معمولترین و معروفترین پلیمرهای مصرفی جهت ساخت و تولید لوله های پلاستیکی عبارتند از:
• پلی وینیل کلراید (PVC)
• پلی وینیل کلرایدکلره (CPVC)
• پلی اتیلن (PE)
• پلی پروپیلن (PP)
• اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)
• پلاستیکهای مقاوم شده با الیاف شیشهای (GRP).
لوله های P.V.C:
PVC یکی از پرکاربردترین انواع پلاستیکها در صنعت است. همانطور که قبلاً بیان گردید لوله های پلاستیکی قابل اشتعال هستند و اکثر آنها آتش را گسترش میدهند. اما یکی از ویژگیهای PVC آن است که آتش را بر روی لوله پخش نمیکند بلکه فقط همان نقطه ای که در آتش قرار گرفته سوخته و از بین میرود.
لوله های PVC دارای معایبی نیز میباشند از جمله اینکه در درجه حرارتهای صفر و زیر صفر به شدت ترد و مستعد ترک خوردگی میشوند. همچنین در صورتیکه در معرض تابش بیش از حد آفتاب با اشعه ی ماوراء بنفش قرار گیرند کیفیت خود را از دست میدهند. لوله های PVC به هیچ عنوان برای سرویسهای آبگرم مناسب نمیباشند.
لوله های CPVC
نسبت به لوله های PVC قادر به تحمل درجه حرارتهای بالاتر هستند (حدود F°180) و از آنها برای رفت و برگشت آبگرم در سیستمهای حرارتی میتوان استفاده نمود.از آنجا که لوله های CPVC قادر به تحمل درجه حرارتهای بالا میباشند نسبت به دیگر لوله های پلاستیکی به هنگام نصب نیاز به تکیه گاهها، نگهدارنده ها و آویزه های کمتری دارند.
لوله های PVC
یکی از معایب اکثر لوله های پلاستیکی آن است که اکسیژن را از جدارهی خود عبور میدهند و این قضیه منجر به افزایش نرخخوردگی در تجهیزات فلزی متصل به شبکه های لوله کشی پلاستیکی میگردد. اما CPVC سد مستحکمی در برابر عبور اکسیژن است. یکی دیگر از مزیتهای مهم لوله های CPVC آن است که به هنگام آتشسوزی، آتش را گسترش نمیدهند و خسارت و تغییر شکل در ناحیه سوختگی در مقایسه با دیگر انواع پلاستیکها به مراتب کمتر است.
حد تحمل فشار و تنشهای کششی نیز در لوله های CPVC نسبت به لوله های PVC، PP، PEX و PB بالاتر است. برای مثال در جایی که طبق شرایط طرح ضخامت جدارهی لوله P.P باید 4/3 میلیمتر باشد. لوله ی CPVC با ضخامت 9/1 میلیمتر جوابگو میباشد. ضریب هدایت حرارتی در لوله های CPVC و PVC در مقایسه با لوله های PP، PEX و PB پایینتر است و به همین علت احتمال دفرمه شدن (deformation) این لوله ها در اثر حرارت در مقایسه با دیگر لوله های نامبرده پایینتر است.
تجربیات موجود حاکی از آن است که لولههای CPVC بطور موفقیتآمیز و بدون هیچ مشکلی برای مدت چهل سال در سیستمهای آبگرم بکار گرفته شدهاند. احتمال رشد و تکثیر باکتری لریونلا در لولهها و تأسیسات ساخته شده از CPVC بسیار کم است.
لوله های CPVC نسبت به حشرهکشها، قارچ کشها و داروهای ضد موریانه بسیار حساس بوده و موارد فوق اثرات مخربی را بر روی لوله های CPVC ایجاد میکنند. در صورتیکه از لوله های CPVC در محیط آشپزخانه استفاده مینمایید باید مراقب باشید که این لوله ها به روغنهای خوراکی یا گریس آلوده نشوند.
همچنین تجربه نشان داده که لوله های CPVC چنانچه در مجاورت برخی از روغنهای تبرید قرار گرفته یا برای انتقال این روغنها بکار گرفته شوند مستعد ترک خوردگی ناشی از خوردگی تنشی(S.C.C) خواهند بود. لوله های CPVC نباید برای مدت طولانی در معرض تابش نور خورشید قرار گیرند.
لوله های پلی اتیلنی (PE)
این پلیمر (PE) دارای استحکام خوبی است و در برابر ضربه مقاومت خوبی دارد. سطوح پلی اتیلنی نیز میتوانند دچار ترکهای ناشی از خوردگی تنشی (S.C.C)شوند واقعیت آن است که پدیدهی S.C.C فقط در مورد فلزات اتفاق نمیافتد. برای مثال لوله های پلی اتیلنی اگر پلی اتیلن تحت تنشهای کششی بوده و هم زمان در محیطهای حاوی روغنهای سیلیکون یا روغنهای گیاهی قرار گیرند مستعد ترک خوردگی ناشی از خوردگی تنشی خواهند بود. هم اکنون بیش از 180 کارخانه در کشور ما لوله های پلی اتیلنی تولید میکنند و نباید فراموش کردکه لوله های تولیدی این تولیدکنندگان از نظر مواد اولیه، روش ساخت و کنترل کیفی با یکدیگر تفاوت داند و بنابراین از نظر مرغوبیت و کیفیت یکسان نمیباشند.
یکی از انواع شناخته شده لوله های پلی اتیلنی لوله PEX یا همان لوله لوله پلی اتیلنی مشبک (Cross Linked Polyethylene) میباشد که درجه حرارتهای بالا و فشارهای نسبتاً بالا تا (100 Psig) را تحمل میکند و امروزه جهت سیستمهای گرمایش کفی غالباً از این لوله ها استفاده میشود.
لوله های پلی پروپیلنی (PP)
پلی پروپیلن نوعی ترموپلاستیک دارای استحکام بالا است. برای مثال چمدانهای مسافرتی نیز عمدتاً از پلی پروپیلن ساخته میشوند.
لوله های اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)
اکریلونیتریل بوتادین استایرن همانند شیشه شفاف و دارای سختی بالایی است. لوله های ساخته شده از ABS دارای مقاومت بالایی در برابر حرارت میباشند و فشارهای نسبتاً بالا را نیز تحمل میکنند. از دیگر کاربردهای ABS میتوان به ساخت انواع تلقهای صنعتی به عنوان سطوح چراغها، ساعتها و ... اشاره نمود.
انواع پلاستیک
ABS نوعی ترموپلاستیک ساخت و انعطاف ناپذیر است که دارای مقاومت بالایی در برابر خزش و ترک خوردگی های تنشی بوده و همچنین از مقاومت فوق العادهای در برابر ضربه برخوردار میباشد طوریکه این ویژگی را حتی تا درجه حرارت °C 40- حفظ مینماید. مقاومت مکانیکی و مقاومت در برابر سایش این نوع پلیمر بسیار عالی است. ABS به آرامی میسوزد، اما محصولات احتراق آن مونواکسیدکربن، دیاکسیدکربن و اکسیدهای نیتروژن میباشند. استنشاق بخارات آن میتواند خطرناک بوده و گرد و پودر ناشی از سنگزدن و ماشینکاری این پلیمر میتواند باعث ایجاد حساسیت و التهاب در پوست و چشمها گردد.
بزرگترین تولید کننده های ABS در سطح جهان عبارتند از: شرکتهای BASF، Bayer، Dow، GE Plastics، Poli dux، Polimeri Europa که در این میان BASF با ظرفیت تولید 200 هزارتن ABS در سال بزرگترین تولید کننده ی این پلیمر در جهان است.
ضمناً شایان ذکر است که یکی از بزرگترین استفاده کننده های پلیمر ABS در جهان کشور استرالیا میباشد، آمار و اطلاعات حاکی از رشد 3 درصدی سالانه مصرف و به کارگیری ABS در صنایع استرالیا (بین سالهای 1994 تا 2000 میلادی) است.
لوله های GRP
لوله های پلاستیکی تقویت شده با الیاف شیشهای (Glass Reinforced Plastic) در واقع نوعی لوله پلاستیکی کامپوزیتی میباشد که در آنها جهت افزایش مقاومت استاتیکی لوله از الیاف شیشهای استفاده شده است. به همین علت لوله های G.R.P مقاومتی بسیار عالی در برابر فشار داشته و بسیار گرانقیمت هستند
• پلی وینیل کلراید (PVC)
• پلی وینیل کلرایدکلره (CPVC)
• پلی اتیلن (PE)
• پلی پروپیلن (PP)
• اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)
• پلاستیکهای مقاوم شده با الیاف شیشهای (GRP).
لوله های P.V.C:
PVC یکی از پرکاربردترین انواع پلاستیکها در صنعت است. همانطور که قبلاً بیان گردید لوله های پلاستیکی قابل اشتعال هستند و اکثر آنها آتش را گسترش میدهند. اما یکی از ویژگیهای PVC آن است که آتش را بر روی لوله پخش نمیکند بلکه فقط همان نقطه ای که در آتش قرار گرفته سوخته و از بین میرود.
لوله های PVC دارای معایبی نیز میباشند از جمله اینکه در درجه حرارتهای صفر و زیر صفر به شدت ترد و مستعد ترک خوردگی میشوند. همچنین در صورتیکه در معرض تابش بیش از حد آفتاب با اشعه ی ماوراء بنفش قرار گیرند کیفیت خود را از دست میدهند. لوله های PVC به هیچ عنوان برای سرویسهای آبگرم مناسب نمیباشند.
لوله های CPVC
نسبت به لوله های PVC قادر به تحمل درجه حرارتهای بالاتر هستند (حدود F°180) و از آنها برای رفت و برگشت آبگرم در سیستمهای حرارتی میتوان استفاده نمود.از آنجا که لوله های CPVC قادر به تحمل درجه حرارتهای بالا میباشند نسبت به دیگر لوله های پلاستیکی به هنگام نصب نیاز به تکیه گاهها، نگهدارنده ها و آویزه های کمتری دارند.
لوله های PVC
یکی از معایب اکثر لوله های پلاستیکی آن است که اکسیژن را از جدارهی خود عبور میدهند و این قضیه منجر به افزایش نرخخوردگی در تجهیزات فلزی متصل به شبکه های لوله کشی پلاستیکی میگردد. اما CPVC سد مستحکمی در برابر عبور اکسیژن است. یکی دیگر از مزیتهای مهم لوله های CPVC آن است که به هنگام آتشسوزی، آتش را گسترش نمیدهند و خسارت و تغییر شکل در ناحیه سوختگی در مقایسه با دیگر انواع پلاستیکها به مراتب کمتر است.
حد تحمل فشار و تنشهای کششی نیز در لوله های CPVC نسبت به لوله های PVC، PP، PEX و PB بالاتر است. برای مثال در جایی که طبق شرایط طرح ضخامت جدارهی لوله P.P باید 4/3 میلیمتر باشد. لوله ی CPVC با ضخامت 9/1 میلیمتر جوابگو میباشد. ضریب هدایت حرارتی در لوله های CPVC و PVC در مقایسه با لوله های PP، PEX و PB پایینتر است و به همین علت احتمال دفرمه شدن (deformation) این لوله ها در اثر حرارت در مقایسه با دیگر لوله های نامبرده پایینتر است.
تجربیات موجود حاکی از آن است که لولههای CPVC بطور موفقیتآمیز و بدون هیچ مشکلی برای مدت چهل سال در سیستمهای آبگرم بکار گرفته شدهاند. احتمال رشد و تکثیر باکتری لریونلا در لولهها و تأسیسات ساخته شده از CPVC بسیار کم است.
لوله های CPVC نسبت به حشرهکشها، قارچ کشها و داروهای ضد موریانه بسیار حساس بوده و موارد فوق اثرات مخربی را بر روی لوله های CPVC ایجاد میکنند. در صورتیکه از لوله های CPVC در محیط آشپزخانه استفاده مینمایید باید مراقب باشید که این لوله ها به روغنهای خوراکی یا گریس آلوده نشوند.
همچنین تجربه نشان داده که لوله های CPVC چنانچه در مجاورت برخی از روغنهای تبرید قرار گرفته یا برای انتقال این روغنها بکار گرفته شوند مستعد ترک خوردگی ناشی از خوردگی تنشی(S.C.C) خواهند بود. لوله های CPVC نباید برای مدت طولانی در معرض تابش نور خورشید قرار گیرند.
لوله های پلی اتیلنی (PE)
این پلیمر (PE) دارای استحکام خوبی است و در برابر ضربه مقاومت خوبی دارد. سطوح پلی اتیلنی نیز میتوانند دچار ترکهای ناشی از خوردگی تنشی (S.C.C)شوند واقعیت آن است که پدیدهی S.C.C فقط در مورد فلزات اتفاق نمیافتد. برای مثال لوله های پلی اتیلنی اگر پلی اتیلن تحت تنشهای کششی بوده و هم زمان در محیطهای حاوی روغنهای سیلیکون یا روغنهای گیاهی قرار گیرند مستعد ترک خوردگی ناشی از خوردگی تنشی خواهند بود. هم اکنون بیش از 180 کارخانه در کشور ما لوله های پلی اتیلنی تولید میکنند و نباید فراموش کردکه لوله های تولیدی این تولیدکنندگان از نظر مواد اولیه، روش ساخت و کنترل کیفی با یکدیگر تفاوت داند و بنابراین از نظر مرغوبیت و کیفیت یکسان نمیباشند.
یکی از انواع شناخته شده لوله های پلی اتیلنی لوله PEX یا همان لوله لوله پلی اتیلنی مشبک (Cross Linked Polyethylene) میباشد که درجه حرارتهای بالا و فشارهای نسبتاً بالا تا (100 Psig) را تحمل میکند و امروزه جهت سیستمهای گرمایش کفی غالباً از این لوله ها استفاده میشود.
لوله های پلی پروپیلنی (PP)
پلی پروپیلن نوعی ترموپلاستیک دارای استحکام بالا است. برای مثال چمدانهای مسافرتی نیز عمدتاً از پلی پروپیلن ساخته میشوند.
لوله های اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)
اکریلونیتریل بوتادین استایرن همانند شیشه شفاف و دارای سختی بالایی است. لوله های ساخته شده از ABS دارای مقاومت بالایی در برابر حرارت میباشند و فشارهای نسبتاً بالا را نیز تحمل میکنند. از دیگر کاربردهای ABS میتوان به ساخت انواع تلقهای صنعتی به عنوان سطوح چراغها، ساعتها و ... اشاره نمود.
انواع پلاستیک
ABS نوعی ترموپلاستیک ساخت و انعطاف ناپذیر است که دارای مقاومت بالایی در برابر خزش و ترک خوردگی های تنشی بوده و همچنین از مقاومت فوق العادهای در برابر ضربه برخوردار میباشد طوریکه این ویژگی را حتی تا درجه حرارت °C 40- حفظ مینماید. مقاومت مکانیکی و مقاومت در برابر سایش این نوع پلیمر بسیار عالی است. ABS به آرامی میسوزد، اما محصولات احتراق آن مونواکسیدکربن، دیاکسیدکربن و اکسیدهای نیتروژن میباشند. استنشاق بخارات آن میتواند خطرناک بوده و گرد و پودر ناشی از سنگزدن و ماشینکاری این پلیمر میتواند باعث ایجاد حساسیت و التهاب در پوست و چشمها گردد.
بزرگترین تولید کننده های ABS در سطح جهان عبارتند از: شرکتهای BASF، Bayer، Dow، GE Plastics، Poli dux، Polimeri Europa که در این میان BASF با ظرفیت تولید 200 هزارتن ABS در سال بزرگترین تولید کننده ی این پلیمر در جهان است.
ضمناً شایان ذکر است که یکی از بزرگترین استفاده کننده های پلیمر ABS در جهان کشور استرالیا میباشد، آمار و اطلاعات حاکی از رشد 3 درصدی سالانه مصرف و به کارگیری ABS در صنایع استرالیا (بین سالهای 1994 تا 2000 میلادی) است.
لوله های GRP
لوله های پلاستیکی تقویت شده با الیاف شیشهای (Glass Reinforced Plastic) در واقع نوعی لوله پلاستیکی کامپوزیتی میباشد که در آنها جهت افزایش مقاومت استاتیکی لوله از الیاف شیشهای استفاده شده است. به همین علت لوله های G.R.P مقاومتی بسیار عالی در برابر فشار داشته و بسیار گرانقیمت هستند
دیدگاه ها