجوم واقع شده بود. در شیوع سپتامبر
تا نوامبر 2001 حدود 180 ماهی کج ( 60 درصد نابالغ Pomadasys macracanthus )
90 تا نوجوان و 20 عدد بالغ ماهی Diapterus perurianus و 10تا بالغ L.argentiventis
مردند.
با وجود اینکه سم یافت نشد ولی ماهیها ، لارو اویستر مردند. تولید رادیکالها H2O2 و O-2 oH
و مواد موکوسی و سیا توکسیک در مرگ مؤثر بوده است .
اولین رد تاید این گونه در سال 1982 در ایسلند در نزدیک منطقه پوسان اتفاق افتاد.
ِDae-IL Kim et al.,2004 اثرات درجه حرارت ، شوری وتابش را روی رشد این گونه در آزمایشگاه بررسی نمود. این گونه تحت شرایط اشباع تابش و 60 ترکیب درجه حرارت 30-10 درجه سانتیگراد و شوری 40-10 قرار گرفت . نرخ رشد ویژه 41/0 در روز بازای 25 درجه سانتیگراد حرارت و شوری 334 بود که ماکزیمم رشد آن بوده است . اپتیمم نرخ رشد کمتر از 3/0 در روز مشاهده شد که درجه حرارت 21 تا 26 و شوری 30 تا 36 بود.
این گونه در 10 درجه سانتیگراد رشد نکرده و لی در شوری بیش از 30 اگر درجه حرارت 15 درجه سانتیگراد باشد رشد می کند.
این گونه قادر است در محدوده حرارتی 15 تا 30 و درجه حرارت 20 تا 36 رشد کند . این مقادیر با آنچه در محیط برای او فراهم است مطابقت دارد. درجه حرارت بیشترین تأثیر را در رشد این گونه دارد بعد شوری و پس از آن اثرات متقابل شوری و درجه حرارت . اپتیمم تابش برای رشد بیش از 90 میکرومول در متر مربع بلوم این گونه در سواحل Cove ( CarmeloR.Tomas et al.,2007 ) از سپتامبر تا دسامبر 1980 اتفاق افتاد و مجددا از آپریل تا اکتبر 1981 تکرار شد. تراکم سلولها متفاوت و از کمتر از 100 سلول در لیتر شروع و حد اکثر به 3400000 سلول در لیتر در طول تابستان 1981 رسد. بلوم در هر دو سال در تابستان اتفاق افتاد و زنجیره های این گونه 4 و 8 تایی بودند .
بیشترین تراکم این گونه در درجه حرارت سالانه 19 تا 28 ، شوری 25 تا 30 و میزان نیتروژن (NO2 + NO3 + NH3 ) 5/57 و 5/82 میکرو مول بر لیتر بود . فسفات ( PO4-P ) ندرتا کمتر از 5/0 میکرومول بر لیتر رسید. سیلیکات همیشه متجاوز از 30 میکرو مول بر لیتر با ماکزیمم 226 میکرومول بر لیتر رسید. میزان کلروفیل و غلظت ATP در طول بلوم ها با تراکم سلولها متفاوت بود .
ماکزیمم کلروفیل 218 میلی گرم بر مترمکعب و ATP کربن بیش از 20 گرم کربن بر مترمکعب در روز بود. درصد بازده کربن از تولیدات اولیه محاسبه شد و کربن ATP از 6 تا 129 درصد در روز متغییر بود.
داینوفلاژله ها در کل دوره تابستان غالب شدند. دیگر داینوفلاژله ها و دیاتومه ها به مقدار کمتری وجودداشتند.
ویژگیها ی دیگر Cochlodinium polykrikoides
1- موجودی دریایی بدون زره و پوسته شفاف
2- به صورت شناور در دوران فعالی و نهفته به صورت سیست یا کیسه بر روی بستر دریا
3- جزو گونه های رایج کشند سرخ در دنیا و کشتار ماهیان
4- خسارت در کره جنوبی در سال 1995 از قرار 50 میلیون دلار آمریکا
5- شرایط مساعد طبیعی: حرارتهای گرم (22 تا 27 درجه) و شوری بالا (28 تا 32)
6- پراکنش جهانی در مناطق گرمسیری
7- تشکیل زنجیره – حداکثر تا 8 سلول
8- اندازه سلول بین 30 تا 40 میکرون طول و 20-3- میکرون عرض
9- طول مثل غیرجنسی
10- تولید یک ماده شبه مخاطی- باعث پوشاندن آبشش و مرگ ماهی
گونه Cochlodinium polykrikoides
خلاصه تأثیرات شکوفائی جلبکی:
1- تغییرات میزان اکسیژن و گاز کربنیک
2- مرگ و میر انبوه ماهیان و آبزیان
3- انسداد آبگیرهای دریایی- آب شیرین کن
3- توقف و لطمه به فعالیتهای پرورش آبزیان
4- توقف فعالیتهای گردشگری
5- مرگ و میر دیگر موجودات مانند پرندگان دریایی- پستانداران دریایی مانند دولفینها
6- ورود توکسین به آب دریا
7- مسمومیت آیزیان و غذاهای دریایی و مرگ و میر انسانها
زمان وقوع :
1- شروع از اوایل مهرماه 1387 از حدود جاسک
2- پس از ماه اول تمامی اطراف قشم
3- پس از 2 ماه تا جزیره کیش و بالاتر
4- انتقال از شرق به غرب
5- تعداد سلول از یک میلیون شروع و تا 54 میلیون در لیتر – شمارش در اطراف جزیره هرمز
منشأ :
احتمالاً از شرق دریای عمان و غرب هندوستان
اولین بروز آن در خلیج فارس و دریای عمان؟
به هر حال اولین شکوفایی در آبهای غرب شمال اقیانوس هند (دریای عمان)
ظاهراً این شرایط جدید کاملاً مطلوب بوده است لذا گونه ای به شدت خطرناک و مهاجم (Invasive ) باید محسوب شود.
روند آینده:
1- تثبیت کوکلودینیوم به عنوان یک گونه مهاجم
2- گونه غالب کشند سرخ و جایگزینی با ناکتیلوکا ساینتیلان
3- تشدید کشند سرخ در مناطق ساحلی به واسطه غنی شدن آب دریا ناشی از پسابهای انسانی
4- افزایش کشتار ماهیان
5- ازدیاد زمان کشند سرخ در دریا
6- کشتار کفزیان و تأثیر بر غذای ماهیان
7- تغییر در زنجیره غذایی-ترکیب فیتوپلانکتونی- کاهش زئوپلانکتونها یا تغییر در تنوع گونه ای یا ساختار جمعیتی
شکوفائی جلبکی سرخ در کره جنوبی : (Kimet al., 2001)
1- اولین بار در سال 1982رویت شد.
2- به تدریج تعداد وقوع، شدت (تراکم)، وسعت و مدت آن افزایش یافت
3- فراوانی آن از 1982 تا سال 2000 به 120 مورد در سال افزایش یافت
4- تراکم از حدود 2 میلیون در لیتر به حدود 45 میلیون در لیتر رسید!!
5- طول زمانی آن تا 10 ماه در سال نیز رسید؟!
پیش بینی شکوفائی و اهمیت مرحله سیستی:
1- مونیتورینگ مرتب آب و رسوب و بررسی پلانکتون وسیست وهیدروبیولوژی و هیدرولوژی آب
2- میتواند به پیش بینی بلوم کمک کند
3- سیست ها مانند بذری هستند که بلوم را شروع و کاهش می دهند
4- مکزیک: با حضور فراوان سیست گونه Lingulodinium polyedrum در رسوبات منطقه بلوم انرا پیش بینی کردند (Pena-Manjarrez et al. 2005)
5- خلیج ستوبال در پرتغال بلوم گونه فوق با تشکیل سیست همراه بود (Amorim et al. 2001)
6- در سواحل کویت
راههای افزایش توجه و آگاهی به شکوفائی شناوری در جهان:
1- افزایش اگاهی عمومی از گونه های سمی
2- افزایش استفاده از ایهای ساحلی در تکثیر و پرورش
3- تغییرات آب و هوایی غیر معمول و (eutrophication ) ساحلی که عامل محرک برای ایجاد بلوم هستند
4- حمل داینو فلاژلاها و سیست مقاوم آنها یا shellfish stocksاز طریق آب توازن کشتی ها
5- پیش بینی شکوفائی و اهمیت مرحله سیستی
انتقال سیست توسط آب توازن کشتی ها:
جدید ترین و مهلک ترین تاثیر آب توازن کشتی در خلیج فارس در سال1387با ورود گونه Cochlodinium polykrikoides صورت گرفت. تاثیرات مخرب شدیدی بر روی اکوسیستم آبی این منطقه گذاشته برای مثال می توان به تلف شدن 400 هزار تن آبزی در سواحل کشور امارات و چندین برابر آن در سواحل ایران اشاره نمود از دیگر اثرات زیانبار این رخداد می توان به تغییرات بسیار مخرب اکولوژیکی و تنوع گونه ای آبزیان در منطقه اشاره نمود که اثرات بیشتر آن را در آینده شاهد خواهیم بود. همین طور کاهش صید و صیادی و بیکاری صیادان را نیز باید به آنها اضافه کرد. امروزه انتقال گونه های مضر آبزی غیر بومی ناشی از تخلیه آب توازن کشتی ها به دریا ، به شکل یک معضل جهانی خود را نشان داده است ، به نحوی که حل این مشکل از برنامه های ملی فراتر رفته و احتیاج به همکاریها فعالیت های یکنواخت جهانی و منطقه ای است. برآوردها حاکی از این است که با توجه به وضعیت ناوگان کشتیهای جهان همه ساله در حدود 10 میلیارد تن آب توازن توسط کشتیها جابجا می شود و تخمین زده شده است که حداقل روزانه 3تا 4 هزار گونه از موجودات زنده به این وسیله از محلی به محل دیگر انتقال می یابند.عامل مهمی در افزایش جهانی HAB است. سیست پلانکتون شرایط سخت و کمبود نوترینتها و نور را تحمل می کند.
خصوصیات موجود سمی شده:
1- سموم تولید شده توسط گونه های سمی
2- عدم تغییری در شکل ظاهری (shellfish)
3- عدم تغییردر طعم
4- با پختن از بین نمی رود
5- زمان ماندگاری درموجود10-6 هفته(Hallegraeff 2003)
گونه های عامل شکوفائی در سواحل چابهار:
Noctiluca (miliaris)
1- گونه مخصوص ابهای ساحلی معمولا در دهانه رودخانه ها بعد از بارندگی اتفاق افتاد
2- بلوم هر ساله بعد از مانسون همینطور در سال 87 در قسمتهایی از خلیج چابهارباعث
تغییر رنگ آب به رنگ قرمز شد.
Noctiluca scintillans:
یکی از بزرگترین و اصلی ترین گونه های کشند قرمز در ایران می باشد.
نوکتیلو کا، یونهای سنگین مانند سولفات را دفع و یونهای سبک مانند فلوراید را جذب می کند.
عمل جذب و دفع از نوع فعال و آگاهانه است.
شکوفائی مضر جلبکی در سواحل چابهار:
Gonyaulax sp -1
2- بعد از مانسون در آبان ماه باعث مرگ و میر آبزیان
3 - گونه (Lingulodinium polyedra) بعضی استرینها تولید سم Homoyessotoxin
در Santos bayمنطقه ساب تروپیکال مکزیک به عنوان منبع سیست این گونه معرفی شد که مسئول بلوم سالانه گونه است (pena et al. 2005)
گزارش سیست bahmense Pyrodinium از خلیج فارس و انتقال آن به دیگر نقاط دنیا:
1- گونه P.bahamenseکه مخصوص آبهای گرم با شوری بالا و مناطق دارای مانگرو است
2- این گونه سم قوی تولید می کند (PSP ) می تواند باعث آلودگی اویستر اسکالپ ماهیانی مانند ساردین و احتمالا میگو شود
3- سال 2003 بیش از 1000 مورد مسمویت و 60 مورد مرگ و میر انسانی از نقاط مختلف دنیا گزارش شده(Hallegraefe 2002) است.
4- در سال 1987 در سواحل گوا تمالا در اثر مصرف خوردن صدف 187 نفر مسموم و 26 نفر مرگ و میر انسانی گزارش شده است.
Prorocentrum spp:
- این گونه در آبهای خلیج چابهار گزارش شده ولی گزارشی مبنی بر شکوفائی مضر آن نیست
Cochlodinium polykrikoides در آبهای آمریکا و کره:
1- شباهت زیادی از نظر مرفولوژی به گونه های (Gyrodinium impudicum, Gymnodinium)
2- درجه حرارت مناسب 21-26
3- شوری مناسب30-38(در شرایط آزمایشگاهی)
4- از سال 1982 در آبهای کره بلوم این گونه مشاهده و بعد از آن از سال 1989 هر ساله
بلوم می کند
5- در تابستان 1995 باعث وارد کردن 95 میلیون دلار امریکا خسارت شد(Kim 1997)
6- این گونه در مناطقی ساب تروپیکال شرق آسیا و تروپیکال امریکا بیشتر بلوم می کند
7- در سال 2001و2000در گلف کالیفرنیا بلوم این گونه به مدت 10 روز مشاهده شد
8- در سال 2001 سیست های به وجود امده از سال قبل و فراهم شدن شرایط مناسب در اثر
فعالیتهای انسانی و وارد شدن نوترینتها به این خلیج سبب ایجاد بلوم گردید
گزارش آخرین کنفرانس HAB در خصوص گونه C.pدر سال 2006:
استخراج سم C. polykrikoides و گونه های دیگرichthyotoxic species نشان داد:
1- دارای خاصیت haemolytic بوده که سلولهای خونی ماهی را تحلیل می دهند
2- اثر این سم در ارتباط با مقدار بالای پلی ساکارید و اسید های چربی بوده که توسط سلولهای ماهی ترشح می شود
3- عامل دیگر مقدار بالای آزاد شدن رادیکالهای اکسیژن است که می تواند باعث صدمه زدن به fish gill epithelium شود.
4- این سم گوشت ماهی Fish flesh را سمی نمی کند
روشهای کاهش شکوفائی جلبکی :
1- رایج ترین روشها در کنترل و کاهش شدت بلوم استفاده از clay flocculation
2- از رس در کشورهای شرق آسیا، استرالیا ،آمریکا،سوئد و ژاپن و کره جنوبی استفاده میشود ترکیبات مانند
a. Montmorillonit
b. Kaolinit
c. Yellow locss
3- به نام برف دریایی معروف هستند در محیط طبیعی برای حفاظت fish mariculture از گونه تشکیل دهنده بلوم Cochlodinium sp استفاده شد
در کاهش شدت بلوم 80٪ موثر بوده ودر کاهش بلوم گونه های دیگر مانند :
Karenia brevis, Heterosigma akashiwo, Pfisteria piscicida
4- میزان کاهش شکوفائی برای گونه (C. polykrikoids) 90-99٪ برآورد شده است.
5- اثرات سوئی بر روی cage fish نداشته است.
6- در عرض یک ساعت شفافیت آب تا عمق 4 متر به حالت نرمال بر می گردد
7- در سال 1996در کره جنوبی ضرر اقتصادی را از 100 میلیون دلار در سال قبل به 1 میلیون دلار درسال بعد رساند.
8- بعد از آن تاریخ در کره و دیگر کشورها کارهای متفاوتی جهت بهبود استفاده ازاین روش بکار گرفته شد
9- رس محلی : رس فسفاتی برای کاهش بلوم هتروسیگما در آمریکا موثر تر بود.
10- روش دیگر استفاده از هیپو کلرید سدیم(NaoHcl) می باشد که ازالکترولیز آب دریا بدست
می آید و پتانسیل کنترل بلوم داینوفلاژله ها را دارد
ابوالفضل بحری
ورود فاضلاب های شهری و صنعتی و پساب های کشاورزی حاوی کودهای شیمیایی به رشد پدیده شکوفائی جلبکی سرخ کمک می کند، این کودها حاوی مقدار زیادی فسفات و ازت هستند که وقتی وارد آب دریا می شوند پدیده غنی شدن آب دریا و در صورت تداوم نیتریفیکاسیون را به دنبال دارند. هر قدر میزان ورود فاضلاب بیشتر باشد غنی ترشدن آب دریا و به دنبال آن شکوفایی پلانکتونی بیشتر است. در صورت تداوم رد تاید در دراز مدت باعث نرسیدن نور به مرجان ها شده و علاوه برتلف شدن آبزیان، مرجان های موجود در خلیج فارس و اطراف جزیره کیش را به تدریج سفید و نابود خواهد کرد. دخالت انسان در محیط زیست(آب توازن کشتی ها Blast water و ... ) و آلودگی آب از دلایل اصلی این پدیده می باشد. در سواحل جنوبی ایران و امارات باعث کشته شدن آبزیان شده است.
در بخش فعالیت های انسانی، ورود فاضلاب انسانی و زه آب کودهای شیمیایی که عمدتاً غنی از فسفات و نیترات هستند در پی افزایش حرارت موجب شکوفایی جلبکی می شوند.
ذرات معلق غنی از آهن را یکی دیگر از عوامل ایجاد شکوفایی جلبکی در جهان می باشد
موجودات زنده دریایی که اکثراً میکروسکوپی و بدون خطرند، غذای اصلی و اولیه جانداران دریایی محسوب می شوند و حیات جانداران آبزی به آنها بستگی دارد. این در حالیست که گونه هایی از فیتوپلانکتون ها و سیانوباکتر ها که بدون خطر هستند به علت افزایش شمار جلبک های مضردریایی در معرض خطر نابودی کامل قرار دارند که این مساله خود موجب بروز اثرات مخرب بر زندگی دیگر جانداران دریایی می شود.
افزایش رشد جلبک ها ی مضر می تواند باعث تولید سم در حجم وسیع شود و این سم بالقوه در بعضی موارد می تواند بر جانداران تک سلولی دریاها اثر نامطلوبی بگذارد. چرا که این جلبک ها هم برای زندگی انسان ها مضر هستند و هم سبب مرگ ومیر دیگر جانداران دریایی می شود. این جلبک های مضر بر حیات ماهی ها، جوامع ساحلی، پرندگان دریایی و پستانداران دریایی تاثیر منفی می گذارند.
از سوی دیگر جلبک های مضر به علت توانایی در حرکت از محل اصلی زندگی خود می توانند به محل زیست مرجان های دریایی رفته و از آنها به عنوان میزبان استفاده کنند. جلبک های مضر بیشتر از طریق ورود مواد شیمیایی به داخل رودخانه ها و دریاچه ها پدید آمده و تعادل زیستی آب ها را به هم می زنند.
پایش فیتوپلانکتون و آب شناسی آب های ساحلی خلیج فارس به خصوص استان هرمزگان ضروری است تا از مرگ ومیر بیشتر موجودات دریایی به ویژه گونه های تجاری آن جلوگیری شود...
تلف شدن ماهی ها به دلیل بلوم پلانکتونی گونه کوکلودینیوم بوده که مخاط ژلاتینی ترشح می کنند و این مخاط ژلاتینی روی برانشی ماهی ها را گرفته و باعث خفگی آنها می شود.
تاثیر این شکوفائی پلانکتونی روی صدف های خوراکی بیشتر است، سموم شکوفائی قرمز در بافت بدن صدف های خوراکی نفوذ می کنداز طریق صدف های خوراکی امکان انتقال سم یا بیماری وجود دارد.
بر اساس گزارش های منتشر شده در سال 84 حدود 20 تن ماهی در منطقه جاسک و 100 تن ماهی در سال 2001 میلادی در کویت بر اثر پدیده کشند قرمز تلف شده اند.
شکوفایی جلبکی و پدیده کشنده قرمز از جمله پدیده هایی است که در اثر شرایط محیطی (تغییر فصل، کاهش دمای هوا و آب دریا و متلاطم شدن آب دریا، افزایش مواد مغذی و فلزات سنگین، افزایش اکسیژن محلول آب و...)، فعالیت های انسانی نظیر مناطقی که با آلودگی فاضلاب انسانی، صنعتی، آب توازن شناورها، آلودگی های نفتی و سایر آلودگی ها ایجاد می شود و موجب تضعیف و تلفات ماهیان و سایر آبزیان می شود. در عین حال بعضی از گونه ها به علت سمی بودن، سمومی را به زنجیره غذایی منتقل می کنند که از طریق شبکه غذایی به سایر موجودات از جمله انسان ها می تواند سرایت کند.
شکوفائی شناورهای گیاهی و جانوری:
تولید مثل سریع گونه‌هایی ازشناورهای گیاهی را شکوفایی جلبکی (bloom) می‌نامند.
تولید مثل سریع گونه‌هایی ازشناورهای جانوری را شکوفایی زئوپلانکتونی (bloom) می‌نامند.
شکوفائی شناورها یک پدیده طبیعی در آبهای ساحلی ، رودخانه ها و مزارع پرورشی است.
در بیشتر مواقع شکوفائی شناورها مفید است زیرا به معنی غذای بیشتر برا ی (shellfish) و لارو ماهی است ولی هنگامی مضر می شود که تراکم شناورها خیلی افزایش یابد و باعث تغییر رنگ آب و کاهش اکسیژن شود.
شکوفائی و اثرات زیست محیطی آن در یک اکوسیستم آبی به عوامل ذیل بستگی دارد:
1- گونه تشکیل دهنده شکوفائی
2- خصوصیات بیولوژیکی و اکولوژیکی گونه
3- وسعت شکوفائی
4- وضعیت هیدرولوژیکی و توپوگرافی هر منطقه
شکوفائی جلبکی سرخ : (Red tide )
کشند قرمز یک رویداد طبیعی می باشد که در مناطق و نواحی ساحلی از طریق بارور شدن ، تکثیر ،رشد و تجمع شناورهای گیاهی تشکیل می شود. تغییر رنگ آب در اثر موجودات پلانکتونی که گاها موجب مرگ و میرماهیان و صدف شود نیز رد تاید خوانده می شود. این موجودات بیشترفیتوپلانکتون و آغازیان تک سلولی هستند. گونه های فیتوپلانکتونی دارای رنگدانه های فتوسنتزی بوده که به رنگهای سبز تا قهوه ای و قرمز متنوع هستند و وقتی تراکم آنها در آب زیاد شود آب با تغییر رنگ همراه بوده و بصورت تیره و تنوع رنگ از بنفش تا صورتی و معمولا قرمز یا سبز دیده می شود. برخی آنرا شکوفائی جلبکی می خوانند.
حدود 30 گونه از جلبکها شناخته شده اند که باعث بلوم می شوند شامل داینوفلاژله ها ، دیاتومه ها ،هاپتوفیسه ها ، سیانوباکترها و برخی از سیکلوفلاژله ها
اثرات مضرشکوفائی جلبکی سرخ (Red tide) :
بسیاری از رد تایدها بی ضرر هستند اما یک پانزدهم گونه هایی که شکوفائی می کنند تولید سم می کنند .
برخی ازHAB ها باعث سمیت انسان و برخی دیگر باعث مسموم شدن ماهیان و دیگر حیوانات می شوند.
معمولا سموم درسطوح بالای زنجیره غذایی تجمع می کنند. حتی در شرایط تولید کم سم گاها ممکن است گوشت کوسه ها و لاک پشت ها سمی شود. برخی از فیتوپلانکتون سمی تولید می کنند که سیستم عصبی مرکزی ماهی را تحت تأثیر قرار میدهد بطوریکه ماهیها را فلج کرده و یا نمی توانند تنفس نمایند. نتیجتا برخی از این شکوفائی ها منجر به مرگ ماهیان و شسته شدن ماهیان در کنار خلیج می شوند.
اولین حامل سم برای انسان صدف است بخصوص دوکفه ایها که بسرعت سم در آنها تجمع می یابد وآنها فیلتر فیدر هستند. اکثرا انسان توسط سم داینوفلاژله ها در صدف PSp و DSP و یا سم نروتوکسین دیاتومه ها (NSP ) و سم سیانوباکترها ( ASP ) مسموم می شود. سم ichdesmium theibautii با مشکل تنفس و سم Lyngbya majuscula باعث خارش شناگران می شود.
گونه Cochlodinium polykrikoides باعث مرگ ماهیان شده و برانش آنها را مورد هجوم قرار داده و یا ماهی را دچار مشکل کاهش اکسیژن ( این گونه اکسیژن غیر فعال و رادیکال تولیدمی کند) می نماید.
1- این گونه طبق منابع سم PSP می کند.
2- در چند دهه اخیر شکوفائی مضر فیتوپلانکتونیHAB در آبهای ساحلی در دنیا رو به افزایش است.
3- سلامت انسان، اکوسیستم های دریایی در معرض خطر قرار دارد.
4- ذخایر شیلاتی و آبزی پروری بطور جدی تهدید می شود.
5- خیلی از گونه های (HAB) دارای چرخه زندگی پیچیده با شکل های و خصوصیات متفاوت است.
6- از لحاظ فیزیولوژیکی متفاوت هستند(سلول منفرد، کلنی ، سیست مقاوم و سیست موقت)
7- چند شکلی بودن انها مقاومت گونه را در برابر شرایط سخت محیطی افزایش می دهد.
8- تقریبا 75٪ گونه های HAB از داینوفلاژله ها هستند و خیلی از گونه های سمی انها سیست مقاوم تولید می کنند
شکوفائی جلبکی سرخ و جلبکهای کشنده (هَبز): Harmful Algal Bloom (HABs)
1- همه انواع شکوفائی جلبکی سرخ کشنده نیستند
2- تمام هبز ها کشنده اند
3 - حدود 50 درصد کشندهای سرخ و 75 درصد هبزها از دوتاژکداران (داینوفلاژله ها) هستند
4- کشند گی از طریق:
الف- توکسین یا زهرابه از طریق ورود به غذا یا آئروسل ها
ب- تأثیر مستقیم بر موجودات مانند خسارت به آبشش و زخم های پوستی در ماهیان
ج- ایجاد شرایط هیپوکسی (کمی اکسیژن) و بی هوازی
عوامل مؤثر در بروز شکوفائی جلبکی سرخ:
بطور کلی عوامل مهم اقیانوس شناسی مانند درجه حرات ، جریانات ، شوری ، مواد مغذی ، عناصر کمیاب، ویتامین ها و مواد شیمیایی در بروز رد تاید نقش دارند. وقتی درجه حرارت ، شوری و مواد مغذی به سطح معینی برسند یک افزیش شدید در بلوم جلبک اتفاق می افتد. کسی نمی داند که ترکیب دقیق و صحیح عواملی که باعث رد تاید مشخص شده اند چیست ؟ فراوانی و شدت بلوم جلبکی در بسیاری از قسمتهای دنیا با افزایش نوترینت ها ی مربوط به فعالیت های انسانی ارتباط دارد. در دیگر نواحی بلوم های جلبکی فصلی ناشی ازUp welling ساحلی اتفاق می افتد. محدودیت آهن غالبا بعنوان عامل کنترل کننده برای رد تایدها در طول سواحل شرقی آمریکای شمالی پیشنهاد می شود.برخی محققین معتقدند که آهن در وقوع رد تاید نقش مهمی دارید.
آهن یکی از چهار عنصر فراوان در زمین است که در بسیاری از سیستم های بیولوژیکی نقش
منحصر بفردی دارد .آهن با مولکولهای آلی بزرگ کمپلکس می باشد. محدودیت آهن غالبا بعنوان یک عامل کنترل کننده برای رد تاید در طول سواحل شرقی آمریکا پیشنهاد می شود.
بیشتر موجودات ردتاید کننده نیاز به ویتامین B12 محلول در محدوده 5-2 نانوگرم در لیتر دارند. در این غلظت جلبکهای ردتاید کننده می توانند رشد خود را در مقایسه با سایر فیتوپلانکتون ابقاء نمایند. در مناطق یوتروف و جایی که مقدار زیادی آب رودخانه آلوده و فاضلاب آلی وارد می شود غلظت ویتامین B12 بیش از 10 نانوگرم در لیتر و رشد ارگانیزم های ردتاید کننده ماکزیمم و فتوسنتز و برداشت B12 آنها نیز بیشتر است
بلوم های جلبکی در نواحی آپ ولینگ با غنی شدن آبهای سطحی تحت بالا آمدن مواد مغذی از قسمت های زیرین و تحت نور مناسب نیز اتفاق می افتند.
در آبهای Hong Kong طی تابستان و طغیان رودخانه ها و بادهای مانسون باعث آپ ولینگ در طول سواحل شده بطوریکه طی سالهای 1383 تا 1998 چند صد رد تاید در این آبها اتفاق افتاد.
برخی محققین معتقد هستند که 3 عامل در شیوع شکوفائی نقش دارد :
1- سبز شدن سیست در کف ناشی از افزایش درجه حرارت و ریزش داخلی آب گرم دور از ساحل
2- رشد و نزول فیتوپلاکتون ناشی از میزان نوترینت ، ویتامین و فلزات سنگین در آب دریا
3- انباشتگی جمعیت فیتوپلانکتون ناشی از شرایط اقیانوس شناسی یا هواشناسی در روند انتقال ، انتشار و مخلوط شدن توسط بادها
علل بروز شکوفائی جلبکی سرخ از دیدگاههای دیگر:
1- وجود مواد مغذی: منشا طبیعی (طوفانهای گردوخاک- آپ ولینگ-واژگونی فصلی آب-..)
2- منشا انسانی و غنی شدن آبهای ساحلی (یوتریفیکاسیون)
3- حرارت مناسب
4- شوری
5- وجود ویتامین ها
6- باران
7- باد و طوفان
عوامل موثر در شکوفائی ها در آبهای اقیانوسهای جهان ( اصول اثبات شده):
1- انباشت ریز مغزی ها عامل اصلی ایجاد HAB است
2- بلوم در آبهای شیرین وابسته به میزان فسفر و سلیس می باشد.
3- بلوم در آبهای دریایی وابسته به میزان نیتروژن می باشد .
4- براساس مطالعات اخیر بلوم در ابهای اکثر مناطق دریایی وابسته به میزان آهن میبا شد.
5- در خلیج فارس هنوز مشخص نشده است کدام ریز مغزی (نیتروژن یا فسفر یا آهن ..)عامل تعیین کننده در بلوم جلبکی است .
6-90درصد آبهای اقیانوس ها معمولا از نظر تولید اولیه به علت کمبود ریز مغزی ها فقیر می باشند .
7- تمام تولید ماهی در در 3درصد آبهای اقیانوسی جهانحاصل می شود.
8- درشمال اقیانوس آرام برای رشد فیتو ها وا فزایش تولید اولیه بر روی اقیانوس آهن اسپری می کنند .
چهار دلیل ثابت شده برای فراوانی ریز مغزی ها در مناطق دریایی و اقیانوسی:
1-پدیده upwelling باعث با لا آمدن ریز مغزی ها از کف دریا به سطح آب وبلوم پلانکتونی می شود.(مانند دریای عرب و دریای عمان و سواحل کشور پرو)
2- حجم زیادی از ریز مغزی ها ی بر اثر فعالیت های کشاورزی در خشکی ها جمع شده و بر اثر باران و آبهای سطحی به دریاها وارد می شوند .(مانند دریای خزر و دریای سیاه این شرایط معمولا در مناطق معتدل و پر باران حاصل می آید)
3)در مواردی بر اثر فعالیت های زمین درکف دریا (آتشفشان- زلزله) امکان انحلال موادی چون اهن و ترکیبات معدنی در اب وجود دارد .
بررسی علل احتمالی شکوفائی جلبکی سرخ ا خیر در خلیج فارس (از جاسک تا کیش):
به علت عدم مونیتوریک دقیق و به روز منطقه تنها می توان براساس مطالعات علمی و شواهد میدانی فرضیاتی در این مورد به شرح زیر رارائه نمود:
فرضیه اول:
ورود حجم فراوان ریز مغزی ها به دلیل ورود آلودگی از منطقه سا حلی بندر عباس.
فرضیه دوم:
ورود حجم فراوان ریز مغزی ها به دلیل upwelling که هر ساله در سواحل شرقی دریا ی
عمان صورت می پذیرد. و باعث مرک ومیر فراوان ماهی وتراکم فراوان نوترینت ها و بلوم پلانکتونی می شود. در تمام مقالات این منطقه را از مناطق اصلی upwelling در دنیا معرفی نموده اند.
فرضیه سوم:
ورود حجم فراوان ریز مغزی ها به دلیل فعالیت های زمین شناختی.
شواهد میدانی:
1- گونه که اخیرا شکوفا نموده( Cochlodinium polykrikoides) گونه غیر بومی بوده وتا کنون گزارشی از بلوم آن در خلیج فا رس ارایه نشده. و از مناطق دریای عرب و اقیانوس هند وارد منطقه شده است.
2- دمای آب منطقه در مهر ماه بین 20تا 25 درجه بوده است .
3- جهت جریان آب از منطقه جاسک به سمت بندر عباس و قشم و سپس کیش می باشد .
4- شروع بلوم از مهر ماه واز مناطق حدودهرمز و جاسک بوده و بعد به سمت بندر عباس و قشم وکیش گسترش یافته است
5- حجم منطقه که بلوم در ان اتفاق افتاده وسیع می باشد و مدت زمان پایداری وتداوم بلوم نیز نسبتا طولانی است و تاکنون( پایان آبان ) نیز ادامه دارد که نشان دهنده حجم زیاد ریز مغزی وارد شده به منطقه ا ست
- 6 اساس تصاویر ماهواره ای جاسک تا تنکه هرمز و تا قشم هر ساله در فصول خاص تحت تاثیر آپ ولینک در یای عمان قرار دارد وهمیشه تراکم پلانکتونی از گونه های بومی می باشد
بررسی فرضیات:
فرضیه اول:
ورود حجم فراوان ریز مغزی ها به دلیل ورود آلودگی از منطقه ساحلی بندر عباس.
*دلایل رد آن:
جهت جریان در منطقه:
-L(هر یک تا سه سال کل اب خلیج فارس از سمت تنکه هرمز تعویض می شود )
با توجه به جهت جریان دایمی منطقه از دریای عمان به جاسک و بندر عباس و به سوی قشم اگر فرض کنیم که منبع نوترینت ها پس ابهای منطقه بندرعباس باشد این مواد نمی توانند در خلاف جهت جریان آب به سمت جاسک حرکت نماید .
- باتوجه به وسعت منطقه که بلوم در ان صورت گرفته و طولانی بودن مدت پایداری بلوم باید حجم بالای نوترینت در زمان کوتاهی وارد منطقه شده باشد که بابررسی پس اب منطقه بندر عباس می توان گفت در تابستان و پاییز امسال اتفاق خاصی در منطقه رخ نداده که حجم مواد ورودی به دریا تا این حجم افزایش یابد
-منطقه بندر عباس جز مناطق معتدل با میزان بارش سالانه زیاد نیست وحجم اب ورودی سطحی از خشکی به دریا زیاد نمی باشد
- گونه که اخیرا در منطقه بلوم داده گونه غیر بومی می باشد و باید منشا شرایط اخیر در منطقه رادر خار ج از منطقه جستجو نمود
-شدت بلوم از منطقه شرقی ِیعنی منطقه جاسک به سمت بندر عباس در آذر ماه درحال تضعیف است که اگر منبع ورود نوترینت از فاضل آب بندر عباس بود است . باید به دلیل استمرار ورود فاضل اب هنوز منطقه شرقی به عنوان منشاء آلودگی دارای حجم بالای نو ترینت می بود
فرضیه دوم:
ورود حجم فراوان ریز مغزی ها به دلیل upwelling که هر ساله در سواحل شرقی دریا ی عمان صورت می پذیرد. و باعث مرک ومیر فراوان ماهی وتراکم فراوان نوترینت ها و بلوم پلانکتونی می شود.( عمان از مناطق اصلی upwelling در دنیا می باشد)
فرضیه سوم:
ورود حجم فراوان ریز مغزی ها به دلیل فعالیت های زمین شناختی. بررسی در این مورد به مطالعات بیشتر نیاز من است
*بررسی شرایط اکولوژیکی و عوامل محیطی خلیج فارس و دریای عمان و اقیانوس هند به عنوان
پیکرهای ابی تاثیر گذار بر هم به گونه ای که شرایط شان را باید در ارتباط با هم بررسی نمود .
- شرایط اکولوژیکی خلیج فارس را بدون در نظرداشتن پدیدهای تاثیر گذار بر ان ازسوی اقیانوس
هند نمی توان بررسی نمود خلیج فارس ادامه پیش روی اقیانوس هند در خشکی است . با توجه به جریانات فصلی در سطح اقیانوس هند تبادل شرقی –غربی آب و بر عکس آن برای انتقال گونه های جدید غیر شناگر نیاز به پدیده های خاص مانند توفان کنو نمی باشد .
شکل گونه Cochlodinium polykrikoides
گونه Cochlodinium polykrikoides:
این گونه از راسته جیمنودینیالس و از داینوفلاژله ها بوده که سیستهای آن کروی یا بیضوی شکل و 45- 25 میکرون قطر دارد. بدون دیواره ، پلانکتونیک با یک کمربند مارپیچی شکل مشخص که عمیق است و 6/0 برابر طول سلول را اشغال می کند. اندازه طول سلول 30 تا 42 میکرون و عرض آن 30-23 میکرون و در پشت ایتکای آن استیگمای قرمز مشاهده می گردد. دیواره سیست آن دانه دانه و به رنگ مایل به قهوه ای است . رد تاید این گونه با مرگ و میر انبوه ماهی همراه است .
این گونه اولین بار در پرتریکو در سال 1961 گزارش شده است . دارای رنک سبز متمایل به زرد و قهوه ای می باشد . معمولا در مناطق اقیانوسی ودر دمای بین 20تا 30درجه بلوم ایجاد می شود
این گونه در پانزدهم سپتامبر تا 27 سپتامبر 2000 در تالاب کم عمق و ساحلی جنوب غربی خلیج کالیفرنیا تغییر رنگ آب را ایجاد نمود . بلوم این گونه در 4 روز پس از 2 روز باراندگی با درجه حرارت 29 الی 31 درجه سانتی گراد مشاهده گردید. کلروفیل در طی این دوره حدود 7/2 تا 8/56 میلیگرم در مترمکعب (بیشترین میزان 100 میلی گرم در مترکعب )و فراوانی این گونه در محدوه 360000 تا 7050000 سلول در لیتر بود. Gárate-Lizárraga1 , D.J. López-Cortes2 , J.J. Bustillos-Guzmán2 & F. Hernández-Sandoval2
رنگدانه های این داینوفلاژله کلروفیل a و c ، پریدنین ، دیاتوکسین و بتا کاروتن گزارش شد. با وجودیکه سم مشاهده نشد ولی 180 ماهی تلفات داد بلوم هاای جدیدی در نوامبر 2000 و سپتامبر تا نوامبر 2001 در همان ناحیه مشاهده شدند. یوتریفیکیشن و نوترینت بالا یکی از عوامل بروز این بلوم بود.
این گونه در تالابهای ساحلی کم عمق جنوب غربی سواحل خلیج کالیفرنیا بلوم کرده است .
بیشترنمونه های این گونه تشکیل زنجیره های 4 عددی و ندرتا 2 عددی بوده اند . در این
ناحیه ابتدا مسیرهای قرمزی در نواحی کم عمق ( 4-1 متر تا کف ) مشاهده شد و آنها در
جایی که درجه حرارت 31-29 درجه بود واقع شدند.
غلظت نوترینت ها در طول بلوم 897/0- 165/0 ( NO2 + NO3 ) میکرو مول و میزان PO4 25/3- 16/0 میکرومول و سولفات 36/35-1 میکرومول بود. در این تحقیق سم ( PSP )
در این گونه یافت نشد ولیکن در طول اولین شیوع 27 ماهی Lutjanus argentiventris
مردند ( Petros,1869 ) برانش این ماهیان مورد هجوم واقع شده بود. در شیوع سپتامبر
تا نوامبر 2001 حدود 180 ماهی کج ( 60 درصد نابالغ Pomadasys macracanthus )
90 تا نوجوان و 20 عدد بالغ ماهی Diapterus perurianus و 10تا بالغ L.argentiventis
مردند.
با وجود اینکه سم یافت نشد ولی ماهیها ، لارو اویستر مردند. تولید رادیکالها H2O2 و O-2 oH
و مواد موکوسی و سیا توکسیک در مرگ مؤثر بوده است .
اولین رد تاید این گونه در سال 1982 در ایسلند در نزدیک منطقه پوسان اتفاق افتاد.
ِDae-IL Kim et al.,2004 اثرات درجه حرارت ، شوری وتابش را روی رشد این گونه در آزمایشگاه بررسی نمود. این گونه تحت شرایط اشباع تابش و 60 ترکیب درجه حرارت 30-10 درجه سانتیگراد و شوری 40-10 قرار گرفت . نرخ رشد ویژه 41/0 در روز بازای 25 درجه سانتیگراد حرارت و شوری 334 بود که ماکزیمم رشد آن بوده است . اپتیمم نرخ رشد کمتر از 3/0 در روز مشاهده شد که درجه حرارت 21 تا 26 و شوری 30 تا 36 بود.
این گونه در 10 درجه سانتیگراد رشد نکرده و لی در شوری بیش از 30 اگر درجه حرارت 15 درجه سانتیگراد باشد رشد می کند.
این گونه قادر است در محدوده حرارتی 15 تا 30 و درجه حرارت 20 تا 36 رشد کند . این مقادیر با آنچه در محیط برای او فراهم است مطابقت دارد. درجه حرارت بیشترین تأثیر را در رشد این گونه دارد بعد شوری و پس از آن اثرات متقابل شوری و درجه حرارت . اپتیمم تابش برای رشد بیش از 90 میکرومول در متر مربع بلوم این گونه در سواحل Cove ( CarmeloR.Tomas et al.,2007 ) از سپتامبر تا دسامبر 1980 اتفاق افتاد و مجددا از آپریل تا اکتبر 1981 تکرار شد. تراکم سلولها متفاوت و از کمتر از 100 سلول در لیتر شروع و حد اکثر به 3400000 سلول در لیتر در طول تابستان 1981 رسد. بلوم در هر دو سال در تابستان اتفاق افتاد و زنجیره های این گونه 4 و 8 تایی بودند .
بیشترین تراکم این گونه در درجه حرارت سالانه 19 تا 28 ، شوری 25 تا 30 و میزان نیتروژن (NO2 + NO3 + NH3 ) 5/57 و 5/82 میکرو مول بر لیتر بود . فسفات ( PO4-P ) ندرتا کمتر از 5/0 میکرومول بر لیتر رسید. سیلیکات همیشه متجاوز از 30 میکرو مول بر لیتر با ماکزیمم 226 میکرومول بر لیتر رسید. میزان کلروفیل و غلظت ATP در طول بلوم ها با تراکم سلولها متفاوت بود .
ماکزیمم کلروفیل 218 میلی گرم بر مترمکعب و ATP کربن بیش از 20 گرم کربن بر مترمکعب در روز بود. درصد بازده کربن از تولیدات اولیه محاسبه شد و کربن ATP از 6 تا 129 درصد در روز متغییر بود.
داینوفلاژله ها در کل دوره تابستان غالب شدند. دیگر داینوفلاژله ها و دیاتومه ها به مقدار کمتری وجودداشتند.
ویژگیها ی دیگر Cochlodinium polykrikoides
1- موجودی دریایی بدون زره و پوسته شفاف
2- به صورت شناور در دوران فعالی و نهفته به صورت سیست یا کیسه بر روی بستر دریا
3- جزو گونه های رایج کشند سرخ در دنیا و کشتار ماهیان
4- خسارت در کره جنوبی در سال 1995 از قرار 50 میلیون دلار آمریکا
5- شرایط مساعد طبیعی: حرارتهای گرم (22 تا 27 درجه) و شوری بالا (28 تا 32)
6- پراکنش جهانی در مناطق گرمسیری
7- تشکیل زنجیره – حداکثر تا 8 سلول
8- اندازه سلول بین 30 تا 40 میکرون طول و 20-3- میکرون عرض
9- طول مثل غیرجنسی
10- تولید یک ماده شبه مخاطی- باعث پوشاندن آبشش و مرگ ماهی
گونه Cochlodinium polykrikoides
خلاصه تأثیرات شکوفائی جلبکی:
1- تغییرات میزان اکسیژن و گاز کربنیک
2- مرگ و میر انبوه ماهیان و آبزیان
3- انسداد آبگیرهای دریایی- آب شیرین کن
3- توقف و لطمه به فعالیتهای پرورش آبزیان
4- توقف فعالیتهای گردشگری
5- مرگ و میر دیگر موجودات مانند پرندگان دریایی- پستانداران دریایی مانند دولفینها
6- ورود توکسین به آب دریا
7- مسمومیت آیزیان و غذاهای دریایی و مرگ و میر انسانها
زمان وقوع :
1- شروع از اوایل مهرماه 1387 از حدود جاسک
2- پس از ماه اول تمامی اطراف قشم
3- پس از 2 ماه تا جزیره کیش و بالاتر
4- انتقال از شرق به غرب
5- تعداد سلول از یک میلیون شروع و تا 54 میلیون در لیتر – شمارش در اطراف جزیره هرمز
منشأ :
احتمالاً از شرق دریای عمان و غرب هندوستان
اولین بروز آن در خلیج فارس و دریای عمان؟
به هر حال اولین شکوفایی در آبهای غرب شمال اقیانوس هند (دریای عمان)
ظاهراً این شرایط جدید کاملاً مطلوب بوده است لذا گونه ای به شدت خطرناک و مهاجم (Invasive ) باید محسوب شود.
روند آینده:
1- تثبیت کوکلودینیوم به عنوان یک گونه مهاجم
2- گونه غالب کشند سرخ و جایگزینی با ناکتیلوکا ساینتیلان
3- تشدید کشند سرخ در مناطق ساحلی به واسطه غنی شدن آب دریا ناشی از پسابهای انسانی
4- افزایش کشتار ماهیان
5- ازدیاد زمان کشند سرخ در دریا
6- کشتار کفزیان و تأثیر بر غذای ماهیان
7- تغییر در زنجیره غذایی-ترکیب فیتوپلانکتونی- کاهش زئوپلانکتونها یا تغییر در تنوع گونه ای یا ساختار جمعیتی
شکوفائی جلبکی سرخ در کره جنوبی : (Kimet al., 2001)
1- اولین بار در سال 1982رویت شد.
2- به تدریج تعداد وقوع، شدت (تراکم)، وسعت و مدت آن افزایش یافت
3- فراوانی آن از 1982 تا سال 2000 به 120 مورد در سال افزایش یافت
4- تراکم از حدود 2 میلیون در لیتر به حدود 45 میلیون در لیتر رسید!!
5- طول زمانی آن تا 10 ماه در سال نیز رسید؟!
پیش بینی شکوفائی و اهمیت مرحله سیستی:
1- مونیتورینگ مرتب آب و رسوب و بررسی پلانکتون وسیست وهیدروبیولوژی و هیدرولوژی آب
2- میتواند به پیش بینی بلوم کمک کند
3- سیست ها مانند بذری هستند که بلوم را شروع و کاهش می دهند
4- مکزیک: با حضور فراوان سیست گونه Lingulodinium polyedrum در رسوبات منطقه بلوم انرا پیش بینی کردند (Pena-Manjarrez et al. 2005)
5- خلیج ستوبال در پرتغال بلوم گونه فوق با تشکیل سیست همراه بود (Amorim et al. 2001)
6- در سواحل کویت
راههای افزایش توجه و آگاهی به شکوفائی شناوری در جهان:
1- افزایش اگاهی عمومی از گونه های سمی
2- افزایش استفاده از ایهای ساحلی در تکثیر و پرورش
3- تغییرات آب و هوایی غیر معمول و (eutrophication ) ساحلی که عامل محرک برای ایجاد بلوم هستند
4- حمل داینو فلاژلاها و سیست مقاوم آنها یا shellfish stocksاز طریق آب توازن کشتی ها
5- پیش بینی شکوفائی و اهمیت مرحله سیستی
انتقال سیست توسط آب توازن کشتی ها:
جدید ترین و مهلک ترین تاثیر آب توازن کشتی در خلیج فارس در سال1387با ورود گونه Cochlodinium polykrikoides صورت گرفت. تاثیرات مخرب شدیدی بر روی اکوسیستم آبی این منطقه گذاشته برای مثال می توان به تلف شدن 400 هزار تن آبزی در سواحل کشور امارات و چندین برابر آن در سواحل ایران اشاره نمود از دیگر اثرات زیانبار این رخداد می توان به تغییرات بسیار مخرب اکولوژیکی و تنوع گونه ای آبزیان در منطقه اشاره نمود که اثرات بیشتر آن را در آینده شاهد خواهیم بود. همین طور کاهش صید و صیادی و بیکاری صیادان را نیز باید به آنها اضافه کرد. امروزه انتقال گونه های مضر آبزی غیر بومی ناشی از تخلیه آب توازن کشتی ها به دریا ، به شکل یک معضل جهانی خود را نشان داده است ، به نحوی که حل این مشکل از برنامه های ملی فراتر رفته و احتیاج به همکاریها فعالیت های یکنواخت جهانی و منطقه ای است. برآوردها حاکی از این است که با توجه به وضعیت ناوگان کشتیهای جهان همه ساله در حدود 10 میلیارد تن آب توازن توسط کشتیها جابجا می شود و تخمین زده شده است که حداقل روزانه 3تا 4 هزار گونه از موجودات زنده به این وسیله از محلی به محل دیگر انتقال می یابند.عامل مهمی در افزایش جهانی HAB است. سیست پلانکتون شرایط سخت و کمبود نوترینتها و نور را تحمل می کند.
خصوصیات موجود سمی شده:
1- سموم تولید شده توسط گونه های سمی
2- عدم تغییری در شکل ظاهری (shellfish)
3- عدم تغییردر طعم
4- با پختن از بین نمی رود
5- زمان ماندگاری درموجود10-6 هفته(Hallegraeff 2003)
گونه های عامل شکوفائی در سواحل چابهار:
Noctiluca (miliaris)
1- گونه مخصوص ابهای ساحلی معمولا در دهانه رودخانه ها بعد از بارندگی اتفاق افتاد
2- بلوم هر ساله بعد از مانسون همینطور در سال 87 در قسمتهایی از خلیج چابهارباعث
تغییر رنگ آب به رنگ قرمز شد.
Noctiluca scintillans:
یکی از بزرگترین و اصلی ترین گونه های کشند قرمز در ایران می باشد.
نوکتیلو کا، یونهای سنگین مانند سولفات را دفع و یونهای سبک مانند فلوراید را جذب می کند.
عمل جذب و دفع از نوع فعال و آگاهانه است.
شکوفائی مضر جلبکی در سواحل چابهار:
Gonyaulax sp -1
2- بعد از مانسون در آبان ماه باعث مرگ و میر آبزیان
3 - گونه (Lingulodinium polyedra) بعضی استرینها تولید سم Homoyessotoxin
در Santos bayمنطقه ساب تروپیکال مکزیک به عنوان منبع سیست این گونه معرفی شد که مسئول بلوم سالانه گونه است (pena et al. 2005)
گزارش سیست bahmense Pyrodinium از خلیج فارس و انتقال آن به دیگر نقاط دنیا:
1- گونه P.bahamenseکه مخصوص آبهای گرم با شوری بالا و مناطق دارای مانگرو است
2- این گونه سم قوی تولید می کند (PSP ) می تواند باعث آلودگی اویستر اسکالپ ماهیانی مانند ساردین و احتمالا میگو شود
3- سال 2003 بیش از 1000 مورد مسمویت و 60 مورد مرگ و میر انسانی از نقاط مختلف دنیا گزارش شده(Hallegraefe 2002) است.
4- در سال 1987 در سواحل گوا تمالا در اثر مصرف خوردن صدف 187 نفر مسموم و 26 نفر مرگ و میر انسانی گزارش شده است.
Prorocentrum spp:
- این گونه در آبهای خلیج چابهار گزارش شده ولی گزارشی مبنی بر شکوفائی مضر آن نیست
Cochlodinium polykrikoides در آبهای آمریکا و کره:
1- شباهت زیادی از نظر مرفولوژی به گونه های (Gyrodinium impudicum, Gymnodinium)
2- درجه حرارت مناسب 21-26
3- شوری مناسب30-38(در شرایط آزمایشگاهی)
4- از سال 1982 در آبهای کره بلوم این گونه مشاهده و بعد از آن از سال 1989 هر ساله
بلوم می کند
5- در تابستان 1995 باعث وارد کردن 95 میلیون دلار امریکا خسارت شد(Kim 1997)
6- این گونه در مناطقی ساب تروپیکال شرق آسیا و تروپیکال امریکا بیشتر بلوم می کند
7- در سال 2001و2000در گلف کالیفرنیا بلوم این گونه به مدت 10 روز مشاهده شد
8- در سال 2001 سیست های به وجود امده از سال قبل و فراهم شدن شرایط مناسب در اثر
فعالیتهای انسانی و وارد شدن نوترینتها به این خلیج سبب ایجاد بلوم گردید
گزارش آخرین کنفرانس HAB در خصوص گونه C.pدر سال 2006:
استخراج سم C. polykrikoides و گونه های دیگرichthyotoxic species نشان داد:
1- دارای خاصیت haemolytic بوده که سلولهای خونی ماهی را تحلیل می دهند
2- اثر این سم در ارتباط با مقدار بالای پلی ساکارید و اسید های چربی بوده که توسط سلولهای ماهی ترشح می شود
3- عامل دیگر مقدار بالای آزاد شدن رادیکالهای اکسیژن است که می تواند باعث صدمه زدن به fish gill epithelium شود.
4- این سم گوشت ماهی Fish flesh را سمی نمی کند
روشهای کاهش شکوفائی جلبکی :
1- رایج ترین روشها در کنترل و کاهش شدت بلوم استفاده از clay flocculation
2- از رس در کشورهای شرق آسیا، استرالیا ،آمریکا،سوئد و ژاپن و کره جنوبی استفاده میشود ترکیبات مانند
a. Montmorillonit
b. Kaolinit
c. Yellow locss
3- به نام برف دریایی معروف هستند در محیط طبیعی برای حفاظت fish mariculture از گونه تشکیل دهنده بلوم Cochlodinium sp استفاده شد
در کاهش شدت بلوم 80٪ موثر بوده ودر کاهش بلوم گونه های دیگر مانند :
Karenia brevis, Heterosigma akashiwo, Pfisteria piscicida
4- میزان کاهش شکوفائی برای گونه (C. polykrikoids) 90-99٪ برآورد شده است.
5- اثرات سوئی بر روی cage fish نداشته است.
6- در عرض یک ساعت شفافیت آب تا عمق 4 متر به حالت نرمال بر می گردد
7- در سال 1996در کره جنوبی ضرر اقتصادی را از 100 میلیون دلار در سال قبل به 1 میلیون دلار درسال بعد رساند.
8- بعد از آن تاریخ در کره و دیگر کشورها کارهای متفاوتی جهت بهبود استفاده ازاین روش بکار گرفته شد
9- رس محلی : رس فسفاتی برای کاهش بلوم هتروسیگما در آمریکا موثر تر بود.
10- روش دیگر استفاده از هیپو کلرید سدیم(NaoHcl) می باشد که ازالکترولیز آب دریا بدست
می آید و پتانسیل کنترل بلوم داینوفلاژله ها را دارد
دیدگاه ها