تغذیه و تولید مثل در گله های گاو شیری
دکترمحمد امین اسلامپور
مدیریت بر وضعیت تغذیه اى از اجزاء اصلی مدیریت در سطح گله هاى گاو شیری است. به صورت خلاصه مى توان این گونه بیان کرد که وضعیت تغذیه در گله، تعیین کننده سلامتی تولید مثلی و سوددهی در گله است. کمبودها، زیاده روی ها و فاکتورهای توکسیک در خوراک مى توانند تولید مثل گاو را متاثر کنند. عدم بالانس مواد تغذیه ای در جیره گاو شیری تا حدودی قابل تحمل است، ولی در صورتی که این عدم بالانس از حدی بالاتر رود باعث اختلال در تولید مثل می شود. تغذیه نامناسب باعث از دست رفتن وزن حیوان شده که این مساله با اختلال درتخمک گذاری همراه است.در عین حال افزایش خوراک و وزن بیش حد با اختلال در فولیکوژنز و کاهش کیفیت اووسیت و رویان باعث ایجاد مشکلات تولید مثلی در گاو شیری می شود.
در کل تغذیه با واسطه هورمون های متابولیک (مثل انسولین،و هورمون رشد و یا لپتین) و یا (IGF-١) فاکتور رشد شبه انسولینی 2 محصولات متابولیکین هائی (مثلا وره، گلوکز و آمینواسیدها)باعث تغییر در ترشح گونادوترپین ها یا اثر موضعی بر روی فولیکولوژنز در تخمدان و یا محیط داخل رحمی شده و از این طریق بر روی تولید مثل اثر می گذارد. از آن جائی که طی چند دهه گذشته میزان باروری از 70 درصد تا حد 40 درصد - 25 درصد کاهش پیدا کرده و میزان تشخیص فحلیب ه زیر 50 درصد رسیده است، تولید کنندگان نگران ارتباط بین تغذیه و تولید مثل شده اند، این در حالی است که تولید شیر در هر راس دام در حال افزایش بوده و اصلاح ژنتیکی به سمت افزایش تولید پیش رفته است.
با علم به اینکه انتخاب ژنتیکی برای افزایش میزان تولید شیر یک رابطه معکوس با میزان باروری دارد، این سوال مطرح می شود که چرا این انتخاب ژنتیکی در تلیسه ها باعث کاهش باروری نشده است و کاهش در میزان باروری فقط در گاوهائی دیده می شود که درحین شیرواری هستند. این احتمال وجود دارد که شیرواری با القا بیان ژن های خاصى، متابولیسم موادغذائی را به سمت تولید بیشتر شیر رهنمون مى کند. در این میان محور هایپوتالاموس – هایپوفیز– تخمدانی که نقش غالب را بر روی تولید مثل دارد در اثرکمبود انرژی تحت تاثیر قرار گرفته و از این طریق تولید مثل مختل می شود.
میزان باروری در گله هایی با تولید بالا به مدد مدیریت منسجم و کارا بالاتر از گله هائی با میزان تولید پایین است. لازم است دامدار و تیم مدیریت گله با شناخت وبکارگیری پتانسیل هاى تغذیه ای در جهت بهبود وضعیت تغذیه در گله ها گام بر دارند.از جمله این موارد مى توان به استفاده از چربی های طراحی شده، پروتئین هاى محافظت شده و غیرقابل جذب در داخل شکمبه ، افزودن مکمل های ویتامینه و ترکیبات ارگانیک مواد معدنی در گله ها اشاره کرد.
البته باید توجه داشت این مواد می توانند تا حدی مورد استفاده قرار گیرند که از لحاظ هزینه ای برای دامدار مقرون به صرفه باشد .
میزان باروری تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی مثل وضعیت سلامت گاو ، شرایط محیطى ،تکنیک هاى مورد استفاده در تلقیح مصنوعی و شرایط مدیریتی قرار دارد و یافتن راهکار برای بهبود باروری لازم به توجه به تمام این فاکتور ها به صورت همزمان دارد. همچنین، در گله 40 درصد گاوها با یکی از مشکلات حوالى زایمان – ها حدود 60 (سخت زائى، متریت، جفت ماندگی در گاو ، تب شیر، کتوز، جابجائی شیردان و لنگش) دست به گریبان هستند. این بیماریها که ارتباطى مستقیم با مسائل مدیریتی و تغذیه ای دارد با افزایش احتمال مشکلات رحمی در حوالی زایمان موجبات ناباروری را فراهم می آورد مدیریت تغذیه اى قبل و بعد از زایمان باعث کاهش مشکلاتی از این دست مى گردد.
ارتباط تغذیه و مشکلات حوالى زایمان مشکلات حوالی زایش یکی از مهمترین عوامل کاهش میزان باروری در گله های گاو شیری محسوب می شود .این مشکلات در بیشتر 40 درصدگاوها را درگیر مى کند.بسیارى از این – گله ها حدود 60 بیمارى ها ریشه در تغذیه نا مناسب در حوالى زایمان دارد،بنابراین با اعمال برنامه های مناسب تغذیه اى در حوالی زایمان مى توان این بیمارى ها را به حد اقل رساند. هم چنین تغذیه مناسب با اثر مثبت بر روی محور هایپوتالاموس – هایپوفیز - تخمدانی و تسریع در جمع شدگی رحم می تواند بر روی تولید مثل و باروری موثر باشد.
دوره انتقالی 3 به طول مدت سه هفته قبل و سه هفته بعد از زایش گفته می شود. در این دوره گاو از مرحله خشکی به دوره شیرواری وارد می شود. گاو طی این دوره به علت مصرف پایین انرژی و پروتئین پاسخ گوی احتیاجات تغذیه اى براى تولید بالای شیر نمی باشد بنابراین تغذیه مناسب طی دوره خشکی به خصوص در انتهای دوره خشکی اثرى بارز بر روی سلامتی بعد از زایمان دارد. جلوگیری از بیماریهای حوالی زایمان و مشکلات متابولیک ایجاد شده در اوائل دوره شیرواری گاو یکی از مهمترینن قاطا رتباطىب ین تغذیه و تولید مثل میب اشد.
بالا رفتن سن و افزایش ذخایر چربی گاو از جمله فاکتورهای مؤثر درابتلا به بیماری های حوالی زایمان می باشد .نمره دهى وضعیت بدنی 4 می تواند به عنوان روشى جهت بررسی میزان چربی ذخیره (BCS)شده در بدن حیوان به کار گرفته شود. براساس روش وایلدمن وضعیت بدنی بین 1 (بسیار لاغر) و 5 (بسیار چاق) قرار می گیرد .
دکترمحمد امین اسلامپور
مدیریت بر وضعیت تغذیه اى از اجزاء اصلی مدیریت در سطح گله هاى گاو شیری است. به صورت خلاصه مى توان این گونه بیان کرد که وضعیت تغذیه در گله، تعیین کننده سلامتی تولید مثلی و سوددهی در گله است. کمبودها، زیاده روی ها و فاکتورهای توکسیک در خوراک مى توانند تولید مثل گاو را متاثر کنند. عدم بالانس مواد تغذیه ای در جیره گاو شیری تا حدودی قابل تحمل است، ولی در صورتی که این عدم بالانس از حدی بالاتر رود باعث اختلال در تولید مثل می شود. تغذیه نامناسب باعث از دست رفتن وزن حیوان شده که این مساله با اختلال درتخمک گذاری همراه است.در عین حال افزایش خوراک و وزن بیش حد با اختلال در فولیکوژنز و کاهش کیفیت اووسیت و رویان باعث ایجاد مشکلات تولید مثلی در گاو شیری می شود.
در کل تغذیه با واسطه هورمون های متابولیک (مثل انسولین،و هورمون رشد و یا لپتین) و یا (IGF-١) فاکتور رشد شبه انسولینی 2 محصولات متابولیکین هائی (مثلا وره، گلوکز و آمینواسیدها)باعث تغییر در ترشح گونادوترپین ها یا اثر موضعی بر روی فولیکولوژنز در تخمدان و یا محیط داخل رحمی شده و از این طریق بر روی تولید مثل اثر می گذارد. از آن جائی که طی چند دهه گذشته میزان باروری از 70 درصد تا حد 40 درصد - 25 درصد کاهش پیدا کرده و میزان تشخیص فحلیب ه زیر 50 درصد رسیده است، تولید کنندگان نگران ارتباط بین تغذیه و تولید مثل شده اند، این در حالی است که تولید شیر در هر راس دام در حال افزایش بوده و اصلاح ژنتیکی به سمت افزایش تولید پیش رفته است.
با علم به اینکه انتخاب ژنتیکی برای افزایش میزان تولید شیر یک رابطه معکوس با میزان باروری دارد، این سوال مطرح می شود که چرا این انتخاب ژنتیکی در تلیسه ها باعث کاهش باروری نشده است و کاهش در میزان باروری فقط در گاوهائی دیده می شود که درحین شیرواری هستند. این احتمال وجود دارد که شیرواری با القا بیان ژن های خاصى، متابولیسم موادغذائی را به سمت تولید بیشتر شیر رهنمون مى کند. در این میان محور هایپوتالاموس – هایپوفیز– تخمدانی که نقش غالب را بر روی تولید مثل دارد در اثرکمبود انرژی تحت تاثیر قرار گرفته و از این طریق تولید مثل مختل می شود.
میزان باروری در گله هایی با تولید بالا به مدد مدیریت منسجم و کارا بالاتر از گله هائی با میزان تولید پایین است. لازم است دامدار و تیم مدیریت گله با شناخت وبکارگیری پتانسیل هاى تغذیه ای در جهت بهبود وضعیت تغذیه در گله ها گام بر دارند.از جمله این موارد مى توان به استفاده از چربی های طراحی شده، پروتئین هاى محافظت شده و غیرقابل جذب در داخل شکمبه ، افزودن مکمل های ویتامینه و ترکیبات ارگانیک مواد معدنی در گله ها اشاره کرد.
البته باید توجه داشت این مواد می توانند تا حدی مورد استفاده قرار گیرند که از لحاظ هزینه ای برای دامدار مقرون به صرفه باشد .
میزان باروری تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی مثل وضعیت سلامت گاو ، شرایط محیطى ،تکنیک هاى مورد استفاده در تلقیح مصنوعی و شرایط مدیریتی قرار دارد و یافتن راهکار برای بهبود باروری لازم به توجه به تمام این فاکتور ها به صورت همزمان دارد. همچنین، در گله 40 درصد گاوها با یکی از مشکلات حوالى زایمان – ها حدود 60 (سخت زائى، متریت، جفت ماندگی در گاو ، تب شیر، کتوز، جابجائی شیردان و لنگش) دست به گریبان هستند. این بیماریها که ارتباطى مستقیم با مسائل مدیریتی و تغذیه ای دارد با افزایش احتمال مشکلات رحمی در حوالی زایمان موجبات ناباروری را فراهم می آورد مدیریت تغذیه اى قبل و بعد از زایمان باعث کاهش مشکلاتی از این دست مى گردد.
ارتباط تغذیه و مشکلات حوالى زایمان مشکلات حوالی زایش یکی از مهمترین عوامل کاهش میزان باروری در گله های گاو شیری محسوب می شود .این مشکلات در بیشتر 40 درصدگاوها را درگیر مى کند.بسیارى از این – گله ها حدود 60 بیمارى ها ریشه در تغذیه نا مناسب در حوالى زایمان دارد،بنابراین با اعمال برنامه های مناسب تغذیه اى در حوالی زایمان مى توان این بیمارى ها را به حد اقل رساند. هم چنین تغذیه مناسب با اثر مثبت بر روی محور هایپوتالاموس – هایپوفیز - تخمدانی و تسریع در جمع شدگی رحم می تواند بر روی تولید مثل و باروری موثر باشد.
دوره انتقالی 3 به طول مدت سه هفته قبل و سه هفته بعد از زایش گفته می شود. در این دوره گاو از مرحله خشکی به دوره شیرواری وارد می شود. گاو طی این دوره به علت مصرف پایین انرژی و پروتئین پاسخ گوی احتیاجات تغذیه اى براى تولید بالای شیر نمی باشد بنابراین تغذیه مناسب طی دوره خشکی به خصوص در انتهای دوره خشکی اثرى بارز بر روی سلامتی بعد از زایمان دارد. جلوگیری از بیماریهای حوالی زایمان و مشکلات متابولیک ایجاد شده در اوائل دوره شیرواری گاو یکی از مهمترینن قاطا رتباطىب ین تغذیه و تولید مثل میب اشد.
بالا رفتن سن و افزایش ذخایر چربی گاو از جمله فاکتورهای مؤثر درابتلا به بیماری های حوالی زایمان می باشد .نمره دهى وضعیت بدنی 4 می تواند به عنوان روشى جهت بررسی میزان چربی ذخیره (BCS)شده در بدن حیوان به کار گرفته شود. براساس روش وایلدمن وضعیت بدنی بین 1 (بسیار لاغر) و 5 (بسیار چاق) قرار می گیرد .
دیدگاه ها