معرفی تجهیزات گاوداری

معرفی تجهیزات گاوداری
معرفی دستگاه فیدر میکسر
اقتصادی بودن تولیدات دامی به طور عمده تابع نوع خوراک،تعادل جیره‌های غذایی و بازده غذایی می‌باشد و با توجه به رشد روز افزون جمعیت و محدودیت در افزایش کمیت دام، تنها راه موجود، افزایش کیفیت و توان تولیدی دامها از طریق شناسایی نیازهای دام و تهیه جیره‌های متناسب با این نیاز می‌باشد.
طی سالهای اخیر،تحولات زیادی در سیستم‌های تغذیه گاوهای شیری صورت گرفته، ولی شاید یکی از مهمترین آنها روش مخلوط کامل می‌باشد که بصورت محدود یا آزاد در اختیار دام قرار می‌گیرد.
در روش TMR ،کنساتره و مواد علوفه‌ای در داخل فیدر_میکسر مخلوط شده و به طورمستقیم با فیدر و یا از طریق تسمه نقاله یا واگن‌های پخش کننده در اختیار گاوها قرار می‌گیرد.
TMR امکان دستیابی دام را به تمام مواد مورد نیاز را فراهم کرده و با اعمال کنترل بیشتر بر روی فرآیند تغذیه دام، باعث بهبود تغذیه می‌شود و این فرصت را به دامپرور می دهد تا کنترل و نظارت بیشتری بر روی مواد غذایی مصرفی دام داشته باشد. لذا می‌توان گفت که ترویج فرهنگ استفاده از دستگاه فیدر_میکسر توسط گروه دامپروری و کشاورزی می‌تواند گامی نوین جهت ارتقای کیفیت خوراک دهی در عرصه دامپروری کشور باشد.
امروزه ماشین آلات متعددی جهت انجام فرآیند TMR به صورت کاتر، فیدر و میکسر ساخته شده که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارد.
به طور کلی ویژگی‌های یک ماشین TMR ساز ایده‌آل (کاتر و میکسر) و یک تغذیه کننده مناسب (فیدر) عبارتند از:
1- عملکرد محور خردکن و مخلوط کن باید به طور کامل باز بوده و بارگیری به راحتی صورت گیرد، به نحوی که علوفه و سایر خوراک دام به سادگی وارد دستگاه شده و کیله مواد غذایی به سرعت خورد و مخلوط شوند، بنابراین افزایش سرعت کاتر و میکسر از مزایای این دستگاه مناسب محسوب می‌شود.
جنس تیغه‌های واقع بر روی محور باید به گونه‌ای باشد که مواد را له نکند، بلکه آنها را به راحتی برش دهد.
چرخش آرام محور،مانع از له شدن مواد غذایی و در نتیجه باعث حفظ ارزش مواد غذایی می‌گردد.
2- از انجایی که عمل کنترل حرکت محور به عهده گیربکس می‌باشد، لذا نوع گیربکس و کیفیت قطعات داخلی آن از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردارند.
3- یکی از نکات بسیار مهم، میزان مصرف انرژی(اسب بخار) می‌باشد.
یک فیدر _میکسر خوب باید با حداقل دریافت نیرو از کشنده(تراکتور) حداکثر عملکرد را داشته باشد. گیربکس به دلیل دارا بودن قابلیت تحمل فشار سنگین،نیرو را از تراکتور به محور فیدر منتقل می‌کند، بنابراین با تغییر و کنترل سرعت به آسانی می‌توان نیروی مصرفی تراکتور(اسب بخار) را کاهش داد، که در این صورت دامدار می‌تواند از یک تراکتور کوچکتر و ارزانتر استفاده کند. نقش یک گیربکس با کیفیت و قوی در کاهش مصرف انرژی(اسب بخار) بسیار مهم است، بطور مثال توان مفید ماشین برای آسیاب کردن سیلو و علوفه در حدود 35 اسب بخارمی‌باشد. بنابراین یک گیربکس مناسب باید بتواند چندین سال با حداقل سرویس، تعمیر و نگهداری، خدمات مناسب رابه فیدر ارائه دهد.
4- تعداد قطعات متحرک درون فیدر در کارایی آن بسیار مؤثر است. هرچه تعداد محورها و قطعات متحرک کمتر باشد، فیدر با قدرت بیشتری عمل مخلوط کردن را انجام می‌دهد. در فیدرهای نسل جدید با بهره‌گیری از تکنولوژی پیشرفته ماشین‌سازی، قطر محور (اوگر) افزایش یافته و به یک عدد محدود شده‌اند ولی در عوض، حرکت محورهای کمکی واقع در جداره داخلی فیدر، خوراک را به سمت محور اصلی هدایت کرده و با حداقل انرژی، حداکثر کارایی را ایجاد می‌نمایند.
5- استحکام بدنه و ساختار فیدر از نکات بسیار مهم می‌باشد. از آنجایی که معمولا رانندگان غیر ماهر از فیدر استفاده می‌کند، لذا ضریب ضربه پذیری و برخورد با موانع در دامپروری‌ها بسیار بالاست، بنابراین هرچه فیدر، شاسی قویتر و بدنه محکم‌تری داشته باشد عمر و ماندگاری آن بیشتر خواهد بود. از طرفی ضخامت ورق آهن، ظرافت و استحکام جوش‌کاری بدنه فیدر به دلیل در معرض قرار گرفتن آن با مواد غذایی مرطوب و در نتیجه احتمال پوسیدگی از اهمیت ویژه‌ای بر خوردار است.
6- قابلیت درب خروجی فیدر به سمت بالا و پایین با توجه به ارتفاع آخورها بسیار حائز اهمیت می ‌باشد. یکی از مشکلات اکثر فیدرها هنگام تخلیه خوراک، عدم قابلیت تنظیم صحیح نسبت به آخور و عملکرد ناقص پمپ هیدرولیک و
ریزش خوراک در اطراف آخور می‌باشد.
نوع پمپ هیدرولیک و مرغوبیت آن باعث افزایش کارایی خروجی خوراک می‌شود. هماهنگی ابعاد وپهنای درب خروجی با سرعت محور (اوگر) نیز بسیار مهم است. عملکرد صحیح درب هیدرولیکی خروجی و نقاله‌های تخلیه خوراک دام باعث خروج یکنواخت و سریع TMR و درنتیجه باعث بهبود مدیریت تغذیه و کنترل بیشتر بر روی پروسه غذا دهی دام می‌شود.
7- مجهز بودن به سیستم توزین:
سیستم توزین قابلیت برنامه‌ریزی داشته و قادر است با کمک یک دستورالعمل غذایی صحیح با دقت %99، بالانس کامل مواد غذایی(ذرت، علوفه،یونجه و...) را بر حسب تعداد دام انجام دهد. سیسیتم توزین، کنترل فرآیند غذادهی متناسب با ترکیب گله را که یک امر مهم در مدیریت گله می‌باشدامکان‌پذیر ساخته و باعث عدم نیاز به نیروی ماهر جهت خوراک دهی می‌شود.
8- مجهز بودن فیدر به کاتر سیلو که موجب حفظ کیفیت سیلو، جلوگیری از کپک زدگی و برداشت مورد نیاز شده و عمل تخمیر به صورت کامل انجام می‌‌پذیرد.
9- تغذیه بوسیله خوراک کاملا مخلوط موجب افزایش مصرف غذا توسط دام به دلیل خوش خوراک‌تر شدن غذا و در نتیجه فزایش تولید شیر و گوشت و همچنین باعث کاهش دوریز غذا و صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود.
مشخصات فنی:
• تک اوگر منقطع
• تیغه‌های متقابل
• وجود زائده‌هایی در دو طرف نوار تخلیه، جهت تفکیک بهتر علوفه
• حداقل هزینه نگهداری و تعمیرات
• مصرف کم انرژی و سوخت
• عملکرد اوگر از طریق گیربکس مارپیچی، بدون نیاز به روغن کاری
• قابلیت خورد کردن و مخلوط کردن هر نوع غله، علوفه، فرآورده‌های جانبی و سیلو
• مکانیزم ساده
امکانات جانبی:
• بالابر هیدرولیک برای نوار تخلیه
• باسکول قابل برنامه‌ریزی مجهز به چاپگر و مودم
• کف ضدزنگ
• امکان تخلیه بار از دو سوی متقابل
• قابلیت کنترل هیدرولیک از راه دور توسط کابل
• سیستم انتقال قدرت دارای اتصالاتی است که سرعت دور موتور را ثابت نگه می‌دارد
• محور با خاصیت ارتجایی
• مکانیزم ایستایی مجهز به موتور الکتریکی
معرفی دستگاه شیردوشی
ماشین شیردوشی بیش از هر ماشین دیگری در گاوداری کاربرد دارد و در صورتی که توجه خاصی به آن شود می تواند نقش بسزایی در کسب درآمد مزرعه داشته باشد. پایه و اساس ماشینهای شیردوشی براساس حرکت شیر از پستان بسوی تانکر جمع آوری شیر با حداقل خطر به سلامت دام می باشد. علاوه بر این ماشینهای شیردوشی می توانند در کنترل و یا ایجاد بیماری ورم پستان و همچنین کیفیت شیر نقش بسزایی داشته باشند.
 واحد دوشنده شامل قسمتهای زیر می باشد:
1)چهار فنجان پستانی که هر کدام شامل یک روکش، یک لاینر قابل انعطاف ، یک لوله کوتاه ضربان (پالسیشن) و یک لوله کوتاه شیر می باشد.
2) یک خرچنگی
3)یک لوله بلند شیر
4) یک لوله بلند ضربان (پالسیشن)
نکات مهم در این زمینه به شرح زیر هستند:
- دست شیردوش می تواند باکتری را از یک گاو به گاو دیگر انتقال دهد. بنابراین ضدعفونی و شست و شوی مرتب دستها با آب و صابون در خلال شیردوشی الزامی است.
- لباس کارکنان شیردوشی همواره باید تمیز و پاکیزه باشد.
- کوتاه کردن موهای بلند روی شکم ، پستانها و قسمت عقب حیوان برای تمیز نگهداشتن سیستم پستانی و شیر الزامی است.
نمونه ای از سالن شیردوشی مجهز به دستگاه های ثابت و کاملا پیشرفته.
 مراحل شیردوشی
1- شستن پستان
شستن پستان به دو هدف انجام می شود:
الف) از بین بردن کثافات.
ب) تحریک پستان برای آزاد سازی شیر.
2- خشک کردن
استفاده از حوله های کاغذی یکبار مصرف توصیه می شود.
3- بازدید شیر قبل از دوشش
- تشخیص گاوهای مبتلا به ورم پستان ( مشاهده دلمه ، در این صورت به تکنسین خبر دهید.)
- خارج کردن باکتریهای نوک پستان
- تحریک پستان و آماده سازی برای دوشش
4- اتصال واحد شیردوشی (خرچنگی ) به پستان
- نوک پستانها قبل از وصل دستگاه باید خشک و تمیز باشند.
- لوله شیر حد فاصل بین خرچنگی و کاسه پستانک می بایست به حالت S نگاهداشته شود تا از ورود هوا به داخل سیستم جلوگیری بعمل آید.
- کلاهکها باید بدقت روی پستان قرار گیرد.
تذکر مهم: حداکثر 1 دقیقه بعد از شستن پستان خرچنگی باید وصل شود. (در غیر این صورت به دلیل کم شدن هورمون آزاد کننده شیر، شیر کمتری خارج خواهد شد.)
شیوه صحیح نصب خرچنگی به پستان.
5- بازدید
- کاسه سرپستانها نباید قسمت انتهایی سرپستان را به داخل فرو برد.
- دوشش باید با سرعت و بدون وقفه انجام پذیرد.
6- جدا کردن خوشه شیردوشی از پستان
- برای جدا کردن دستگاه شیردوش ،سوپاپ خرچنگی را بطرف بیرون بکشید. در این حالت هوا داخل فضای بین پستانک و کاسه پستانک وارد شده و در نتیجه خلاء از میان رفته و خوشه شیردوشی از پستان جدا می شود.
- باید توجه داشت که پستان کامل دوشیده شود (با نگاه کردن به جریان شیر در لوله های انتقال شیر و کوچک و شل شدن پستان).
- زمان شیردوشی نباید زیاد طولانی شود زیرا به بافت ظریف پستان آسیب رسانده و موجب ورم پستان می شود.
7- ضدعفونی پستان
ضدعفونی با ماده ضدعفونی مناسب باید انجام شود که با این عمل پوست نوک پستانها نرم می شود.
به دلیل باز بودن مجرای پستان در حدود نیم ساعت بعد از شیردوشی، خطر آلودگی پستان با ضدعفونی کاهش می یابد همچنین ضدعفونی نوک پستان در زمان خشکی نیز بسیار مؤثر است.
در روش اسپری سرپستان، لازم است دوبرابر مواد استفاده شود تا نصف کارایی خوب را داشته باشد.
منحنی شیردهی
- شیردهی با تولید نسبتاً زیاد آغاز می شود و ترشح شیر ادامه می یابد تا اینکه در هفته های 6-3 به اوج خود می رسد.
- بعد از رسیدن به اوج تولید، از میزان تولید به تدریج کاسته می شود.
- رسیدن به اوج در گاوهای پرتولید طولانی تر از گاوهای کم تولید است.
- منحنی شیردهی میزان تولید شیر گاو را پس از تولد و ترشح آغوز تا زمان خشکی (تقریباً300 روز) نشان می دهد.
- منحنی : نقطه اوج تولید شیر، سطح تداوم و اثر حوادث خاص بر تولید شیر را مشخص می کند.
- نمودار شیردهی تقریباً ثابت است و از روی آن می توان میزان تولید شیر را براساس اوایل دوره پیش بینی کرد.
- گاوها در اولین دوره شیردهی دارای و منحنی شیردهی مسطحی هستند.
- گاوها در اولین دوره شیردهی در سطحی معادل 25% گاوهای بالغ به اوج تولید می رسند.
- گاوهای بالغ نسبت به گاوهای شکم اول در سطح بالاتری از تولید به اوج می رسند ولی تداوم اوج در آن ها چندان مطلوب نیست.
- به کاهش تولید شیر پس از رسیدن به اوج شیردهی تداوم شیردهی گفته می شود.
- تداوم شیردهی به طور میانگین باید در حدود 96 -94 درصد باشد. مثلاً تولید شیر هر ماه باید تقریباً 95 درصد یک ماه قبل باشد.
- میزان افت تولید پس از سپری شدن اوج تولید شیر در تلیسه 2/0 درصد در روز ودر گاو بالغ 3/0 درصد در روز می باشد.
- تجزیه و تحلیل منحنی شیردهی در تشخیص مشکلات تغذیه ای و مدیریتی گله های شیری حائز اهمیت است.
- تولید بالا نیازمند اوج تولید و تداوم بالا می باشد.
- به ازاء هر کیلوگرم تولید مازاد شیر در زمان اوج تولید، مقدار تولید شیر طی کل دوره شیردهی به میزان 200 تا 300 کیلوگرم افزایش می یابد.
- اگر گاو به اوج تولید نمی رسد پروتئین جیره را کنترل کنید.
- اگر گاو به اوج می رسد ولی نمی تواند آن را حفظ کند به انرژی جیره توجه کنید.
- در گاو با پتانسیل بالای ژنتیکی، اوج شیردهی در سطح بالایی است و دوام شیردهی هم بیشتر است.
- گاوداران باید از میزان تولید شیر در اوج شیردهی به عنوان شاخص عملکرد تولید شیر گله استفاده کند.
- استرس های مختلف مثل شش گرمائی، حمل و نقل و .... می توانند روی تداوم شیردهی و رسیدن به اوج شیردهی و میزان آن تأثیر منفی داشته باشند که گاهی بسیار مشهود و غیرقابل اجتناب است.
- کوتاه بودن دوره شیردهی ممکن است ناشی از چاقی بیش از حد گاوها، پائین بودن مصرف انرژی یا ژنتیکی باشد.
- درصد چربی و تولید شیر با افزایش میزان تولید کاهش می یابد.
- در طول دوره شیردهی میزان چربی و پروتئین شیر بیش از 3/3 و 4/3 حفظ شود.
- بالا بودن چربی شیر و تولید اندک نشان دهنده ضعف گاوها یا کاهش خوراک مصرفی است.
- پائین بودن درصد چربی نشان دهنده ضعف عملکرد شکمبه به بیماری های متابولیکی یا مشکلات مربوط به ترکیب خوراک می باشد.
- پائین بودن درصد پروتئین نشان دهنده کمبود انرژی است.
سیکل شیردهی از سه مرحله تشکیل شده:
1- اوایل شیردهی ( 14 تا 100 روز )
در این دوره گاوها به اوج تولید شیر میرسند. بدلیل تأخیر به اوج رسیدن خوراک مصرفی گاوها در این فاز افت وزن دارند.
جیره این گروه برای دست یابی به حداکثر تولید براساس الیاف مؤثر، کربوهیدرات های غیرساختمانی ، پروتئین تجزیه نشده در شکمبه و پروتئین محلول متوازن می گردد.
در این دوره باید گاوها را تحریک کرد تا خوراک بیشتری مصرف کنند. مقدار خوراک مصرفی تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله سطح تولید، کیفیت و کیت علوفه، قابلیت هضم و عمل آوری خوراک ها، دفعات خوراک دادن و یکنواختی اجزاء جیره غذا بستگی دارد.
2- اواسط شیردهی ( 100 تا 200 روز)
اوج خوراک مصرفی اولین در مرحله است. گاوها باید قبل از اتمام 10 هفته اول زایمان به حداکثر خوراک خود برسند. گاو بزرگ جثه باید به ازاء هر 2 کیلوگرم شیر تولید شد حداقل 1 کیلوگرم ماده خشک دریافت کنند.
خوراندن علوفه با کیفیت عالی و در نظر گرفتن سطح الیاف مؤثر باید مورد توجه باشد.
سطح کنسانتره نباید از 3/2 درصد وزن بدن افزایش یابد.
احتیاجات پروتئینی هم در این دوره نسبت به اوایل شیردهی کاهش یابد.
3- اواخر شیردهی ( 200 تا 305 روز)
کاهش تولید و کاهش خوراک مصرفی در این دوره قابل مشاهده است. گاوها در این دوره افزایش وزن داشته و ذخایر چربی را که در اوایل شیردهی تخلیه شده اند را مجدداً بازسازی می کنند. جیره های غذایی ارزان قیمت با استفاده از منبع نیتروژن غیر پروتئینی و منبع کربوهیدراتی سهل الهضم مورد توجه هستند.
وضعیت بدنی یا BCS
کنترل وضعیت بدنی یا BCS با توجه به نمودار شیردهی و ارتباط آن با نمودار مصرف ماده خشک از مواردی است که در گروه بندی و تنظیم جیره ها اهمیت دارد چرا؟
چون گاوهای خیلی لاغر :
- تولید اندک دارند تولید ذخایر آن ها به اندازه کافی برای استفاده در اوایل شیردهی نیست.
- میزان شیوع به بعضی بیماری های متابولیکی مثل کتوز و جابجایی شیردان در آن ها بالاست.
- دارای ضعف در عملکرد تولیدمثلی هستند.
از طرف دیگر گاوهای خیلی چاق :
- از مشکلات بیشتری در هنگام زایمان رنج می برند.
- میزان مصرف ماده خشک آن ها در اوایل شیردهی مطلوب نیست.
- از بعضی بیماری های متابولیک مثل سندرم کبد چرب و کتوز رنج می برند.
- تولید پائین است.
هدف اینکه گاو در هنگام زایمان دارای شرایط بدنی مناسب باشد.