کرت قطعه زمینى به شکل مربع یا مستطیل است که اطراف آن توسط پشته کوچکى از خاک محصور است. سطح زمین در داخل فاقد شیب و کاملا مسطح مى‌باشد به‌طورى که به محض ورود آب به داخل آن ، کرت حالت غرقابى به‌خود مى‌گیرد تا به‌تدریج آب به داخل خاک نفوذ کند. هر چه آب در داخل کرت یکنواخت‌تر حرکت کند راندمان توزیع آب بیشتر خواهد شد.
سیستم آبیاری به روش ایجاد کرت تقریباً براى تمام گیاهان مناسب است. اندازه کرت بستگى به‌مقدار جریان آب و نفوذپذیرى خاک دارد. بر طبق تجربه کشاورزان می دانند که اگر مقدار جریان آب کم باشد سیستم آبیارى کرتى مناسب‌ترین روش آبیارى زمین است
اندازه کرت به عوامل مختلفی از جمله مقدار جریان ، عمق آبیاری، نوع خاک، اندازه مزرعه، شیب زمین، و شیوه کشت دارد
عواملی همچون نوع خاک، مقدار جریان و عمق آبیارى نیز در تعیین اندازه کرت‌ها تاثیر گذارند .
چنانچه خاک مزرعه ای شنى باشد آب به‌سرعت در آن نفوذ مى‌کند بنابراین باید کرت‌ها کوچک باشند تا آب سریعاً توزیع شود، در مزارع با خاک رسى،آب به‌کندى در آن نفوذ مى‌کند بنابراین توزیع آب روى سطح خاک زمان بیشترى لازم دارد لذا می توان کرت‌ها را بزرگتر ایجاد کرد حتى زمانى که مقدار جریان کم است.
جهت افزایش عمق نفوذ آب باید زمان تماس آب و سطح خاک طولانى باشد، اگر اندازه کرت بزرگ باشد زمان بیشترى براى توزیع آب روى سطح خاک لازم است و عمق نفوذ بیشتر خواهد شد.
نوع زراعت
درکرت‌ها انواع زراعت کاشته مى‌شود مانند: زراعت‌هاى معمولى چون برنج، یونجه و غلات؛ محصولات ردیفى چون چغندر، ذرت و گوجه‌فرنگى و محصولات باغى (میوه). شاید برنج رایج‌ترین نوع زراعت کرتى باشد. در این مورد چون زمین هموار است آب روى آن جمع مى‌شود و آن را به شکل استخر در مى‌آورد، درنتیجه وضع مطلوبى براى رشد این محصول ایجاد مى‌شود.
در مورد باغ‌ها مى‌توان کرت‌ها را به‌راحتى با نیازهاى مربوط به رشد درختان هماهنگ کرد. ابتدا که نهال کاشته مى‌شود سیستم ریشه آن کوچک است و آب کمى لازم دارد که با ایجاد یک کرت کوچک در اطراف نهال آب مورد نیاز آن تأمین مى‌شود. با رشد درخت و در نتیجه گسترش سیستم ریشه مى‌توان کرت را بزرگ کرد تا آب بیشترى به درخت برسد.
بعضى از محصولات با ماندن زیاد در آب یا خاک خیلى مرطوب صدمه مى‌بینند. اینگونه محصولات را بایستى به‌جاى کرتهاى هموار روى پشته شیارها کاشت. راه دیگر، کاشتن آنها روى پشته‌هاى برآمدهٔ درون کرت است. سبزى‌ها معمولاً بدین طریق کاشته مى‌شوند. همچنین در مواردى که خاک خیلى سنگین است و آب قبل از نفوذ در خاک به مدت ۲۴ ساعت یا بیشتر روى زمین مى‌ماند مى‌توان از این روش استفاده کرد.
اندازه مزرعه
اندازه مزرعه تاثیر مستقیمی بر اندازه کرت دارد . بدین معنا که در یک مزرعه کوچک تمام مزرعه مى‌تواند یک کرت باشد و در مزارع بزرگتر ، سطح مزرعه به کرتهای متحدالشکل و یک اندازه تقسیم میشود. با اینکار انتقال یکسان آب به هر کرت آسان‌تر صورت مى‌گیرد.
شیوه زراعت
در مزراع مکانیزه بزرگ، کانال‌ها و پشته‌هاى خاکى اطراف کرت‌ها مانع حرکت ماشین‌ها هستند. در این موارد لازم است کرت‌ها آن قدر بزرگ باشند که ماشین بتواند به‌سادگى دور بزند و طول کرت‌ها نیز بایستى به حدى باشد که دفعات دورزدن ماشین زیاد نشود. عرض کرت نیز بایستى چند برابر این مقدار باشد. گاهى اندازهٔ کرت تابع نوع محصول است. براى مثال از یک کرت کوچک مى‌توان براى آبیارى تک‌درختان یک باغ یا یک قطعه زمین کوچک مخصوص سبزى‌کارى استفاده کرد.
در مزارع کوچک غالباً در یک زمان انواع محصولات کاشته مى‌شود و تمام مراحل شخم، کاشت و برداشت محصول با دست انجام مى‌شود. براى این نوع زراعت اغلب از کرتهاى کوچک استفاده مى‌کنند. کرتهاى کوچک به‌سادگى با دست هموار مى‌شوند. در این موارد کشاورز پس از قسمت‌بندى مزرعه کوچک خود در آن زراعت مى‌کند و براى آبیارى آن تنها به مقدار کمى آب نیاز دارد.
شکل کرت
به‌طور کلى شکل کرت تابع شیب زمین است. وقتى زمین هموار است یا شیب یکنواختى دارد کرت‌ها مى‌توانند مستطیل شکل باشند. اگر کرت‌ها مستطیل شکل باشند کار ایجاد کانال، زه‌کش و جادهٔ اطراف مزرعه براى تردد ماشین در مزرعه آسان‌تر صورت مى‌گیرد. اگر زمین ناهمورا باشد کرت را مى‌توان مطابق کنتور زمین ساخت. اینگونه کرت‌ها را کرتهاى کنتورى (Contour) مى‌نامند و شکل آنها بسیار نامنظم است. در بعضى از طرح‌ها زمین ناهموار را صاف مى‌کنند و به‌شکل یک دشت وسیع و مسطح در مى‌آورند تا در آن کرتهاى مستطیل شکل بسازند.
کرتهاى مستطیل شکل معمولاً طویل و باریک هستند و عرض آنها در امتداد کانال قرار دارد. با اینکار تعداد کانال‌هاى مزرعه کاهش مى‌یابد و در نتیجه هزینه‌هاى دستمزد کارگر و نگهدارى نیز کم مى‌شود، از طرفى راه‌یابى وسائط نقلیه به مزرعه نیز ساده‌تر صورت مى‌گیرد. در بعضى مزارع امکان آبیارى کرتى از دو طرف کانال نیز وجود دارد که با اینکار از تعداد کانال‌ها کاسته مى‌شود.
شیب زمین
اندازه کرت مى‌تواند از شیب زمین متأثر باشد زیرا سطح خاک کرت باید مسطح باشد. زمانیکه زمین مسطح است تا جایی که میزان جریان و نوع خاک اجازه دهد مى‌توان کرت را بزرگ ساخت.
سیستم آبیاری به روش ایجاد کرت تقریباً براى تمام گیاهان مناسب است. اندازه کرت بستگى به‌مقدار جریان آب و نفوذپذیرى خاک دارد. بر طبق تجربه کشاورزان می دانند که اگر مقدار جریان آب کم باشد سیستم آبیارى کرتى مناسب‌ترین روش آبیارى زمین است
اندازه کرت به عوامل مختلفی از جمله مقدار جریان ، عمق آبیاری، نوع خاک، اندازه مزرعه، شیب زمین، و شیوه کشت دارد
عواملی همچون نوع خاک، مقدار جریان و عمق آبیارى نیز در تعیین اندازه کرت‌ها تاثیر گذارند .
چنانچه خاک مزرعه ای شنى باشد آب به‌سرعت در آن نفوذ مى‌کند بنابراین باید کرت‌ها کوچک باشند تا آب سریعاً توزیع شود، در مزارع با خاک رسى،آب به‌کندى در آن نفوذ مى‌کند بنابراین توزیع آب روى سطح خاک زمان بیشترى لازم دارد لذا می توان کرت‌ها را بزرگتر ایجاد کرد حتى زمانى که مقدار جریان کم است.
جهت افزایش عمق نفوذ آب باید زمان تماس آب و سطح خاک طولانى باشد، اگر اندازه کرت بزرگ باشد زمان بیشترى براى توزیع آب روى سطح خاک لازم است و عمق نفوذ بیشتر خواهد شد.
نوع زراعت
درکرت‌ها انواع زراعت کاشته مى‌شود مانند: زراعت‌هاى معمولى چون برنج، یونجه و غلات؛ محصولات ردیفى چون چغندر، ذرت و گوجه‌فرنگى و محصولات باغى (میوه). شاید برنج رایج‌ترین نوع زراعت کرتى باشد. در این مورد چون زمین هموار است آب روى آن جمع مى‌شود و آن را به شکل استخر در مى‌آورد، درنتیجه وضع مطلوبى براى رشد این محصول ایجاد مى‌شود.
در مورد باغ‌ها مى‌توان کرت‌ها را به‌راحتى با نیازهاى مربوط به رشد درختان هماهنگ کرد. ابتدا که نهال کاشته مى‌شود سیستم ریشه آن کوچک است و آب کمى لازم دارد که با ایجاد یک کرت کوچک در اطراف نهال آب مورد نیاز آن تأمین مى‌شود. با رشد درخت و در نتیجه گسترش سیستم ریشه مى‌توان کرت را بزرگ کرد تا آب بیشترى به درخت برسد.
بعضى از محصولات با ماندن زیاد در آب یا خاک خیلى مرطوب صدمه مى‌بینند. اینگونه محصولات را بایستى به‌جاى کرتهاى هموار روى پشته شیارها کاشت. راه دیگر، کاشتن آنها روى پشته‌هاى برآمدهٔ درون کرت است. سبزى‌ها معمولاً بدین طریق کاشته مى‌شوند. همچنین در مواردى که خاک خیلى سنگین است و آب قبل از نفوذ در خاک به مدت ۲۴ ساعت یا بیشتر روى زمین مى‌ماند مى‌توان از این روش استفاده کرد.
اندازه مزرعه
اندازه مزرعه تاثیر مستقیمی بر اندازه کرت دارد . بدین معنا که در یک مزرعه کوچک تمام مزرعه مى‌تواند یک کرت باشد و در مزارع بزرگتر ، سطح مزرعه به کرتهای متحدالشکل و یک اندازه تقسیم میشود. با اینکار انتقال یکسان آب به هر کرت آسان‌تر صورت مى‌گیرد.
شیوه زراعت
در مزراع مکانیزه بزرگ، کانال‌ها و پشته‌هاى خاکى اطراف کرت‌ها مانع حرکت ماشین‌ها هستند. در این موارد لازم است کرت‌ها آن قدر بزرگ باشند که ماشین بتواند به‌سادگى دور بزند و طول کرت‌ها نیز بایستى به حدى باشد که دفعات دورزدن ماشین زیاد نشود. عرض کرت نیز بایستى چند برابر این مقدار باشد. گاهى اندازهٔ کرت تابع نوع محصول است. براى مثال از یک کرت کوچک مى‌توان براى آبیارى تک‌درختان یک باغ یا یک قطعه زمین کوچک مخصوص سبزى‌کارى استفاده کرد.
در مزارع کوچک غالباً در یک زمان انواع محصولات کاشته مى‌شود و تمام مراحل شخم، کاشت و برداشت محصول با دست انجام مى‌شود. براى این نوع زراعت اغلب از کرتهاى کوچک استفاده مى‌کنند. کرتهاى کوچک به‌سادگى با دست هموار مى‌شوند. در این موارد کشاورز پس از قسمت‌بندى مزرعه کوچک خود در آن زراعت مى‌کند و براى آبیارى آن تنها به مقدار کمى آب نیاز دارد.
شکل کرت
به‌طور کلى شکل کرت تابع شیب زمین است. وقتى زمین هموار است یا شیب یکنواختى دارد کرت‌ها مى‌توانند مستطیل شکل باشند. اگر کرت‌ها مستطیل شکل باشند کار ایجاد کانال، زه‌کش و جادهٔ اطراف مزرعه براى تردد ماشین در مزرعه آسان‌تر صورت مى‌گیرد. اگر زمین ناهمورا باشد کرت را مى‌توان مطابق کنتور زمین ساخت. اینگونه کرت‌ها را کرتهاى کنتورى (Contour) مى‌نامند و شکل آنها بسیار نامنظم است. در بعضى از طرح‌ها زمین ناهموار را صاف مى‌کنند و به‌شکل یک دشت وسیع و مسطح در مى‌آورند تا در آن کرتهاى مستطیل شکل بسازند.
کرتهاى مستطیل شکل معمولاً طویل و باریک هستند و عرض آنها در امتداد کانال قرار دارد. با اینکار تعداد کانال‌هاى مزرعه کاهش مى‌یابد و در نتیجه هزینه‌هاى دستمزد کارگر و نگهدارى نیز کم مى‌شود، از طرفى راه‌یابى وسائط نقلیه به مزرعه نیز ساده‌تر صورت مى‌گیرد. در بعضى مزارع امکان آبیارى کرتى از دو طرف کانال نیز وجود دارد که با اینکار از تعداد کانال‌ها کاسته مى‌شود.
شیب زمین
اندازه کرت مى‌تواند از شیب زمین متأثر باشد زیرا سطح خاک کرت باید مسطح باشد. زمانیکه زمین مسطح است تا جایی که میزان جریان و نوع خاک اجازه دهد مى‌توان کرت را بزرگ ساخت.
دیدگاه ها