جوجه ریزی تا 14 روزگی ( Brooding )
مرحله brooding در پرورش طیور به دوره ی اتلاق می شود که با جوجه ریزی آغاز و تا 14 روزگی ادامه می یابد. ین دوره یکی از مهمترین زمانها درطول دوران زندگی جوجه هاست. زنده ماندن پرنده هیی که تازه از تخم خارج شده اند به مقدار زیادی به چگونگی و سرعت انتقال آنها از هچر به محیط فارم وابسته است. در هیچ برهه زمانی دیگر، عملکرد یک مدیر فارم، اهمیت و حساسیت ین دوره 14 روزه را ندارد. بروز هر گونه اشتباهی در ین دوره بحرانی،میتواند خسارات جبران ناپذیری برعملکرد کلی گله در طول دوره پرورش و تولید وارد نمید.
درک صحیح از تغییرات فیزیولوژیکی که در مدت دو هفته اول زندگی در پرنده ها رخ می دهد، اهمیت ین مرحله از دوره رشد آنها را مشخص تر می‌نمید. ین تغییرات شامل تکامل سیستمهی زیر می باشد.
سیستم یمنی
•یمنی غیرفعال، در نتیجه انتقال آنتی بادی هی مادری از طریق جذب کیسه زرده در جوجه هی جوان در حال شکل گیری است(حدوداَ 3 – 2 هفته).
•یمنی فعال نیز زمانیکه جوجه داخل تخم است و با وکسیناسیون هی روز اول، وکسیناسیون ها در فارم و همچنین قرار گرفتن جوجه در معرض عوامل بیماری زی محیط پرورش، شکل گرفته و کامل می شود.
سیستم گوارش
•رشد سریع اندامهی داخلی که در هضم و جذب نقش دارند؛ از قبیل(کبد، روده ها، لوزالمعده، طحال و بورس)
•ضریب تبدیل غذیی(نسبت دان خورده شده به گوشت تولید شده)و میزان رشد، در ین دو هفته در بهترین وضعیت ممکن هستند.
سیستم اسکلتی
•رشد سریع و ضخیم شدن استخوانهی طویل که بری قدرت گرفتن پاها و متابولیزم مواد معدنی که بعدها صورت میگیرد، لازم است.
قابلیت تنظیم حرارت بدن
•جوجه ها تا 5 روزگی قادر به تنظیم دمی بدن خود نبوده و ین قابلیت در جوجه ها تا سن دو هفتگی کامل نمی شود. بنابرین زنده ماندن جوجه ها در ین دو هفته مستلزم دقت پرورش دهنده دریجاد شریط دمیی مناسب در سالن پرورش می باشد.
رشد و تکامل پرها
عدم پرورش صحیح در دو هفته اول می تواند منجر به زنده مانی ضعیف، عدم یکنواختی گله و عمکرد کلی ضعیف درجوجه هی گوشتی و همچنین پولتها و مرغهی مادر در دوره تولید و در نهیت افزیش هزینه تولید به ازی هر جوجه گردد. وزنگیری مناسب در سن 7 روزگی، معیار خوبی بری سنجش صحت عملکرد مدیریتی در ین دوره بحرانی می باشد. از ین وزن می توان به عنوان معیاری بری تمیز گله هی با مدیریت صحیح از گله هی با مدیریت ضعیف استفاده کرد. وزن هدف در 7 روزگی حدوداَ 4 برابر وزن جوجه در یکروزگی می باشد. چنانچه جوجه در 7 روزگی به ین وزن نرسد، لازم است که بر شیوه مدیریتی خود در طی ین دوره 7 روزه تجدید نظر نمیید.
تأثیر استرسهی اولیه، زودتر از 14 روزگی در جوجه ها ظاهر نمی شود و می تواند تا حد زیادی بر عملکرد گله در دوره تولید اثر منفی بگذارد. علت اصلی عدم وزنگیری صحیح، مصرف نکافی دان می باشد. لازم است دانی که در هفته اول در اختیار طیور قرار می گیرد با کیفیت بالا و اندازه مناسب (کوچک)باشد تا به میزان کافی توسط جوجه ها مصرف شود. مقادیر نکافی دان و/یا فضی نکافی دانخوری بر میزان مصرف دان، وزنگیری و یکنواختی گله اثر منفی خواهد داشت. مطالعات نشان داده که(دسترسی هر چه سریعتر به دان)بروزن جوجه ها در4هفتگی، یکنواختی و در نهیت تولید گله موثر میباشد.
6 اصل که لازم است در 14 روز اولیه پرورش جوجه ها به منظور بهبود عملکرد و کاهش هزینه ها رعیت شود عبارتند از :
•آماده سازی هی قبل از جوجه ریزی
•مدیریت دان
•مدیریت نور
•مدیریت آب
•مدیریت دما
•کیفیت هوی سالن و تهویه مناسب
آماده سازی سالن قبل از جوجه ریزی
مدیریت صحیح سالن قبل از ورود جوجه ها، از نکات کلیدی در یک برنامه پرورشی موفق می باشد. تجهیزات لازم بری سالن پرورش بیستی تمیز، عاری از میکروبهی بیماریزا و از نظر بیوسکوریتی، یمن باشد. جزئیات چگونگی تمیز کردن و ضد عفونی سالن در کتابچه مدیریت مرغ مادر به تفصیل آمده است. اصول بیوسکوریتی بیستی در تمام طول سال حتی در زمانیکه جوجه ی در سالن نیست(فاصله بین دو جوجه ریزی)، به طور کامل رعیت شود. تمام کف سالن بیستی با بستری با کیفیت، و قطرcm10 – 5/7 به منظور جلوگیری از اتلاف گرما، پوشانده شود. بستر بیستی تا حد ممکن در تمام طول سالن به طور یکنواخت پرکنده شود تا دمی کف در همه جا یکسان باشد؛ چرکه دمی غیریکنواخت کف سالن باعث می شود که جوجه ها دور هم و یا زیر تجهیزات سالن جمع شوند. از طرف دیگر، عدم یکنواختی بستر منجر به یجاد اختلال در تحرک جوجه ها و نیز محدود شدن دسترسی آنها به خطوط آبخوری و دانخوری در جاهیی که ضخامت بستر کمتر است، میگردد.
قبل از جوجه ریزی خطوط آبخوری بیستی به طور کامل تمیز، ضد عفونی و باآب با فشار بالا شستشو شود. در هر دوره جوجه ریزی فشار آب در خطوط آبخوری بید دوباره تنظیم شده و بری مصرف جوجه هی جوان مناسب گردد.
به منظور تصمیم گیری در رابطه با حجم جوجه ریزی، لازم است که شریط آب وهویی و محیطی و نوع تجهیزات به کار رفته در سالن را مد نظر داشت. بری خروسها بیستی فضی بیشتری در نظر گرفت تا از رسیدن آنها به وزن هدف اطمینان حاصل نمود.
بهترین زمان بری رساندن دمی سالن به دمیی که پرنده در آن احساس راحتی می کند، قبل از جوجه ریزی است؛ دمیی در حد دمی لبه مادر مصنوعی تا لازم نباشد جوجه ها از بین دان، آب یا گرما مجبور به انتخاب باشند، چگونگی نصب تجهیزات سالن نیز در رسیدن به ین منظور تأثیر بسزیی دارد.
فضی مورد نیازبری پرورش جداگانه مرغ و خروس درمراحل اولیه رشد(4–0 هفتگی)
مرغ خروس
کف بستر (پرنده/مترمربع) 8/10 8/10
دانخوری زنجیری (سانتی متر/پرنده) 5 5/7
بشقابی (پرنده/بشقاب) 20 20
لوله ی (پرنده/لوله) 30–20 30–20
آبخوری تراف (سانتی متر/پرنده) 5/1 5/1
نیپل (پرنده/نیپل) 12-10 10
زنگوله ی (پرنده/زنگوله) 100–80 80
مدیریت دان
به منظور دستیابی به بهترین عملکرد همواره توصیه می شود که در زمان جوجه ریزی از دانخوریهی کمکی نیز استفاده کنید که بیستی به تعداد 1 عدد به ازی هر 100 جوجه در بین دانخوری ها و آبخوریهی اصلی و با حفظ فاصله مناسب از مادر مصنوعی تعبیه شوند. ین دانخوریها بید تا رسیدن جوجه ها به سن 10–7 روزگی در سالن باقی بمانند.
هیچگاه دانخوری ها و آبخوریهی کمکی را زیر مادر مصنوعی قرار ندهید چون گرمی زیاد ممکن است جوجه ها را از رفتن به سمت دان و آب باز دارد. دقت کنید که دانخوریهی کمکی هیچگاه کاملاً خالی از دان نباشند و همچنین دان داخل آنها همیشه تازه بوده و حالت خمیری و مانده پیدا نکند.
اضافه کردن مقادیر کم دان به دانخوریهادر دفعات متعدد در طول روز در مقیسه با ینکه آنهارا به دفعات کمتر ولی با مقادیر بسیار زیاد دان پر نمیید، تحریک بهتری بر مصرف بیشتر دان توسط جوجه ها خواهد داشت. بعد از گذشت 3–2 روز از جوجه ریزی، دانخوریهی اضافی را می بیست به تدریج به سیستم دانخوری اتوماتیک سالن نزدیک نمود تا بعداز 7روزگی، در یک دوره زمانی سه روزه، ین دانخوریهی اضافی رااز سالن خارج نمیید. به تجربه ثابت شده که راه رفتن آرام در بین جوجه ها بری تشویق آنها به مصرف دان و آب، 3–2 بار در روز، تا چند روز پس از جوجه ریزی، نتیج مثبتی به همراه خواهد داشت. معمولأ گله هیی که جوجه هی آن دسترسی مناسبی به آب و دان ندارند، تلفات اولیه بیشتری خواهند داشت.
چینه دان جوجه ها راروز بعداز جوجه ریزی بررسی کنید(Chick check)تااطمینان حاصل کنید که دان و آب کافی دریافت کرده اند. در ین زمان، چینه دان حداقل 95 درصد جوجه ها بیستی در ملامسه نرم و قابل انعطاف باشد. چینه دان سفت نشاندهنده ین واقعیت است که آب کافی در اختیار جوجه ها قرار نگرفته است و بنابر ین لازم است که به سرعت میزان دسترسی پرنده ها به آب در سالن بررسی گردد. در صورتیکه چینه دان متورم و متسع ولی شل باشد نشان دهنده ین مسئله است که پرنده ها به اندازه کافی دان دریافت نکرده اند و در ین شریط لازم است که هرچه سریعتر وضعیت در دسترس بودن دان را در سالنتان ارزیابی نمیید.
در طی ین دوره، دان آغازین را به یکی از دو صورت آردی یا ذرات ریز در اختیار جوجه ها قرار می دهند. در مزارع پرورش مرغ مادر گوشتی جوجه مرغها و جوجه خروسها، حداقل تا پیان هفته اول بید دان را به صورت نامحدود دریافت کنند. از یک هفتگی به بعد بید میزان دانی که در اختیار طیور قرار می دهید، محاسبه شده باشد تا جوجه هادر 4هفتگی، از وزن هدف سنگین تر نشوند.
بدست آوردن یک جثه یکنواخت و وزنگیری مناسب در 4هفتگی در سطح گله اصلی ترین معیاری است که نشان می دهد گله شما در 14 روز اول زندگی، به درستی پرورش داده شده است. لازم است که جوجه خروسها، تا انتهی هفته چهارم، به استاندارد وزن هفتگی برسند. چنانچه خروسها به وزن استاندارد 28روزگی نرسیده باشند، دوره تغذیه نامحدود(آزاد)طولانی تری توصیه می شود. پرورش جداگانه مرغ و خروس حداقل تا 6هفتگی الزامی است، گرچه بری کسب بهترین نتیج، در تمام طول دوره پرورش بهتر است که مرغها رااز خروسها جدا نگهداشت(تا 147–140 روزگی).
همواره لازم است که دان کافی، با توجه به سن گله، در اختیار جوجه ها قرار بگیرد. در شریط یده آل بری هر مرغ 5/11 و بری هر خروس 15 سانتیمتر فضی دانخوری از 4 هفتگی تازمان انتقال از سالن پرورش به سالن تولید(21-8 هفتگی)لازم است.
زمان دادن دان بیستی، در یک زمان ثابت از روز و به طور یکنواخت در اختیار تمام پرنده ها قرار گیرد بدین منظور سرعت حرکت زنجیره دانخوری بید به حدی باشد که دان در کمتر از 3 دقیقه در کل سالن توزیع شود. زمان فعالیت دانخوری را طوری تنظیم کنید که دان را به تمام سالن و تا دورترین نقطه ممکن برساند تا بیشترین فضی دانخوری بری جوجه ها فراهم گردد. ترافها یا بشقابهی دانخوری بیستی تا 14روزگی، روی کف بستر قرار گیرند، تا همه جوجه ها به راحتی به دان دسترسی داشته و لازم نباشد بری خوردن دان از دانخوری بالا بروند. از 14روزگی به بعد همگام با رشد جوجه ها، دانخوریها را به تدریج بالا ببرید. بطوریکه همواره لبه تراف دانخوری هم سطح با پشت پرنده باشد. افزیش دان به صورت هفتگی بیستی با توجه به وزن هدف انجام پذیرد.
مدیریت نور
تا 72–48 ساعت پس از جوجه ریزی، لازم است که نوردهی مداوم در سالن برقرار باشد. به منظور دستیابی سریعتر و راحت تر جوجه ها به دان و آب، بهتر است تا 7روزگی شدت نور را در حد 60–20 لوکس (6–2 فوت کندل)حفظ نمیید. کیداً توصیه میشود تمامی سالنهی پرورشی که از قوانین خاموشی پیروی میکنند، کاملاً ضد نور باشند.
برنامه نوری ( 4–0 هفتگی )
سن(روز) ساعت روشنیی شدت نور
فوت کندل لوکس
3–0 23 6-2 60–20
7-4 16 2 20
14-8 12 1 10
28–14 8 5/0 5
خروسها را می توان در 28–14 روزگی، در 12 ساعت روشنیی نگه داشت تامطمئن شوید که در 4هفتگی به وزن یده آل و استاندارد برسند.
مدیریت آب
به منظور مصرف دان کافی و رشد مناسب گله، فراهم آوری شریط بری دسترسی آسان به آب سالم و تمیز ضروری می باشد. نصب آبخوریهی کمکی در زمان جوجه ریزی کیداً توصیه میشود و بیستی به ازی هر 100 جوجه از یکروزگی تا 7روزگی 1آبخوری کمکی تعبیه شود. بهتر است به جی آبخوریهی باز (Open trays)، ازآبخوری هی زیر استفاده شود:
• آبخوریهی یک گالنی مخصوص جوجه(one gallon chick fonts) که شامل یک سطل پلاستیکی است که از آب پر شده و روی یک بشقاب برمی گردد و آب موجود در سطل از طریق سوراخ سر آن به داخل بشقاب راه پیدا میکند.
• آبخوریهی جدید به نام Easy Fills که از یک مخزن مخروطی و یک بشقاب تشکیل شده و به راحتی توسط یک شیلنگ از آب پر میشود. ین نوع از آبخوریها بری استفاده در سالنهی پرورش با ابعاد بزرگ مناسب است و به کارگر اجازه می دهد که با یک شیلنگ به راحتی در بین آبخوریها حرکت کرده و آنها را به آسانی پر کند.
• آبخوریهی کوچک(Mini Drinkers) که مستقیماَ روی بستر قرار می گیرند تا آب را در روزهی اول به راحتی در اختیار جوجه ها قرار دهند و به صورت اتوماتیک توسط لوله آبی که خطوط آبخوری را پر می کند، پر میشود.
فنجانهی متصل به هم(Clip-on Cups) که به سیستم آبخوری سر پستانی متصل شده و به راحتی از ین طریق از آب پر میشوند، نیز در روزهی اول پرورش جوجه ها به منظور دسترسی آسانتر آنها به آب به کار می روند.
آب کمکی بید در محلی از سالن که جوجه ها احساس راحتی میکنند، در بین دانخوریها و نزدیک به مادر مصنوعی یا منبع گرمیی سالن تا 5–3روزگی قرار گرفته و به تدریج از ین سن به بعد حذف شوند. آب بید ولرم(º7/26) باشد. قراردادن کاغذهیی درزیر خطوط آبخوری باعث جذب جوجه ها به سمت آبخوریهی نیپل شده و باعث می شود که بلافاصله پس از جوجه ریزی به سمت ین آبخوریها آمده و آب بنوشند. فشار مناسب آب در سیستم آبخوری نیپل تنظیم شده و به گونه ی است که یک قطره کوچک آب در نوک نیپل باقی بگذارد که خود باعث تحریک حس کنجکاوی جوجه هی جوان بری نوک زدن به آن می شود. آبخوریهی نیپل بید به تعداد یک نیپل به ازی هر 12–10 پرنده نصب شوند و جوجه ها نبید بیش از 3 متر بری دسترسی به آب حرکت کنند. آبخوریها بید از نظر ارتفاع و فشار لازم براساس توصیه هی شرکت سازنده نصب گردند. معمولاً ارتفاع نیپلها در 72–48 ساعت اولیه جوجه ریزی همسطح با چشم جوجه ها باشد و پس از آن در 4روزگی، ارتفاع نیپلها را در حدی زیاد کنید جوجه ها با زاویه°45 آب بنوشند. ازین سن به بعد تا 10روزگی، خطوط آبخوری را به اندازه ی بالا می برید که در 10 روزگی سر جوجه ها در زمان آب خوردن کاملاً صاف و به سمت بالا باشد. دقت کنید که حین آب خوردن کف پی جوجه بیستی کاملاً روی زمین باشد.
بررسی وضعیت بستر، معیار بسیار مناسبی بری ارزیابی صحت تنظیمات سیستم آبخوری می باشد. چنانچه بستر زیر خطوط آبخوری مرطوب باشد، نشاندهنده ین است که یا آبخوری ها خیلی پیین نصب شده اند و یا فشار آب داخل لوله ها خیلی بالاست. و از طرفی اگر بستر در زیر آبخوریها به شدت خشک باشد ، ممکن است فشار آب در داخل لوله ها خیلی کم بوده و یا ارتفاع آبخوریها خیلی بالا باشد بطوریکه جوجه ها نتوانند براحتی به آن دسترسی داشته باشند. لوله هی ظریف سیستم آبخوری نیپل را بیستی همواره تمیز نگه داشت، فشار آب داخل آنرا بیستی در حد بسیار جزئی در طول دوره افزیش داد.
محاسبه میزان مصرف آب با استفاده از کنتور آب، شیوه بسیار مناسبی بری محاسبه میزان مصرف دان توسط گله میباشد. چرا که ارتباط تنگاتنگی بین مصرف دان و آب وجود دارد. اندازه کنتورها بیستی هماهنگ با ذخیره آب ورودی به سالن باشد تا از جریان مناسب آب اطمینان حاصل نمیید میزان مصرف آب را در زمان ثابتی در هر روز بید اندازه بگیرید تا راحت تر بتوانید راجع به نکات مربوط به عملکرد کلی گله و همچنین سلامت پرنده ها تصمیم گیری نمیید. هر تغییر محسوس در میزان مصرف آب را بید مد نظر داشته باشید چرا که ممکن است نشان دهنده نشت آب، تغییر در وضعیت سلامت گله یا مشکل دان باشد. کاهش مصرف آب در سطح گله معمولاً اولین نشانه وجود مشکل در سطح گله است.
در دمی c º1/21 در شریط عادی، میزان مصرف آب در یک روز بیستی حدوداً 2–6/1 برابر میزان مصرف دان توسط گله باشد. میزان مصرف با توجه به دمی محیط، کیفیت دان و وضعیت سلامت پرنده ها متغییر خواهد بود در صورت مشاهده نوسانات نامنظم در میزان مصرف آب، قبل از محدود کردن دسترسی به آب، لازم است که علت را ریشه یابی نمیید.
مدیریت دما
قبل از جوجه ریزی، مادر مصنوعی و سیر منابع گرمیی سالن را با فواصل منظم بررسی کنید تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل نمیید. گرم کردن سالن قبل از ورود جوجه ها بید با توجه به شریط جوی محل احداث سالن پرورش، بین 24 تا 48 ساعت قبل از جوجه ریزی آغاز شود. ین کار باعث می شود که از مناسب بودن دمی کف و بستر بری جوجه ریزی اطمینان حاصل کنید. بعلاوه، گرم کردن سالن قبل از جوجه ریزی باعث گرم شدن آب و هوی موجود در سالن و کمک به حذف آمونیک (حاصل از بستر) و گرد و غبار ناشی از بستر، از هوی سالن میگردد.
حدکثر ترکم – در 14 روز اول پرورش
مادرمصنوعی پن کیکی(جت) 600–400 پرنده/مادرمصنوعی
مادرمصنوعی اشعه ی
(مادون قرمز) 1000–750 پرنده/مادرمصنوعی
بخاری 21 پرنده/متر مربع
با استفاده از بخاریهیی که کل هوی سالن را گرم میکنند، دمی یده آل کف بیستی حداقل cº32 باشد. درشریط استفاده از مادرهی مصنوعی مدل پن کیکی، دمی یده آل کف، دقیقاً زیر مادر مصنوعی، cº5/40، یعنی تقریباً همان دمی داخل بدن یک مرغ مادر که روی تخم می خوابد، باشد. دمی کف در لبه مادر مصنوعی، بید cº32 باشد.
جوجه ها را زیر نظر داشته و سعی کنید شریط سالن را به شریط آسیش آنها نزدیک کنید. در عین ینکه دقت کنید گرمی بیش از حد به سالن وارد نکنید. در صورتیکه جوجه ها بیش از حد گرمازده شده یا سرما بخورند، می‌توانند با مشکلاتی از قبیل له له زدن، عدم جذب کسیه زرده، استرس و دهیدراتاسیون مواجه شوند. رسیدن به عملکرد مناسب مستلزم نظارت دقیق و تنظیم صحیح دمی مادر مصنوعی و تهویه سالن، به منظور جلوگیری از مشکلاتی که در بالا ذکر شد می باشد. معیار بسیار خوبی که می توان از آن بری سنجش دمی کف استفاده کرد، بررسی دمی کف پی خود جوجه هاست. چنانچه کف پی جوجه سرد باشد، لازم است که سیستم گرمیش سالن و دمی کف را دوباره کنترل نمیید. چنانچه جوجه ها در دمی مناسب و تا حدودی گرم قرار داشته باشند، در سطح گله شاهد تحرک فعال جوجه ها در اطراف سالن خواهید بود.
استفاده از محافظ مادر مصنوعی بری 7–5 روزاولیه به منظور محدود کردن تحرک جوجه ها به منطقه ی از سالن که در آن از نظر دمیی احساس راحتی میکنند، توصیه می شود. ین محافظها بیستی ارتفاعی برابر با40–35 سانتی متر داشته و از تورهی 5/2 سانتی متری ساخته شده باشند معمولاً محافظ هی مادرمصنوعی تمام طول سالن را می گیرند و لازم است که بعد از 7 روزگی برداشته شوند.
راهنمای دمی سالن
سن (هفته) دما درمحل لبه مادرمصنوعی حدود 5 سانتی متر بالاتر از کف بستر دمی کف در محل لبه مادر مصنوعی
1 35 32
2 32 29
3 29 27
4 27 24
کیفیت هوا و تهویه سالن
علاوه بر تنظیم مناسب دما، لازم است که به کیفیت هوا و تهویه سالن نیز توجه کافی داشته باشید. تهویه، باعث پخش یکنواخت گرما در تمام سالن و حفظ کیفیت هوی سالن در منطقه یی که پرورش دو هفته اول انجام می شود، میگردد. "تهویه حداقلی" با گرم کردن سالن 48–24 ساعت قبل از ورود جوجه ها به منظور حذف گازهی زائد و رطوبت اضافی، شروع می شود. جوجه هی جوان نسبت به گرد و غبار به شدت حساس هستند. سرعت جریان هوا در حد 5/. متر در ثانیه نیز میتواند باعث کوران هوا در سالن و سرماخوردگی جوجه هی یکروزه شود. تهویه حداقلی اعمال شده در سالن بیستی بتواند جلوی سرما خورن احتمالی جوجه ها را تا 14روزگی آنها بگیرد. سطح آمونیک هوی سالن که در نتیجه آلودگیهی بستر تولید می شود را بیستی به طور دقیق و منظم بررسی نمود.
مختصات هوی با کیفیت مناسب
کسیژن % 6/19 >
دی کسید کربن 3000 ppm یا % 3/.
مرحله brooding در پرورش طیور به دوره ی اتلاق می شود که با جوجه ریزی آغاز و تا 14 روزگی ادامه می یابد. ین دوره یکی از مهمترین زمانها درطول دوران زندگی جوجه هاست. زنده ماندن پرنده هیی که تازه از تخم خارج شده اند به مقدار زیادی به چگونگی و سرعت انتقال آنها از هچر به محیط فارم وابسته است. در هیچ برهه زمانی دیگر، عملکرد یک مدیر فارم، اهمیت و حساسیت ین دوره 14 روزه را ندارد. بروز هر گونه اشتباهی در ین دوره بحرانی،میتواند خسارات جبران ناپذیری برعملکرد کلی گله در طول دوره پرورش و تولید وارد نمید.
درک صحیح از تغییرات فیزیولوژیکی که در مدت دو هفته اول زندگی در پرنده ها رخ می دهد، اهمیت ین مرحله از دوره رشد آنها را مشخص تر می‌نمید. ین تغییرات شامل تکامل سیستمهی زیر می باشد.
سیستم یمنی
•یمنی غیرفعال، در نتیجه انتقال آنتی بادی هی مادری از طریق جذب کیسه زرده در جوجه هی جوان در حال شکل گیری است(حدوداَ 3 – 2 هفته).
•یمنی فعال نیز زمانیکه جوجه داخل تخم است و با وکسیناسیون هی روز اول، وکسیناسیون ها در فارم و همچنین قرار گرفتن جوجه در معرض عوامل بیماری زی محیط پرورش، شکل گرفته و کامل می شود.
سیستم گوارش
•رشد سریع اندامهی داخلی که در هضم و جذب نقش دارند؛ از قبیل(کبد، روده ها، لوزالمعده، طحال و بورس)
•ضریب تبدیل غذیی(نسبت دان خورده شده به گوشت تولید شده)و میزان رشد، در ین دو هفته در بهترین وضعیت ممکن هستند.
سیستم اسکلتی
•رشد سریع و ضخیم شدن استخوانهی طویل که بری قدرت گرفتن پاها و متابولیزم مواد معدنی که بعدها صورت میگیرد، لازم است.
قابلیت تنظیم حرارت بدن
•جوجه ها تا 5 روزگی قادر به تنظیم دمی بدن خود نبوده و ین قابلیت در جوجه ها تا سن دو هفتگی کامل نمی شود. بنابرین زنده ماندن جوجه ها در ین دو هفته مستلزم دقت پرورش دهنده دریجاد شریط دمیی مناسب در سالن پرورش می باشد.
رشد و تکامل پرها
عدم پرورش صحیح در دو هفته اول می تواند منجر به زنده مانی ضعیف، عدم یکنواختی گله و عمکرد کلی ضعیف درجوجه هی گوشتی و همچنین پولتها و مرغهی مادر در دوره تولید و در نهیت افزیش هزینه تولید به ازی هر جوجه گردد. وزنگیری مناسب در سن 7 روزگی، معیار خوبی بری سنجش صحت عملکرد مدیریتی در ین دوره بحرانی می باشد. از ین وزن می توان به عنوان معیاری بری تمیز گله هی با مدیریت صحیح از گله هی با مدیریت ضعیف استفاده کرد. وزن هدف در 7 روزگی حدوداَ 4 برابر وزن جوجه در یکروزگی می باشد. چنانچه جوجه در 7 روزگی به ین وزن نرسد، لازم است که بر شیوه مدیریتی خود در طی ین دوره 7 روزه تجدید نظر نمیید.
تأثیر استرسهی اولیه، زودتر از 14 روزگی در جوجه ها ظاهر نمی شود و می تواند تا حد زیادی بر عملکرد گله در دوره تولید اثر منفی بگذارد. علت اصلی عدم وزنگیری صحیح، مصرف نکافی دان می باشد. لازم است دانی که در هفته اول در اختیار طیور قرار می گیرد با کیفیت بالا و اندازه مناسب (کوچک)باشد تا به میزان کافی توسط جوجه ها مصرف شود. مقادیر نکافی دان و/یا فضی نکافی دانخوری بر میزان مصرف دان، وزنگیری و یکنواختی گله اثر منفی خواهد داشت. مطالعات نشان داده که(دسترسی هر چه سریعتر به دان)بروزن جوجه ها در4هفتگی، یکنواختی و در نهیت تولید گله موثر میباشد.
6 اصل که لازم است در 14 روز اولیه پرورش جوجه ها به منظور بهبود عملکرد و کاهش هزینه ها رعیت شود عبارتند از :
•آماده سازی هی قبل از جوجه ریزی
•مدیریت دان
•مدیریت نور
•مدیریت آب
•مدیریت دما
•کیفیت هوی سالن و تهویه مناسب
آماده سازی سالن قبل از جوجه ریزی
مدیریت صحیح سالن قبل از ورود جوجه ها، از نکات کلیدی در یک برنامه پرورشی موفق می باشد. تجهیزات لازم بری سالن پرورش بیستی تمیز، عاری از میکروبهی بیماریزا و از نظر بیوسکوریتی، یمن باشد. جزئیات چگونگی تمیز کردن و ضد عفونی سالن در کتابچه مدیریت مرغ مادر به تفصیل آمده است. اصول بیوسکوریتی بیستی در تمام طول سال حتی در زمانیکه جوجه ی در سالن نیست(فاصله بین دو جوجه ریزی)، به طور کامل رعیت شود. تمام کف سالن بیستی با بستری با کیفیت، و قطرcm10 – 5/7 به منظور جلوگیری از اتلاف گرما، پوشانده شود. بستر بیستی تا حد ممکن در تمام طول سالن به طور یکنواخت پرکنده شود تا دمی کف در همه جا یکسان باشد؛ چرکه دمی غیریکنواخت کف سالن باعث می شود که جوجه ها دور هم و یا زیر تجهیزات سالن جمع شوند. از طرف دیگر، عدم یکنواختی بستر منجر به یجاد اختلال در تحرک جوجه ها و نیز محدود شدن دسترسی آنها به خطوط آبخوری و دانخوری در جاهیی که ضخامت بستر کمتر است، میگردد.
قبل از جوجه ریزی خطوط آبخوری بیستی به طور کامل تمیز، ضد عفونی و باآب با فشار بالا شستشو شود. در هر دوره جوجه ریزی فشار آب در خطوط آبخوری بید دوباره تنظیم شده و بری مصرف جوجه هی جوان مناسب گردد.
به منظور تصمیم گیری در رابطه با حجم جوجه ریزی، لازم است که شریط آب وهویی و محیطی و نوع تجهیزات به کار رفته در سالن را مد نظر داشت. بری خروسها بیستی فضی بیشتری در نظر گرفت تا از رسیدن آنها به وزن هدف اطمینان حاصل نمود.
بهترین زمان بری رساندن دمی سالن به دمیی که پرنده در آن احساس راحتی می کند، قبل از جوجه ریزی است؛ دمیی در حد دمی لبه مادر مصنوعی تا لازم نباشد جوجه ها از بین دان، آب یا گرما مجبور به انتخاب باشند، چگونگی نصب تجهیزات سالن نیز در رسیدن به ین منظور تأثیر بسزیی دارد.
فضی مورد نیازبری پرورش جداگانه مرغ و خروس درمراحل اولیه رشد(4–0 هفتگی)
مرغ خروس
کف بستر (پرنده/مترمربع) 8/10 8/10
دانخوری زنجیری (سانتی متر/پرنده) 5 5/7
بشقابی (پرنده/بشقاب) 20 20
لوله ی (پرنده/لوله) 30–20 30–20
آبخوری تراف (سانتی متر/پرنده) 5/1 5/1
نیپل (پرنده/نیپل) 12-10 10
زنگوله ی (پرنده/زنگوله) 100–80 80
مدیریت دان
به منظور دستیابی به بهترین عملکرد همواره توصیه می شود که در زمان جوجه ریزی از دانخوریهی کمکی نیز استفاده کنید که بیستی به تعداد 1 عدد به ازی هر 100 جوجه در بین دانخوری ها و آبخوریهی اصلی و با حفظ فاصله مناسب از مادر مصنوعی تعبیه شوند. ین دانخوریها بید تا رسیدن جوجه ها به سن 10–7 روزگی در سالن باقی بمانند.
هیچگاه دانخوری ها و آبخوریهی کمکی را زیر مادر مصنوعی قرار ندهید چون گرمی زیاد ممکن است جوجه ها را از رفتن به سمت دان و آب باز دارد. دقت کنید که دانخوریهی کمکی هیچگاه کاملاً خالی از دان نباشند و همچنین دان داخل آنها همیشه تازه بوده و حالت خمیری و مانده پیدا نکند.
اضافه کردن مقادیر کم دان به دانخوریهادر دفعات متعدد در طول روز در مقیسه با ینکه آنهارا به دفعات کمتر ولی با مقادیر بسیار زیاد دان پر نمیید، تحریک بهتری بر مصرف بیشتر دان توسط جوجه ها خواهد داشت. بعد از گذشت 3–2 روز از جوجه ریزی، دانخوریهی اضافی را می بیست به تدریج به سیستم دانخوری اتوماتیک سالن نزدیک نمود تا بعداز 7روزگی، در یک دوره زمانی سه روزه، ین دانخوریهی اضافی رااز سالن خارج نمیید. به تجربه ثابت شده که راه رفتن آرام در بین جوجه ها بری تشویق آنها به مصرف دان و آب، 3–2 بار در روز، تا چند روز پس از جوجه ریزی، نتیج مثبتی به همراه خواهد داشت. معمولأ گله هیی که جوجه هی آن دسترسی مناسبی به آب و دان ندارند، تلفات اولیه بیشتری خواهند داشت.
چینه دان جوجه ها راروز بعداز جوجه ریزی بررسی کنید(Chick check)تااطمینان حاصل کنید که دان و آب کافی دریافت کرده اند. در ین زمان، چینه دان حداقل 95 درصد جوجه ها بیستی در ملامسه نرم و قابل انعطاف باشد. چینه دان سفت نشاندهنده ین واقعیت است که آب کافی در اختیار جوجه ها قرار نگرفته است و بنابر ین لازم است که به سرعت میزان دسترسی پرنده ها به آب در سالن بررسی گردد. در صورتیکه چینه دان متورم و متسع ولی شل باشد نشان دهنده ین مسئله است که پرنده ها به اندازه کافی دان دریافت نکرده اند و در ین شریط لازم است که هرچه سریعتر وضعیت در دسترس بودن دان را در سالنتان ارزیابی نمیید.
در طی ین دوره، دان آغازین را به یکی از دو صورت آردی یا ذرات ریز در اختیار جوجه ها قرار می دهند. در مزارع پرورش مرغ مادر گوشتی جوجه مرغها و جوجه خروسها، حداقل تا پیان هفته اول بید دان را به صورت نامحدود دریافت کنند. از یک هفتگی به بعد بید میزان دانی که در اختیار طیور قرار می دهید، محاسبه شده باشد تا جوجه هادر 4هفتگی، از وزن هدف سنگین تر نشوند.
بدست آوردن یک جثه یکنواخت و وزنگیری مناسب در 4هفتگی در سطح گله اصلی ترین معیاری است که نشان می دهد گله شما در 14 روز اول زندگی، به درستی پرورش داده شده است. لازم است که جوجه خروسها، تا انتهی هفته چهارم، به استاندارد وزن هفتگی برسند. چنانچه خروسها به وزن استاندارد 28روزگی نرسیده باشند، دوره تغذیه نامحدود(آزاد)طولانی تری توصیه می شود. پرورش جداگانه مرغ و خروس حداقل تا 6هفتگی الزامی است، گرچه بری کسب بهترین نتیج، در تمام طول دوره پرورش بهتر است که مرغها رااز خروسها جدا نگهداشت(تا 147–140 روزگی).
همواره لازم است که دان کافی، با توجه به سن گله، در اختیار جوجه ها قرار بگیرد. در شریط یده آل بری هر مرغ 5/11 و بری هر خروس 15 سانتیمتر فضی دانخوری از 4 هفتگی تازمان انتقال از سالن پرورش به سالن تولید(21-8 هفتگی)لازم است.
زمان دادن دان بیستی، در یک زمان ثابت از روز و به طور یکنواخت در اختیار تمام پرنده ها قرار گیرد بدین منظور سرعت حرکت زنجیره دانخوری بید به حدی باشد که دان در کمتر از 3 دقیقه در کل سالن توزیع شود. زمان فعالیت دانخوری را طوری تنظیم کنید که دان را به تمام سالن و تا دورترین نقطه ممکن برساند تا بیشترین فضی دانخوری بری جوجه ها فراهم گردد. ترافها یا بشقابهی دانخوری بیستی تا 14روزگی، روی کف بستر قرار گیرند، تا همه جوجه ها به راحتی به دان دسترسی داشته و لازم نباشد بری خوردن دان از دانخوری بالا بروند. از 14روزگی به بعد همگام با رشد جوجه ها، دانخوریها را به تدریج بالا ببرید. بطوریکه همواره لبه تراف دانخوری هم سطح با پشت پرنده باشد. افزیش دان به صورت هفتگی بیستی با توجه به وزن هدف انجام پذیرد.
مدیریت نور
تا 72–48 ساعت پس از جوجه ریزی، لازم است که نوردهی مداوم در سالن برقرار باشد. به منظور دستیابی سریعتر و راحت تر جوجه ها به دان و آب، بهتر است تا 7روزگی شدت نور را در حد 60–20 لوکس (6–2 فوت کندل)حفظ نمیید. کیداً توصیه میشود تمامی سالنهی پرورشی که از قوانین خاموشی پیروی میکنند، کاملاً ضد نور باشند.
برنامه نوری ( 4–0 هفتگی )
سن(روز) ساعت روشنیی شدت نور
فوت کندل لوکس
3–0 23 6-2 60–20
7-4 16 2 20
14-8 12 1 10
28–14 8 5/0 5
خروسها را می توان در 28–14 روزگی، در 12 ساعت روشنیی نگه داشت تامطمئن شوید که در 4هفتگی به وزن یده آل و استاندارد برسند.
مدیریت آب
به منظور مصرف دان کافی و رشد مناسب گله، فراهم آوری شریط بری دسترسی آسان به آب سالم و تمیز ضروری می باشد. نصب آبخوریهی کمکی در زمان جوجه ریزی کیداً توصیه میشود و بیستی به ازی هر 100 جوجه از یکروزگی تا 7روزگی 1آبخوری کمکی تعبیه شود. بهتر است به جی آبخوریهی باز (Open trays)، ازآبخوری هی زیر استفاده شود:
• آبخوریهی یک گالنی مخصوص جوجه(one gallon chick fonts) که شامل یک سطل پلاستیکی است که از آب پر شده و روی یک بشقاب برمی گردد و آب موجود در سطل از طریق سوراخ سر آن به داخل بشقاب راه پیدا میکند.
• آبخوریهی جدید به نام Easy Fills که از یک مخزن مخروطی و یک بشقاب تشکیل شده و به راحتی توسط یک شیلنگ از آب پر میشود. ین نوع از آبخوریها بری استفاده در سالنهی پرورش با ابعاد بزرگ مناسب است و به کارگر اجازه می دهد که با یک شیلنگ به راحتی در بین آبخوریها حرکت کرده و آنها را به آسانی پر کند.
• آبخوریهی کوچک(Mini Drinkers) که مستقیماَ روی بستر قرار می گیرند تا آب را در روزهی اول به راحتی در اختیار جوجه ها قرار دهند و به صورت اتوماتیک توسط لوله آبی که خطوط آبخوری را پر می کند، پر میشود.
فنجانهی متصل به هم(Clip-on Cups) که به سیستم آبخوری سر پستانی متصل شده و به راحتی از ین طریق از آب پر میشوند، نیز در روزهی اول پرورش جوجه ها به منظور دسترسی آسانتر آنها به آب به کار می روند.
آب کمکی بید در محلی از سالن که جوجه ها احساس راحتی میکنند، در بین دانخوریها و نزدیک به مادر مصنوعی یا منبع گرمیی سالن تا 5–3روزگی قرار گرفته و به تدریج از ین سن به بعد حذف شوند. آب بید ولرم(º7/26) باشد. قراردادن کاغذهیی درزیر خطوط آبخوری باعث جذب جوجه ها به سمت آبخوریهی نیپل شده و باعث می شود که بلافاصله پس از جوجه ریزی به سمت ین آبخوریها آمده و آب بنوشند. فشار مناسب آب در سیستم آبخوری نیپل تنظیم شده و به گونه ی است که یک قطره کوچک آب در نوک نیپل باقی بگذارد که خود باعث تحریک حس کنجکاوی جوجه هی جوان بری نوک زدن به آن می شود. آبخوریهی نیپل بید به تعداد یک نیپل به ازی هر 12–10 پرنده نصب شوند و جوجه ها نبید بیش از 3 متر بری دسترسی به آب حرکت کنند. آبخوریها بید از نظر ارتفاع و فشار لازم براساس توصیه هی شرکت سازنده نصب گردند. معمولاً ارتفاع نیپلها در 72–48 ساعت اولیه جوجه ریزی همسطح با چشم جوجه ها باشد و پس از آن در 4روزگی، ارتفاع نیپلها را در حدی زیاد کنید جوجه ها با زاویه°45 آب بنوشند. ازین سن به بعد تا 10روزگی، خطوط آبخوری را به اندازه ی بالا می برید که در 10 روزگی سر جوجه ها در زمان آب خوردن کاملاً صاف و به سمت بالا باشد. دقت کنید که حین آب خوردن کف پی جوجه بیستی کاملاً روی زمین باشد.
بررسی وضعیت بستر، معیار بسیار مناسبی بری ارزیابی صحت تنظیمات سیستم آبخوری می باشد. چنانچه بستر زیر خطوط آبخوری مرطوب باشد، نشاندهنده ین است که یا آبخوری ها خیلی پیین نصب شده اند و یا فشار آب داخل لوله ها خیلی بالاست. و از طرفی اگر بستر در زیر آبخوریها به شدت خشک باشد ، ممکن است فشار آب در داخل لوله ها خیلی کم بوده و یا ارتفاع آبخوریها خیلی بالا باشد بطوریکه جوجه ها نتوانند براحتی به آن دسترسی داشته باشند. لوله هی ظریف سیستم آبخوری نیپل را بیستی همواره تمیز نگه داشت، فشار آب داخل آنرا بیستی در حد بسیار جزئی در طول دوره افزیش داد.
محاسبه میزان مصرف آب با استفاده از کنتور آب، شیوه بسیار مناسبی بری محاسبه میزان مصرف دان توسط گله میباشد. چرا که ارتباط تنگاتنگی بین مصرف دان و آب وجود دارد. اندازه کنتورها بیستی هماهنگ با ذخیره آب ورودی به سالن باشد تا از جریان مناسب آب اطمینان حاصل نمیید میزان مصرف آب را در زمان ثابتی در هر روز بید اندازه بگیرید تا راحت تر بتوانید راجع به نکات مربوط به عملکرد کلی گله و همچنین سلامت پرنده ها تصمیم گیری نمیید. هر تغییر محسوس در میزان مصرف آب را بید مد نظر داشته باشید چرا که ممکن است نشان دهنده نشت آب، تغییر در وضعیت سلامت گله یا مشکل دان باشد. کاهش مصرف آب در سطح گله معمولاً اولین نشانه وجود مشکل در سطح گله است.
در دمی c º1/21 در شریط عادی، میزان مصرف آب در یک روز بیستی حدوداً 2–6/1 برابر میزان مصرف دان توسط گله باشد. میزان مصرف با توجه به دمی محیط، کیفیت دان و وضعیت سلامت پرنده ها متغییر خواهد بود در صورت مشاهده نوسانات نامنظم در میزان مصرف آب، قبل از محدود کردن دسترسی به آب، لازم است که علت را ریشه یابی نمیید.
مدیریت دما
قبل از جوجه ریزی، مادر مصنوعی و سیر منابع گرمیی سالن را با فواصل منظم بررسی کنید تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل نمیید. گرم کردن سالن قبل از ورود جوجه ها بید با توجه به شریط جوی محل احداث سالن پرورش، بین 24 تا 48 ساعت قبل از جوجه ریزی آغاز شود. ین کار باعث می شود که از مناسب بودن دمی کف و بستر بری جوجه ریزی اطمینان حاصل کنید. بعلاوه، گرم کردن سالن قبل از جوجه ریزی باعث گرم شدن آب و هوی موجود در سالن و کمک به حذف آمونیک (حاصل از بستر) و گرد و غبار ناشی از بستر، از هوی سالن میگردد.
حدکثر ترکم – در 14 روز اول پرورش
مادرمصنوعی پن کیکی(جت) 600–400 پرنده/مادرمصنوعی
مادرمصنوعی اشعه ی
(مادون قرمز) 1000–750 پرنده/مادرمصنوعی
بخاری 21 پرنده/متر مربع
با استفاده از بخاریهیی که کل هوی سالن را گرم میکنند، دمی یده آل کف بیستی حداقل cº32 باشد. درشریط استفاده از مادرهی مصنوعی مدل پن کیکی، دمی یده آل کف، دقیقاً زیر مادر مصنوعی، cº5/40، یعنی تقریباً همان دمی داخل بدن یک مرغ مادر که روی تخم می خوابد، باشد. دمی کف در لبه مادر مصنوعی، بید cº32 باشد.
جوجه ها را زیر نظر داشته و سعی کنید شریط سالن را به شریط آسیش آنها نزدیک کنید. در عین ینکه دقت کنید گرمی بیش از حد به سالن وارد نکنید. در صورتیکه جوجه ها بیش از حد گرمازده شده یا سرما بخورند، می‌توانند با مشکلاتی از قبیل له له زدن، عدم جذب کسیه زرده، استرس و دهیدراتاسیون مواجه شوند. رسیدن به عملکرد مناسب مستلزم نظارت دقیق و تنظیم صحیح دمی مادر مصنوعی و تهویه سالن، به منظور جلوگیری از مشکلاتی که در بالا ذکر شد می باشد. معیار بسیار خوبی که می توان از آن بری سنجش دمی کف استفاده کرد، بررسی دمی کف پی خود جوجه هاست. چنانچه کف پی جوجه سرد باشد، لازم است که سیستم گرمیش سالن و دمی کف را دوباره کنترل نمیید. چنانچه جوجه ها در دمی مناسب و تا حدودی گرم قرار داشته باشند، در سطح گله شاهد تحرک فعال جوجه ها در اطراف سالن خواهید بود.
استفاده از محافظ مادر مصنوعی بری 7–5 روزاولیه به منظور محدود کردن تحرک جوجه ها به منطقه ی از سالن که در آن از نظر دمیی احساس راحتی میکنند، توصیه می شود. ین محافظها بیستی ارتفاعی برابر با40–35 سانتی متر داشته و از تورهی 5/2 سانتی متری ساخته شده باشند معمولاً محافظ هی مادرمصنوعی تمام طول سالن را می گیرند و لازم است که بعد از 7 روزگی برداشته شوند.
راهنمای دمی سالن
سن (هفته) دما درمحل لبه مادرمصنوعی حدود 5 سانتی متر بالاتر از کف بستر دمی کف در محل لبه مادر مصنوعی
1 35 32
2 32 29
3 29 27
4 27 24
کیفیت هوا و تهویه سالن
علاوه بر تنظیم مناسب دما، لازم است که به کیفیت هوا و تهویه سالن نیز توجه کافی داشته باشید. تهویه، باعث پخش یکنواخت گرما در تمام سالن و حفظ کیفیت هوی سالن در منطقه یی که پرورش دو هفته اول انجام می شود، میگردد. "تهویه حداقلی" با گرم کردن سالن 48–24 ساعت قبل از ورود جوجه ها به منظور حذف گازهی زائد و رطوبت اضافی، شروع می شود. جوجه هی جوان نسبت به گرد و غبار به شدت حساس هستند. سرعت جریان هوا در حد 5/. متر در ثانیه نیز میتواند باعث کوران هوا در سالن و سرماخوردگی جوجه هی یکروزه شود. تهویه حداقلی اعمال شده در سالن بیستی بتواند جلوی سرما خورن احتمالی جوجه ها را تا 14روزگی آنها بگیرد. سطح آمونیک هوی سالن که در نتیجه آلودگیهی بستر تولید می شود را بیستی به طور دقیق و منظم بررسی نمود.
مختصات هوی با کیفیت مناسب
کسیژن % 6/19 >
دی کسید کربن 3000 ppm یا % 3/.
دیدگاه ها