نگاهى اجمالى به بیمارى مارک در طیور
با اینکه بیش از 85 سال از اولین گزارش بیمارى مارک مى گذرد. هنوز این بیمارى از جمله مشکلات صنعت مرغدارى در اغلب کشورها مى باشد. این بیمارى تمام ماکیان را مبتلا مى سازد و عامل ویروسى دارد. از ویژگى هاى این بیمارى فلج پاها و بال ها است که در شکل حاد بیمارى همراه با تومور غدد تناسلى، ماهیچه ها، پوست و سایر اندام هاى استثنایى مى باشد. عفونت در این بیمارى در چند هفته اول زندگى از راه دستگاه تنفس که تنها راه انتقال بیمارى است ایجاد مى شود. ویروس بیمارى در اندام هایى مثل طحال و تیموس منتشر مى گردد که موجب تضعیف سیستم ایمنى پرنده مى گردد که این امر عواقب جدى به همراه دارد که از خود عوارض بیمارى مارک مهمتر مى باشد. زیرا موجب افزایش حساسیت به بیمارى هاى دیگر و عمل نکردن واکسن هاى بعدى خواهد شد. ویروس این بیمارى در شرایط خشک ماهها زنده مى ماند و دماى زیر صفر را به خوبى تحمل مى کند این ویروس تقریباً در تمام دوره زندگى پرندگانى که پس از ابتلا به بیمارى جان سالم بدر برده اند و همچنین از پرندگان واکسینه شده از راه اپى تلیوم فولیکولهاى پر دفع مى شود. عمده ترین روش انتقال این ویروس از طریق هوا مى باشد. البته لازم به ذکر است که ویروس بیمارى مارک از طریق تخم مرغ منتقل نمى شود. بروز این بیمارى به اشکال مقتضى ممکن است ظاهر شود از آن جمله است: ا‌لف- شکل کلاسیک بیمارى: در این شکل، بیمارى در 2 تا4 ماهگى بروز مى کند و با فلج نامتقارن مشخص مى شود به صورتى که یکى از پاها به طرف جلو کشیده و پاى دیگر در زیر بدن نگه داشته مى شود. گهگاهى هم اعصاب گردنى درگیر مى شوند در این حالت مرغ گردن خود را کشیده و سیخ نگه مى دارد. درگیرى اعصاب ناحیه سینه و دستگاه تنفس منجر به ظهور نشانه هاى تنفسى و درگیرى اعصاب دستگاه گوارش منجر به ظهور نشانه هاى تنفسى و درگیرى اعصاب دستگاه گوارش منجر به بروز انباشتگى چینه دان، اسهال و از دست دادن وزن مى شود. تلفات در این شکل از بیمارى متغیر است ولى به ندرت از 10 تا 15% تجاوز مى کند. ب-فلج زود گذر: در این شکل بیمارى فلج ناگهانى بخصوص در ناحیه پاها و گردن ظاهر مى شود. بیمارى در حدود سن 5 هفتگى ظاهر مى شود و به ندرت در مرغ هاى مسن و بالغ دیده مى شود. ج- شکل چشمى: بیمارى فقط در پرندگان بالغ بروز مى کند. عنبیه که معمولاً رنگ نارنجى روشن دارد به رنگ خاکسترى درمى آید. مردمک ها شکل بى قاعده پیدا مى کند، پرنده کور مى شود ولى در صورتى که آب و دان در دسترس پرنده قرار گیرد و قادر به پیدا کردن آنها باشد نمى میرد. د- شکل حاد بیمارى: این شکل بیمارى در سنین پایین نیز مى تواند بروز کند ولى اکثراً در سنین 10 تا 20 هفتگى مشاهده مى شود و در بعضى اوقات تا سن 50 الى 60 هفتگى هم بیمارى ادامه پیدا مى کند. این شکل بیمارى در حال حاضر معمول ترین شکل بیمارى است که با تلفات بالا تا حدود 30% حتى در گله هاى واکسینه شده همراه است. تلفات ممکن است تا 80% برسد. در این شکل از بیمارى پرنده رنگ پریده وپژمرده به نظر مى رسد و وزن از دست مى دهد و بعد ازچند هفته تلف مى شود. در گله آلوده به این شکل بیمارى معمولاً درصد تولید 5% پایین ترازحد استاندارد است. در این شکل از بیمارى خیلى از پرندگان بدون نشانه و به طور ناگهانى مى میرند در حالى که تعدادى دیگر قبل از مرگ کسل به نظر مى رسند و یاممکن است نشانه ها قدمى شبیه شکل کلاسیک از خود نشان دهند. پیش گیرى و کنترل بیمارى از طریق واکسیناسیون جوجه هاى یکروزه بهترین روش پیشگیرى است. معلوم گردیده که واکسن مارک تنها از بروز تومورها و فلجى بیمارى مارک پیش گیرى نموده و نمى تواند از مبتلا شدن پرندگان به ویروس مارک جلوگیرى نماید. بنابراین رعایت معیارهاى بهداشتى از طریق مدیریت خوب و در نتیجه در تماس قار نگرفتن طیور با ویروس از اهمیت ویژه اى در جلوگیرى از بیمارى برخوردار است. رعایت مسائل تهویه براى دور کردن ذرات پرآلوده به ویروس در محیط جایگاه نیز در این زمینه قابل ذکر است.
با اینکه بیش از 85 سال از اولین گزارش بیمارى مارک مى گذرد. هنوز این بیمارى از جمله مشکلات صنعت مرغدارى در اغلب کشورها مى باشد. این بیمارى تمام ماکیان را مبتلا مى سازد و عامل ویروسى دارد. از ویژگى هاى این بیمارى فلج پاها و بال ها است که در شکل حاد بیمارى همراه با تومور غدد تناسلى، ماهیچه ها، پوست و سایر اندام هاى استثنایى مى باشد. عفونت در این بیمارى در چند هفته اول زندگى از راه دستگاه تنفس که تنها راه انتقال بیمارى است ایجاد مى شود. ویروس بیمارى در اندام هایى مثل طحال و تیموس منتشر مى گردد که موجب تضعیف سیستم ایمنى پرنده مى گردد که این امر عواقب جدى به همراه دارد که از خود عوارض بیمارى مارک مهمتر مى باشد. زیرا موجب افزایش حساسیت به بیمارى هاى دیگر و عمل نکردن واکسن هاى بعدى خواهد شد. ویروس این بیمارى در شرایط خشک ماهها زنده مى ماند و دماى زیر صفر را به خوبى تحمل مى کند این ویروس تقریباً در تمام دوره زندگى پرندگانى که پس از ابتلا به بیمارى جان سالم بدر برده اند و همچنین از پرندگان واکسینه شده از راه اپى تلیوم فولیکولهاى پر دفع مى شود. عمده ترین روش انتقال این ویروس از طریق هوا مى باشد. البته لازم به ذکر است که ویروس بیمارى مارک از طریق تخم مرغ منتقل نمى شود. بروز این بیمارى به اشکال مقتضى ممکن است ظاهر شود از آن جمله است: ا‌لف- شکل کلاسیک بیمارى: در این شکل، بیمارى در 2 تا4 ماهگى بروز مى کند و با فلج نامتقارن مشخص مى شود به صورتى که یکى از پاها به طرف جلو کشیده و پاى دیگر در زیر بدن نگه داشته مى شود. گهگاهى هم اعصاب گردنى درگیر مى شوند در این حالت مرغ گردن خود را کشیده و سیخ نگه مى دارد. درگیرى اعصاب ناحیه سینه و دستگاه تنفس منجر به ظهور نشانه هاى تنفسى و درگیرى اعصاب دستگاه گوارش منجر به ظهور نشانه هاى تنفسى و درگیرى اعصاب دستگاه گوارش منجر به بروز انباشتگى چینه دان، اسهال و از دست دادن وزن مى شود. تلفات در این شکل از بیمارى متغیر است ولى به ندرت از 10 تا 15% تجاوز مى کند. ب-فلج زود گذر: در این شکل بیمارى فلج ناگهانى بخصوص در ناحیه پاها و گردن ظاهر مى شود. بیمارى در حدود سن 5 هفتگى ظاهر مى شود و به ندرت در مرغ هاى مسن و بالغ دیده مى شود. ج- شکل چشمى: بیمارى فقط در پرندگان بالغ بروز مى کند. عنبیه که معمولاً رنگ نارنجى روشن دارد به رنگ خاکسترى درمى آید. مردمک ها شکل بى قاعده پیدا مى کند، پرنده کور مى شود ولى در صورتى که آب و دان در دسترس پرنده قرار گیرد و قادر به پیدا کردن آنها باشد نمى میرد. د- شکل حاد بیمارى: این شکل بیمارى در سنین پایین نیز مى تواند بروز کند ولى اکثراً در سنین 10 تا 20 هفتگى مشاهده مى شود و در بعضى اوقات تا سن 50 الى 60 هفتگى هم بیمارى ادامه پیدا مى کند. این شکل بیمارى در حال حاضر معمول ترین شکل بیمارى است که با تلفات بالا تا حدود 30% حتى در گله هاى واکسینه شده همراه است. تلفات ممکن است تا 80% برسد. در این شکل از بیمارى پرنده رنگ پریده وپژمرده به نظر مى رسد و وزن از دست مى دهد و بعد ازچند هفته تلف مى شود. در گله آلوده به این شکل بیمارى معمولاً درصد تولید 5% پایین ترازحد استاندارد است. در این شکل از بیمارى خیلى از پرندگان بدون نشانه و به طور ناگهانى مى میرند در حالى که تعدادى دیگر قبل از مرگ کسل به نظر مى رسند و یاممکن است نشانه ها قدمى شبیه شکل کلاسیک از خود نشان دهند. پیش گیرى و کنترل بیمارى از طریق واکسیناسیون جوجه هاى یکروزه بهترین روش پیشگیرى است. معلوم گردیده که واکسن مارک تنها از بروز تومورها و فلجى بیمارى مارک پیش گیرى نموده و نمى تواند از مبتلا شدن پرندگان به ویروس مارک جلوگیرى نماید. بنابراین رعایت معیارهاى بهداشتى از طریق مدیریت خوب و در نتیجه در تماس قار نگرفتن طیور با ویروس از اهمیت ویژه اى در جلوگیرى از بیمارى برخوردار است. رعایت مسائل تهویه براى دور کردن ذرات پرآلوده به ویروس در محیط جایگاه نیز در این زمینه قابل ذکر است.
دیدگاه ها