ویروس گامبورو در طیور
Gambro
براى اولین بار در سال 1962 مشاهده شد که به علت تظاهراتى که در کلیه میداد جزئى از برونشیت عفونى میدانستند. سالهاى بعد بعلت مقاومت جوجه ها به برونشیت عفونى و علیرغم آن ایجاد بیمارى مزبور و نیز به علت بروز عفونت بورس فابریسیوس مشخص شد که این بیمارى از بیمارى برونشیت عفونى جدا است لذا بیمارى با نام Infectiuos bursal diseases شناخته شد و بعداً به گامبورو تغییر نام داد.
ویروس گامبورو
ویروس گامبورو تنها ویروس بیماریزاى خانوادة بیرناویریده است و داراى دو جزء منفک 60 نانومتر و 20 نانومتر است. ویروسى بسیار مقاوم که 56 درجة سانتیگراد را 5 ساعت و 60 درجة سانتیگراد را 90 دقیقه و حرارت 70 درجة سانتیگراد را بمدت 60 دقیقه تحمل میکند. ویروس برونشیت حرارت 56 درجة سانتیگراد را 20-15 دقیقه تحمل میکند.
ویروس گامبورو در PH اسیدى مقاوم و در PH قلیایى زود از بین میرود. سود سوزآور 4% آنرا از بین میبرد ولى ترکیبات چهارتایى آمونیوم مثل مرتیولاتها اصلاً اثر ندارند.
فرمالدئید 5% در عرض یک ساعت ویروس را از بین میبرد و ترکیبات هالوژندار مثل ید و کلر مؤثر است ولى ترکیبات فنلى در بعضى شرایط مؤثر و در اکثر شرایط بى تأثیر است.
کشت ویروس
ویروس گامبورو در کلیه جوجه و فیبروبلاست جنین کشت میشود. اگر براى اولین بار در پرده کوریوآلانتوئیک جنین 11-10 روزگى تزریق شود جراحتى ایجاد نمیکند ولى بعد از 5-4 پاساژ باعث مرگ جنین میشود.
خونریزى زیر جلدى، نکروز کبد، رگه هاى زرد رنگ در کبد، نکروز عضلانى، سبز شدن کیسه زرده به خاطر اختلافات کبد و پس زدن صفرا در جنین مرده دیده میشود.
سروتیپ هاى ویروس
از نظر آزمایش خنثى شدن ویروس دو سروتیپ زیر وجود دارد:
1- براى ماکیان بیماریزا است و بعضى از سویه ها با 50% تلفات و برخى از سویه ها بدون علامت بالینى هستند.
2- در اردک و بوقلمون بیماریزاست و براى ماکیان بیماریزایى ندارد.
بیماریزایى
ویروس گامبورو سلولهاى B فولیکولهاى لنفاوى بورس را از بین میبرد لذا بیماریزائى ویروس با رشد بورس فابریسیوس ارتباط مستقیم دارد. ویروس گامبورو بر سلولهاى T فولیکولهاى لنفاوى بورس کمتر اثر دارد .
بیمارى گامبورو در مقابل بیماریهایى مثل نیوکاسل ، لارنگو ، برونشیت ، سالمونلا ، کلى باسیل ، مارک و کمخونى عفونى و حتى واکسیناسیون آنها بدن را ضعیف مى کند .
اگر ویروس در هفته اول زندگى به جوجه حمله کند بسته به پادتن هاى مادرى از همان لحظه اول یا از هفته سوم به بعد بیمارى ایجاد مى شود. (از راه چشم)
مثلاً در بیمارى برونشیت که ایمنى مخاطى توسط پلاسماسل هاى غدد هاردرین ایجاد مى شود. اگر ویروس گامبورو در هفته اول به چشم حمله کند پلاسماسل ها را از بین میبرد (تا 5-4 هفته) ایمنى مخاطى از بین میرود . چون بیماریزایى ویروس نسبت مستقیم با رشد بورس دارد اگر ویروس قبل از 3 هفتگى وارد بدن شود چون بورس کوچک است شدت بیمارى کمتر بروز مى کند علیرغم آنکه تضعیف ایمنى زیادتر است .
ولى در 7-3 هفتگى چون بورس بزرگ است نشانى ها بیشتر تظاهر مى کند هر چند تضعیف ایمنى زیاد نیست از سن 10 هفتگى به بعد گامبورو از نظر تضعیف ایمنى و ایجاد عارضه اثرى ندارد .
واگیرى بیمارى
در گله هاى گوشتى و تخمگذار ، تخمگذاران حساسترند . بیمارى از یک قسمت سالن شروع و در عرض 2-1 هفته تمام سالن را میگیرد . انتقال بیشتر توسط وسایل و افراد است . وان آلوده تا 50 روز آلوده است . تا 4 ماه در محیط باقى مى ماند . در بستر آلوده 2-1 ماه عفونى است . انتقال عمودى وجود ندارد . انتقال از راه هوا ضعیف است . نقش حشرات و موش بسیار زیاد است . جوجه ها معمولاً فقط تا 2 ماه ویروس را در خود دارند و بعد از آن دفع نمى کنند .
علائم بالینى
دوره نهفته 4-2 روز بیمارى معمولاً در سن 6-4 هفتگى ظاهر مى شود . میزان واگیرى 70-15% تلفات 15-10% دوره بیمارى 7-4 روز . عدم تحرک ، افسردگى ، پژمردگى ، اسهال سفیدگچى در اطراف مقعد به علت تحریک فهارش کلوآک نوک زدن و کانایبالیسم ، اسهال خونى .
کالبدگشائى :
لاشه پرخون چینه دان خالى ، عضلات سینه و ران خشک و خونریزى منتشره در آنها ، خونریزى در غشاء ، سروزى سنگدان و قلب ، پیش معده و روده راست و ایلئوم و دریچه ایلنوسکال ، پانکراس و کلیه ها نارنجى ، حالب ها حاوى رسوب اوراست .
بورس برزگ و نارنجى صورت تا قرمز خونى ، حاوى مواد پنیرى و چرک که بعد از 4-3 روز از شروع بیمارى کوچک مى شود .
تشخیص
منحنى تلفات ، ضایعات بورس و کلیه
کوکسیدیوز (بعلت خونریزى جدار روده و کلواک) نیوکاسل (تلفات و خونریزى پیش معده) برونشیت (بعلت علائم کلیوى) سندرم کلیه و کبد چرب (بعلت تلفات بالا) مارک (تومورهاى بورس و . . . )
پیشگیرى
ضدعفونى مؤثر و دقیق با تست مواد ضدعفونى کننده مؤثر ، استفاده از حشره کش ها ، اطمینان از عدم آلودگى پودر گوشت ، خوددارى از رفت و آمدهاى بیمورد .
ایمنى مادر : واکسیناسیون در 17-16 هفتگى
ایمنى جوجه : 1 روزگى (تزریق قطره چشمى و اسپرى)
Gambro
براى اولین بار در سال 1962 مشاهده شد که به علت تظاهراتى که در کلیه میداد جزئى از برونشیت عفونى میدانستند. سالهاى بعد بعلت مقاومت جوجه ها به برونشیت عفونى و علیرغم آن ایجاد بیمارى مزبور و نیز به علت بروز عفونت بورس فابریسیوس مشخص شد که این بیمارى از بیمارى برونشیت عفونى جدا است لذا بیمارى با نام Infectiuos bursal diseases شناخته شد و بعداً به گامبورو تغییر نام داد.
ویروس گامبورو
ویروس گامبورو تنها ویروس بیماریزاى خانوادة بیرناویریده است و داراى دو جزء منفک 60 نانومتر و 20 نانومتر است. ویروسى بسیار مقاوم که 56 درجة سانتیگراد را 5 ساعت و 60 درجة سانتیگراد را 90 دقیقه و حرارت 70 درجة سانتیگراد را بمدت 60 دقیقه تحمل میکند. ویروس برونشیت حرارت 56 درجة سانتیگراد را 20-15 دقیقه تحمل میکند.
ویروس گامبورو در PH اسیدى مقاوم و در PH قلیایى زود از بین میرود. سود سوزآور 4% آنرا از بین میبرد ولى ترکیبات چهارتایى آمونیوم مثل مرتیولاتها اصلاً اثر ندارند.
فرمالدئید 5% در عرض یک ساعت ویروس را از بین میبرد و ترکیبات هالوژندار مثل ید و کلر مؤثر است ولى ترکیبات فنلى در بعضى شرایط مؤثر و در اکثر شرایط بى تأثیر است.
کشت ویروس
ویروس گامبورو در کلیه جوجه و فیبروبلاست جنین کشت میشود. اگر براى اولین بار در پرده کوریوآلانتوئیک جنین 11-10 روزگى تزریق شود جراحتى ایجاد نمیکند ولى بعد از 5-4 پاساژ باعث مرگ جنین میشود.
خونریزى زیر جلدى، نکروز کبد، رگه هاى زرد رنگ در کبد، نکروز عضلانى، سبز شدن کیسه زرده به خاطر اختلافات کبد و پس زدن صفرا در جنین مرده دیده میشود.
سروتیپ هاى ویروس
از نظر آزمایش خنثى شدن ویروس دو سروتیپ زیر وجود دارد:
1- براى ماکیان بیماریزا است و بعضى از سویه ها با 50% تلفات و برخى از سویه ها بدون علامت بالینى هستند.
2- در اردک و بوقلمون بیماریزاست و براى ماکیان بیماریزایى ندارد.
بیماریزایى
ویروس گامبورو سلولهاى B فولیکولهاى لنفاوى بورس را از بین میبرد لذا بیماریزائى ویروس با رشد بورس فابریسیوس ارتباط مستقیم دارد. ویروس گامبورو بر سلولهاى T فولیکولهاى لنفاوى بورس کمتر اثر دارد .
بیمارى گامبورو در مقابل بیماریهایى مثل نیوکاسل ، لارنگو ، برونشیت ، سالمونلا ، کلى باسیل ، مارک و کمخونى عفونى و حتى واکسیناسیون آنها بدن را ضعیف مى کند .
اگر ویروس در هفته اول زندگى به جوجه حمله کند بسته به پادتن هاى مادرى از همان لحظه اول یا از هفته سوم به بعد بیمارى ایجاد مى شود. (از راه چشم)
مثلاً در بیمارى برونشیت که ایمنى مخاطى توسط پلاسماسل هاى غدد هاردرین ایجاد مى شود. اگر ویروس گامبورو در هفته اول به چشم حمله کند پلاسماسل ها را از بین میبرد (تا 5-4 هفته) ایمنى مخاطى از بین میرود . چون بیماریزایى ویروس نسبت مستقیم با رشد بورس دارد اگر ویروس قبل از 3 هفتگى وارد بدن شود چون بورس کوچک است شدت بیمارى کمتر بروز مى کند علیرغم آنکه تضعیف ایمنى زیادتر است .
ولى در 7-3 هفتگى چون بورس بزرگ است نشانى ها بیشتر تظاهر مى کند هر چند تضعیف ایمنى زیاد نیست از سن 10 هفتگى به بعد گامبورو از نظر تضعیف ایمنى و ایجاد عارضه اثرى ندارد .
واگیرى بیمارى
در گله هاى گوشتى و تخمگذار ، تخمگذاران حساسترند . بیمارى از یک قسمت سالن شروع و در عرض 2-1 هفته تمام سالن را میگیرد . انتقال بیشتر توسط وسایل و افراد است . وان آلوده تا 50 روز آلوده است . تا 4 ماه در محیط باقى مى ماند . در بستر آلوده 2-1 ماه عفونى است . انتقال عمودى وجود ندارد . انتقال از راه هوا ضعیف است . نقش حشرات و موش بسیار زیاد است . جوجه ها معمولاً فقط تا 2 ماه ویروس را در خود دارند و بعد از آن دفع نمى کنند .
علائم بالینى
دوره نهفته 4-2 روز بیمارى معمولاً در سن 6-4 هفتگى ظاهر مى شود . میزان واگیرى 70-15% تلفات 15-10% دوره بیمارى 7-4 روز . عدم تحرک ، افسردگى ، پژمردگى ، اسهال سفیدگچى در اطراف مقعد به علت تحریک فهارش کلوآک نوک زدن و کانایبالیسم ، اسهال خونى .
کالبدگشائى :
لاشه پرخون چینه دان خالى ، عضلات سینه و ران خشک و خونریزى منتشره در آنها ، خونریزى در غشاء ، سروزى سنگدان و قلب ، پیش معده و روده راست و ایلئوم و دریچه ایلنوسکال ، پانکراس و کلیه ها نارنجى ، حالب ها حاوى رسوب اوراست .
بورس برزگ و نارنجى صورت تا قرمز خونى ، حاوى مواد پنیرى و چرک که بعد از 4-3 روز از شروع بیمارى کوچک مى شود .
تشخیص
منحنى تلفات ، ضایعات بورس و کلیه
کوکسیدیوز (بعلت خونریزى جدار روده و کلواک) نیوکاسل (تلفات و خونریزى پیش معده) برونشیت (بعلت علائم کلیوى) سندرم کلیه و کبد چرب (بعلت تلفات بالا) مارک (تومورهاى بورس و . . . )
پیشگیرى
ضدعفونى مؤثر و دقیق با تست مواد ضدعفونى کننده مؤثر ، استفاده از حشره کش ها ، اطمینان از عدم آلودگى پودر گوشت ، خوددارى از رفت و آمدهاى بیمورد .
ایمنى مادر : واکسیناسیون در 17-16 هفتگى
ایمنى جوجه : 1 روزگى (تزریق قطره چشمى و اسپرى)
دیدگاه ها